Romuald Bardzyński
pseud. Bar, Brodacz, Pająk
Dane osobowe | |
Inne nazwiska w czasie okupacji lub po wojnie: | |
Płeć: | mężczyzna |
Data urodzenia: | 1920-01-08 |
Miejsce urodzenia: | Starosielce |
Data śmierci: | 2013-10-27 |
Miejsce śmierci: | Starosielcach |
Miejsce pochówku: | Warszawa |
Rodzice | |
Imię ojca: | Wojciech |
Imię matki: | Maria |
Nazwisko panieńskie matki: | Rucka |
Stopień wojskowy uzyskany przed II wojną światową: | |
Data: | |
Starszeństwo: | |
Organ nadający: | |
Stopień wojskowy uzyskany w konspiracji: | kapral |
Data: | |
Starszeństwo: | |
Organ nadający: | |
Stopień wojskowy uzyskany po wojnie: | podpułkownik |
Data: | |
Starszeństwo: | |
Organ nadający: | |
Wykształcenie cywilne | |
Przed wojną: | |
W czasie wojny: | |
Po wojnie: | |
Służba wojskowa | |
Przed wojną: | Uczestnik dywizyjnego kursu podchorążych przy 5 Pułku Piechoty Legionów w Wilnie. |
W czasie wojny: | Podczas wojny obronnej służył w ramach 13 Pułku Ułanów Armia Obwodowa “Prusy”. 18 września pełniąc służbę patrolową został ranny w okolicach Brodów i dostał się do niewoli sowieckiej, z której zdołał zbiec. |
Po wojnie: | |
Miejsce pracy | |
Przed wojną: | |
W czasie wojny: | |
Po wojnie: | |
Działalność społeczna, związkowa i polityczna | |
Przed wojną: | |
W czasie wojny: | |
Po wojnie: | |
Działalność w ruchu kombatanckim | |
Opis działań: | Pełnił funkcję Kanclerza Kapituły Krzyża “WiN”. Był członkiem ZBoWiD nr 077171 oraz ŚZŻAK Okręgu Nowogródek nr 66001. |
Przynależność i udział w pracach innych organizacji i instytucji podziemnych | |
Przed scaleniem i wstąpieniem do ZWZ-AK, jak i „równolegle”: | |
Przynależność do ZWZ-AK na Kresach | |
Działalność: | Od 05.1940 r. w ZWZ w sekcji Jana Roubo na terenie Ziemi Lidzkiej, od 03.05.1943 r. na placówce obwodu “Ugór” (Szczuczyn) prowadzi szkolenia instruktarzu wojskowego. Od 09.08.1943 r. służy w oddziałach partyzanckich pod rozkazami ppor./por. Jana Borysewicza “Krysi”. Początkowo jest to 3 kompania Batalionu Zaniemeńskiego dowodzonego przez rtm. Józefa Świdę “Lecha” następnie II Batalion 77 pp. AK. Romuald Bardzyński ps. “Pająk” pełnił tu funkcję zastępcy Stanisława Śmielewicza “Matrosowa” dowódcy 2 plutonu 4 kompanii oraz pełnił funkcję drużynowego. Romuald Bardzyński był jednym z pierwszych żołnierzy batalionu, uczestnikiem licznych akcji m.in. rozbicia Ortskomendantury w Koleśnikach 1.11.1943 r, walk pod Pasiekami, Dubiczami, Poddubiczami, Szalewem, Sotaniszkami, Dokudowem, Wawiórką, Horodnem, Dziewieniszkami, Ejszyszkami, Werenowem, Rudnią, Raduniem, Szumami Krakszlami, Białą Waką. Podczas okupacji sowieckiej walczył pod Skirejkami, Kowalkami oraz podczas przebijania się przez granicę Polski Lubelskiej pod Mikaszówką, Rygolem. Drużyna Bardzyńskiego maszerując w szpicy 4 kompanii II/77 pp. AK, stoczyła pod Koleśnikami 31.03.1944 r. walkę z Litwinami.
|
Data zaprzysiężenia: | |
Czasookres: | 1940-05 - 1945-07-26 |
Pełnione funkcje: | |
Oddział względnie pion organizacyjny: | II/77 pp AK; OP 314 |
Okręg: | Okręg Nowogródek |
Przydział: | Zgrupowanie Północ Okręgu Nowogródek AK, Oddziały Partyzanckie, Akcja „Burza” w Okręgu Wileńsko-Nowogródzkim AK |
II/77 pp AK | |
Oddział Partyzancki 314 | |
Zgrupowanie Bojowe nr 4 „Południe” | |
II/77 pp AK | |
Przynależność do ZWZ-AK poza Kresami | |
Działalność: | |
Data zaprzysiężenia: | |
Czasookres: | |
Pełnione funkcje: | |
Oddział względnie pion organizacyjny: | |
Działalność w podziemiu antykomunistycznym: | |
Opis działań: | Po ucieczce z obozu w listopadzie 1944 r. walczył na Nowogródczyźnie w oddziale „Krysiacy” przeciwko oddziałom pacyfikacyjnym NKWD aż do 24.06.1945 r. Potem przeszedł na teren Okręgu Białystok i dołączył do oddziału “Groma”, a następnie 26 lipca 1945 r. zgłosił się do punktów kontaktowych w Białymstoku. Od lipca 1945 r. działał jako żołnierz Armii Krajowej Obywateli podczas Obławy Augustowskiej. Pod pseudonimami “Bar”, “Brodacz” rozpoczął działalność w sierpniu 1945 r. w ramach WiN-u Głubczyce na Dolnym Śląsku. Od 1947 r. działał w ramach WiN Obszar Centralny Warszawa.
|
Udział w akcji "Burza" | |
Opis działań: | |
Konspiracyjni współpracownicy | |
Przełożeni, podwładni i organizacyjni koledzy: | |
Członkowie rodziny zaangażowani w konspirację: | |
Służba w innych formacjach wojskowych | |
Polskich: | |
Niepolskich: | |
Represje | |
Represje stosowane przez Niemców (pobyt w niemieckich więzieniach i obozach koncentracyjnych - daty i miejsce, nazwiska współwięźniów): | |
Represje stosowane przez Związek Sowiecki (pobyt w sowieckich więzieniach i łagrach - daty i miejsce, nazwiska współwięźniów): | Od 19.07.1944 r. do 11.1944 r. przebywał w niewoli sowieckiej (Miedniki, Kaługa i Igorowsk), z której uciekł w Igorowsku. |
Represje ze strony polskiego komunistycznego aparatu bezpieczeństwa | Był przesłuchiwany przez UB w Pałacu Mostowskich i Raciborzu. |
Ordery i odznaczenia | |
Lista odznaczeń | Krzyż Armii Krajowej, nr 81 (Londyn, 24.08.1967 r.); Krzyż Walecznych, dwukrotnie, nr DK-5947 (7.07.1966 r.); Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski; Medal Wojska, nr 24532, (Londyn 15.08.1948 r.); Krzyż Kampanii Wrześniowej 1939, dwukrotnie, nr 8020 (Londyn 15.08.1985 r.); Krzyż WiN, nr 81 (29.04.1988 r.); Odznaka Krysiaków, nr 229 (26.03.1982 r.); Medale „Pro Patria”; Medal „Pro Memoria”. |
Autorstwo wspomnień, relacji, pamiętników, dzieł literackich, opracowań naukowych, działalność redakcyjna | |
Poświęconych historii a w szczególności ZWZ-AK: | |
Poświęconych innym dziedzinom nauki i sztuki lub publicystyki: | |
Źródła archiwalne i literatura do noty biograficznej | Bardzyński Romuald biogram, [online:] http://old.muzeum-ak.pl/biogramy/formatka.php?idwyb=86 (dostęp 31.11.2021); Krajewski K., Jan Borysewicz “Krysia” “Mściciel” 1913-1945, Warszawa 2013, s. 9, 35, 41, 43, 51, 73, 103, 104, 108, 122, 135, 158, 164-167, 169, 178, 183; Krajewski K., “Szlakiem Narbutta”, Warszawa 2015, s. 8, 34, 101, 140, 176; Nekrolog, [online:] http://archiwum.udskior.gov.pl/Nekrolog,sp,pplk,Romualda,Bardzynskiego,719.html (dostęp 31.11.2021); “Orzeł Biały”, r. XXX, 2019, nr 1 (325), s. 7; “Orzeł Biały”, r. XXX, 2019, nr 2 (326), s. 6; “Orzeł Biały”, r. XXX, 2019, nr 5 (329), s. 19; “Orzeł Biały”, r. XXX, 2019, nr 4 (328), s. 21-22; ŚZŻAK Okręg Nowogródek (Warszawa), teczka osobowa Romualda Bardzyńskiego; Widejko J., Wspomnienia najmłodszego partyzanta III Partyzanckiej Brygady AK “Szczerbca” i Samoobrony Wileńskiej AK “Komara” w latach od I 1944 r. do III 1945 r., Kraków 2005, s. 164; “Wileńskie Rozmaitości”, nr 1 (51), styczeń-luty 1999. |
Ikonografia | |
Ewentualne uwagi | Matka Romualda Bardzyńskiego Maria ps. “Mamcia” przemyciła przez granicę Polski Lubelskiej część płatu proporca bojowego “Krysiaków”. Relikwię tę przechował osobiści i posłużyła ona w 1983 r. do ufundowania Proporca Zgrupowania Północ 77 pp. AK “Krysiacy” którego głównym chorążym do 2010 r. był Romuald Bardzyński “Pająk”. Od 1993 r. Romuald Bardzyński tworzył Albumy Krysiaków, dokumentujące dzieje nowogródzkich i wileńskich oddziałów partyzanckich oraz środowisk kombatanckich “Krysiaków”. Archiwalia te przekazał do Muzeum Armii Krajowej. |
Fotografie | |
Skany załączonych dokumentów | |
Pobierz jako plik tekstowy |
Chcesz zgłosić uwagę do biogramu?