Piwnik, Jan

Jan Piwnik

pseud. Donat, Ponury

Dane osobowe
Inne nazwiska w czasie okupacji lub po wojnie:
Płeć:mężczyzna
Data urodzenia: 1912-08-31
Miejsce urodzenia:Janowice
Data śmierci:1944-06-16
Miejsce śmierci:Jewłasze
Miejsce pochówku: Wąchock
Rodzice
Imię ojca:Jan
Imię matki:Zofia
Nazwisko panieńskie matki:Kłonica
Stopień wojskowy uzyskany przed II wojną światową: podporucznik
Data:
Starszeństwo:
Organ nadający:
Stopień wojskowy uzyskany w konspiracji: porucznik
Data: 1941-03-20
Starszeństwo:
Organ nadający:
Stopień wojskowy uzyskany po wojnie: pułkownik
Data: 2012-10-31
Starszeństwo:
Organ nadający: MON
Wykształcenie cywilne
Przed wojną:

Uczył się w szkole powszechnej w Janowcach. Następnie uczęszczał do Gimnazjum im. J. Chreptowicza w Ostrowcu Świętokrzyskim, gdzie w 1932 r. zdał egzamin maturalny.

W czasie wojny:
Po wojnie:
Służba wojskowa
Przed wojną:

Od 1933 r. absolwent Szkoły Podchorążych Rezerwy Artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim, którą ukończył w stopniu plutonowego podchorążego rezerwy. W okresie 1935-1939 służył w Policji Państwowej. Po wyszkoleniu do stopnia aspiranta, objął kierownictwo posterunku w Horochowie.

W czasie wojny:

W czasie kampanii wrześniowej był dowódcą kompanii w Zmotoryzowanym Polowym Batalionie Policji Państwowej. Został internowany po przekroczeniu węgierskiej granicy. Udało mu się przedostać do Francji, gdzie służył 4 Pułku Artylerii Ciężkiej. Po kapitulacji Francji dotarł do Wielkiej Brytanii, gdzie został przeszkolony w dywersji w Briggens oraz odbył kurs spadochronowy w Ringway. Pełnił funkcję instruktora w ośrodku wstępnego szkolenia spadochronowego w Largo House. Do okupowanej Polski został zrzucony w nocy z 7 na 8 listopada 1941 r. w ramach operacji krypt. “Ruction”. Zrzut przyjęła placówka “Ugór” znajdująca się nieopodal wsi Czatolin. Otrzymał przydział do Oddziału V Komendy Głównej AK.

Po wojnie:
Miejsce pracy
Przed wojną:
W czasie wojny:
Po wojnie:
Działalność społeczna, związkowa i polityczna
Przed wojną:
W czasie wojny:
Po wojnie:
Działalność w ruchu kombatanckim
Opis działań:
Przynależność i udział w pracach innych organizacji i instytucji podziemnych
Przed scaleniem i wstąpieniem do ZWZ-AK, jak i „równolegle”:
Przynależność do ZWZ-AK na Kresach
Działalność:

W maju 1942 r. został odkomenderowany do “Wachlarza”. Zajmował się koordynacją spraw związanych ze zrzutami cichociemnych. Od 13 czerwca 1942 r. pełnił funkcję dowódcy II Odcinka. Był również dowódcą ośrodka dywersyjnego w Zwiahlu. 18 stycznia 1943 r. dowodził akcją odbicia 40 więźniów w tym trzech “Wachlarza” z więzienia w Pińsku. Akcja ta została uznana za wzorcową akcję bojową Armii Krajowej.  Plan i opis przebiegu akcji posłużyły później jako materiał dydaktyczny na szkoleniach SOE.

Jakiś czas później został aresztowany w Zwiahlu, ale udało mu się zbiec i przedostać do Warszawy. Był instruktorem w szkole dywersji “Zagajnik” przy Kedywie KG AK.

Od lutego 1944 r. działał w Okręgu Nowogródek. Wykonywał zadania organizacyjne zlecone przez KG, następnie objął komendę ośrodka szkoleniowego AK pod Hołdowem. Dowodził batalionem w walkach na Strażnicę Jachowicze w dniu 25 kwietnia 1944 r., a następnie dowodził atakiem na Szczuczyn celem zdobycia broni. Od maju 1944 r. dowodził VII batalionem 77 pp AK. W dniach 8-16 czerwca jego batalion zdobył 7 strażnic granicznych. W ostatnim dniu poległ podczas szturmu na niemiecki punkt oporu w Jewłaszach na Nowogródczyźnie.

Data zaprzysiężenia:1941-10-10
Czasookres:1941-10-10 - 1944-06-16
Pełnione funkcje:

Dowódca II Odcinka “Wachlarza”, dowódca ośrodka dywersyjnego w Zwiahlu;

Dowódca VII/77 pp AK, a następnie Zgrupowania “Zachód”

Oddział względnie pion organizacyjny:Cichociemny; "Wachlarz" Odcinek II; VII/77 pp AK
Okręg:Okręg Nowogródek, Okręg Wołyń
Przydział: Okręg AK Wołyń (1942-1944)
Inspektorat Rejonowy AK Równe „Browar”
Przydział: Zgrupowanie Zachód Okręgu Nowogródek AK
VII/77 pp AK
Przynależność do ZWZ-AK poza Kresami
Działalność:

Należał do Okręgu Radomsko-Kieleckiego AK jako szef Kedywu Okręgu oraz dowódca Zgrupowań Partyzanckich AK “Ponury”.

Data zaprzysiężenia:
Czasookres:
Pełnione funkcje:

Komendant Kedywu.

Oddział względnie pion organizacyjny:Kedyw, Zgrupowanie Partyzanckie "Ponury"
Działalność w podziemiu antykomunistycznym:
Opis działań:
Udział w akcji "Burza"
Opis działań:
Konspiracyjni współpracownicy
Przełożeni, podwładni i organizacyjni koledzy:
Członkowie rodziny zaangażowani w konspirację:
Służba w innych formacjach wojskowych
Polskich:

We Francji służył w 4 Pułku Artylerii Ciężkiej jako dowódca baterii artylerii.

Wielkiej Brytanii w 4 Brygadzie Kadrowej Strzelców oraz w 1 Samodzielnej Brygadzie Spadochronowej.

Niepolskich:
Represje
Represje stosowane przez Niemców (pobyt w niemieckich więzieniach i obozach koncentracyjnych - daty i miejsce, nazwiska współwięźniów):

W 1942 r. aresztowany w Zwiahlu przez niemiecką żandarmerię. Uciekł po czterech miesiącach i dotarł do Warszawy.

Represje stosowane przez Związek Sowiecki (pobyt w sowieckich więzieniach i łagrach - daty i miejsce, nazwiska współwięźniów):
Represje ze strony polskiego komunistycznego aparatu bezpieczeństwa
Ordery i odznaczenia
Lista odznaczeń

Krzyż Złoty Orderu Wojennego Virtuti Militari

Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari

Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski (2010 r.)

Krzyż Walecznych (dwukrotnie)

Brązowy Krzyż Zasługi

Znak Spadochronowy

Autorstwo wspomnień, relacji, pamiętników, dzieł literackich, opracowań naukowych, działalność redakcyjna
Poświęconych historii a w szczególności ZWZ-AK:
Poświęconych innym dziedzinom nauki i sztuki lub publicystyki:
Źródła archiwalne i literatura do noty biograficznej

FOK, Archiwum Wschodnie, sygn. AW III/618.40.11;

Krajewski K., Armia Krajowa na ziemi nowogródzkiej [w:] Armia Krajowa. Rozwój organizacyjny, (red.) K. Komorowski, Warszawa 1996, s. 169, 171;

Krajewski K, Na Ziemi Nowogródzkiej “NÓW”: Nowogródzki Okręg Armii Krajowej, Warszawa 1997;

Krajewski K., Jan Borysewicz “Krysia” “Mściciel” 1913-1945, Warszawa 2013, s. 81, 88, 89;

Prawdzic-Szlaski “Prawdzic” J., Nowogródczyzna w walce 1940-1945, Londyn 1976, s. 79, 80, 82, 112, 121, 122, 128, 130, 141;

Tochman K., Słownik biograficzny, Zwierzyniec –Rzeszów 2000, t. 1 129-132;

Tucholski J., Cichociemni, Warszawa 1985, s. 387;

Tucholski J., Cichociemni i spadochroniarze 1941-1956, Warszawa 2009, s. 34, 45-47,  75, 146-150, 162-163;

Żołnierze Wołynia: działalność powojenna żołnierzy 27. Wołyńskiej Dywizji Piechoty AK, (red.) Bakuniak E., Dyszkiewicz E., Warszawa 2002, s. 263.

Ikonografia
Ewentualne uwagi

Od 1990 r. jest patronem świętokrzyskiej policji. Od 2002 r. policjanci wykazujący się znaczącym poświęceniem w wykonywaniu swoich obowiązków są odznaczani Odznaką Zasługi imienia mjr. Jana Piwnika „Ponurego”.

Na rynku w Wąchocku znajduje się jego pomnik.

Fotografie
Skany załączonych dokumentów
Pobierz jako plik tekstowy

Chcesz zgłosić uwagę do biogramu?