Stanisław Mateusz Winter
pseud. Biały, Rudy, Stanley, Ściopka
| Dane osobowe | |
| Inne nazwiska w czasie okupacji lub po wojnie: | Stanisław Maciej Zimowski, Jan Hryniewicz |
| Płeć: | mężczyzna |
| Data urodzenia: | 1908-02-09 |
| Miejsce urodzenia: | Nowy Sącz |
| Data śmierci: | 1945-06-28 |
| Miejsce śmierci: | Poznań |
| Miejsce pochówku: | |
| Rodzice | |
| Imię ojca: | |
| Imię matki: | |
| Nazwisko panieńskie matki: | |
| Stopień wojskowy uzyskany przed II wojną światową: | |
| Data: | |
| Starszeństwo: | |
| Organ nadający: | |
| Stopień wojskowy uzyskany w konspiracji: | |
| Data: | |
| Starszeństwo: | |
| Organ nadający: | |
| Stopień wojskowy uzyskany po wojnie: | |
| Data: | |
| Starszeństwo: | |
| Organ nadający: | |
| Wykształcenie cywilne | |
| Przed wojną: | Uczęszczał do Państwowego Gimnazjum nr 2 im. Króla Bolesława Chrobrego w Nowym Sączu gdzie zdał maturę w 1927 roku. Podjął studia prawnicze na Uniwersytecie Jagiellońskim, jednak przerwał je po 2 latach. |
| W czasie wojny: | |
| Po wojnie: | |
| Służba wojskowa | |
| Przed wojną: | Odbył służbę wojskowa w Szkole Podchorążych Rezerwy w Krakowie W 1934 r., przydzielony do 1 Pułku Strzelców Podhalańskich w Nowym Sączu. 30 maja 1939 r. skierowany do batalionu ON “Limanowa” . |
| W czasie wojny: | We wrześniu 1939 r. służył w 2. Brygadzie Górskiej. Po upadku wojny obronnej przedostał się na Węgry, następnie do Francji. Trafił do Wielkiej Brytanii, gdzie służył w 1 Brygadzie Strzelców. Został również przeszkolony w dywersji. Do Polski zrzucony w nocy z 01/02.09.1942 r. Otrzymał przydział do Okręgu Nowogródek. |
| Po wojnie: | |
| Miejsce pracy | |
| Przed wojną: | Po wyjściu z wojska pracował jako urzędnik w urzędach skarbowych w Nowym Sączu i Limanowej. |
| W czasie wojny: | |
| Po wojnie: | |
| Działalność społeczna, związkowa i polityczna | |
| Przed wojną: | |
| W czasie wojny: | |
| Po wojnie: | |
| Działalność w ruchu kombatanckim | |
| Opis działań: | |
| Przynależność i udział w pracach innych organizacji i instytucji podziemnych | |
| Przed scaleniem i wstąpieniem do ZWZ-AK, jak i „równolegle”: | |
| Przynależność do ZWZ-AK na Kresach | |
| Działalność: | Zgłosił się do służby w kraju. Przeszedł szkolenie w zakresie dywersji i został zaprzysiężony 19 stycznia 1942 r. na rotę Armii Krajowej w Oddziale VI Naczelnego Wodza. W nocy z 1 na 2 września 1942 r. został zrzucony do kraju. Po aklimatyzacji dostał w październiku przydział do Okręgu Nowogródek, gdzie w styczniu 1943 r. objął stanowisko komendanta Obwodu Nieśwież. Prowadził działalność dywersyjną na linii kolejowej Baranowicze-Mińsk. 1 maja 1944 r. został dowódcą III batalionu 78 Pułku Piechoty AK.
|
| Data zaprzysiężenia: | 1942-01-19 |
| Czasookres: | |
| Pełnione funkcje: | Komendant Ośrodka Nieśwież “Strażnica” w Inspektoracie Rejonowym Baranowicze od 01.1943 r., dowódca III batalionu 78 pp od 01.05.1944 r. |
| Oddział względnie pion organizacyjny: | Cichociemny; Komenda Obwodu; III/78 pp AK |
| Okręg: | Okręg Nowogródek |
| Przydział: | Okręg Nowogródek AK (1942-1944), Akcja „Burza” w Okręgu Wileńsko-Nowogródzkim AK |
| Inspektorat Rejonowy Południowy | |
| Obwód Nieśwież Armii Krajowej | |
| Przynależność do ZWZ-AK poza Kresami | |
| Działalność: | |
| Data zaprzysiężenia: | |
| Czasookres: | |
| Pełnione funkcje: | |
| Oddział względnie pion organizacyjny: | |
| Działalność w podziemiu antykomunistycznym: | |
| Opis działań: | |
| Udział w akcji "Burza" | |
| Opis działań: | 27.06.1944 r. podczas akcji “Burza” dowodził dwiema kompaniami 78 pp tworząc III batalion w sile 500 ludzi. Działał na autostradzie Słuck-Brześć. Dowodząc 78 pp i współpracując z wystawionym przez ośrodek Baranowicze oddziałem “Chart” atakował cofające się tylne straże niemieckie. Po wkroczeniu Armii Czerwonej został wcielony wraz z batalionem do armii gen. Berlinga i wysłany na Berlin. |
| Konspiracyjni współpracownicy | |
| Przełożeni, podwładni i organizacyjni koledzy: | |
| Członkowie rodziny zaangażowani w konspirację: | |
| Służba w innych formacjach wojskowych | |
| Polskich: | W Wielkiej Brytanii służył w 1 Brygadzie Strzelców. 9 Drezdeńska Dywizja Piechoty (L)WP, jako dowódca 3 kompanii 26 Pułku Piechoty.
|
| Niepolskich: | |
| Represje | |
| Represje stosowane przez Niemców (pobyt w niemieckich więzieniach i obozach koncentracyjnych - daty i miejsce, nazwiska współwięźniów): | |
| Represje stosowane przez Związek Sowiecki (pobyt w sowieckich więzieniach i łagrach - daty i miejsce, nazwiska współwięźniów): | Zagrożony aresztowaniem wstapił do (L)WP i został wcielony do 9 Drezdeńskiej Dywizji Piechoty Ludowego Wojska Polskiego. 06.04.1945 r. został aresztowany pod zarzutem planowanej dezercji i postawiony przed Sądem Wojskowym 07.05.1945 r., który skazał go na karę śmierci. Wyrok został wykonany w ruinach pruskiego zamku w Poznaniu. |
| Represje ze strony polskiego komunistycznego aparatu bezpieczeństwa | |
| Autorstwo wspomnień, relacji, pamiętników, dzieł literackich, opracowań naukowych, działalność redakcyjna | |
| Poświęconych historii a w szczególności ZWZ-AK: | |
| Poświęconych innym dziedzinom nauki i sztuki lub publicystyki: | |
| Źródła archiwalne i literatura do noty biograficznej | Cichociemni elita dywersji, [online:] http://elitadywersji.org/stanislaw-winter-cichociemny/ (dostęp 07.06.2022); FOK, Archiwum Wschodnie, sygn. AW III/618.40.11; Krajewski K., Armia Krajowa na ziemi nowogródzkiej [w:] Armia Krajowa. Rozwój organizacyjny, (red.) K. Komorowski, Warszawa 1996, s. 165; Krajewski K., Na ziemi nowogródzkiej. “NÓW”–Nowogródzki Okręg Armii Krajowej, Warszawa 1997, s. 731; Prawdzic-Szlaski “Prawdzic” J., Nowogródczyzna w walce 1940-1945, Londyn 1976, s. 107-108, 131, 180; Słownik Polski Walczącej na Kresach Północno-Wschodnich Rzeczypospolitej, t. 4, (red.) Malinowski J., Bydgoszcz 1995, s. 48; Tochman K., Słownik biograficzny cichociemnych, Rzeszów 2002, s. ; Tucholski J., Cichociemni, Warszawa 1985, s. 434; “Wileńskie Rozmaitości”, 2005, nr 5 (92), s. 48. |
| Ikonografia | |
| Ewentualne uwagi | |
| Fotografie | |
| Skany załączonych dokumentów | |
| Pobierz jako plik tekstowy | |
Chcesz zgłosić uwagę do biogramu?
