Staub, Fryderyk

Fryderyk Staub

pseud. Janka, Proch

Dane osobowe
Inne nazwiska w czasie okupacji lub po wojnie:Andrzej Kwaśniewski
Płeć:mężczyzna
Data urodzenia: 1899-11-30
Miejsce urodzenia:Lwów
Data śmierci:1982-01-11
Miejsce śmierci:Gliwice
Miejsce pochówku: Cmentarz Centralny w Gliwicach
Rodzice
Imię ojca:Jerzy
Imię matki:Berta
Nazwisko panieńskie matki:
Stopień wojskowy uzyskany przed II wojną światową:
Data:
Starszeństwo:
Organ nadający:
Stopień wojskowy uzyskany w konspiracji: kapitan
Data:
Starszeństwo:
Organ nadający:
Stopień wojskowy uzyskany po wojnie:
Data:
Starszeństwo:
Organ nadający:
Wykształcenie cywilne
Przed wojną:

W latach 1909-1916 czył się w II szkole realnej we Lwowie. Uzyskał tam maturę z odznaczeniem.

W czasie wojny:

Ukończył Wydział Mechaniczny Politechniki Lwowskiej w 1926 roku. Po wrześniu 1939 roku został docentem w Lwowskim Instytucie Politechnicznym.

Po wojnie:

W 1980 r. otrzymał tytuł doktora honoris causa Politechniki Śląskiej.

Służba wojskowa
Przed wojną:

W latach 1916-1918 studiował w austriackiej Technicznej Akademii Wojskowej w Mödling.

Od 4.11.1918 r. służył w Wojsku Polskim. Brał udział w obronie Lwowa oraz w walkach o Przemyśl jako żołnierz 5 Pułku Piechoty Legionów. Uczestniczył również w wojnie polsko-bolszewickiej, między innymi jako oficer łączności w dowództwiw 1 Dywizji Piechoty Legionów.

W czasie wojny:

Awansował na kapitana rezerwy 19 pp we Lwowie.

Po wojnie:
Miejsce pracy
Przed wojną:

Pracował w Mechanicznej Stacji Doświadczalnej Politechniki Lwowskiej oraz w fabryce “H. Cegielski” w Poznaniu. W 1929 r. został asystentem dyrekcji Huty “Milowice” w Sosnowcu. Później objął stanowisko kierownika odlewni żelaza firmy “Zieleniewski-Fitzner-Gamper” w Dąbrowie Górniczej. W latach 1930-1935 był asystentem, a następnie kierownikiem odlewni żeliwa, staliwa i metali nieżelaznych w Zakładach “H. Cegielski” w Poznaniu, po czym powrócił do pracy w Mechanicznej Stacji Doświadczalnej Politechniki Lwowskiej.

W czasie wojny:

Pod koniec 09.1939 r. otrzymał stanowisko starszego asystenta, a następnie docenta w Katedrze Technologii Metali Lwowskiego Instytutu Politechnicznego. Przez jakiś czas przebywał w Siemianówce, lecz po upadku akcji Burza powrócił do Lwowa i pracy w Instytucie.

Po wojnie:

W drugiej połowie 1944 r. powrócił do pracy w Lwowskim Instytucie Politechnicznym. Do 09.1945 r. pracował tam na stanowisku kierownika Katedry Obróbki Plastycznej Metali. W 10.1945 r., po przyjeździe do Polski, podjął pracę na Politechnice Śląskiej jako kierownik Katedry Metaloznawstwa. Równocześnie kierował wydziałem ekspertyz Hutniczego Instytutu Badawczego w Gliwicach. W latach 1955-1957 był dziekanem Wydziału Mechanicznego.

Działalność społeczna, związkowa i polityczna
Przed wojną:

Podczas studiów był członkiem PPS oraz Związku Strzeleckiego. W późniejszym okresie był członkiem-założycielem Związku Nauczycielstwa Polskiego.

W czasie wojny:
Po wojnie:

Był prezesem Areoklubu w Gliwicach, a także przewodniczącym Wojewódzkiej Rady Technicznego Postępu w Katowicach. Był współinicjatorem powstania nieistniejącego już współcześnie Polskiego Towarzystwa Metaloznawstwa. Oprócz tego był współzałożycielem oraz wieloletnim przewodniczącym i wiceprzewodniczącym Towarzystwa Miłośników Ziemi Gliwickiej.

Działalność w ruchu kombatanckim
Opis działań:

ZBoWiD, nr leg. 35266/Ka.

Przynależność i udział w pracach innych organizacji i instytucji podziemnych
Przed scaleniem i wstąpieniem do ZWZ-AK, jak i „równolegle”:
Przynależność do ZWZ-AK na Kresach
Działalność:

W 1940 r. w suterenie jego domu przy ul. Zielonej 123  znajdowała się radiostacja i drukarnia ZWZ, gdzie przez okres 2 miesięcy był drukowany “Biuletyn Ziemi Czerwieńskiej”. Od 04.1940 r. do 09.1941 r. Fryderyk Staub był szefem sztabu Okręgu nr II – Lwów – Zachód, a potem, od 05-09.1941 r., pełnił funkcję dowódcy Okręgu ZWZ-1. Od maja do końca lipca 1944 r. dowodził Obwodem Przemyślany Inspektoratu Wschodniego Armii Krajowej. Zajął się odtwarzaniem oddziału leśnego z mieszkańców Biłki Szlacheckiej. Następnie od 16.05 do 25.07.1944 r. był dowódcą oddziału 1 kompanii 40 Pułku Piechoty Armii Krajowej.

Data zaprzysiężenia:
Czasookres:1939-00-00 - 1944-08-00
Pełnione funkcje:

Szef sztabu Okręgu nr II Lwów-Zachód, dowódca Okręgu ZWZ-1, dowódca obwodu Przemyślany Inspektoratu Wschodniego Okręgu Lwów AK, dowódca oddziału 1 kompanii 40 pp AK.

Oddział względnie pion organizacyjny:OL "Warta", 40 pp AK, 1 komp.
Okręg:Okręg Lwów
Przydział: ZWZ-1 Obszar nr 3 Organizacja „Kornela” (kwiecień 1940-wrzesień 1941), Okręg AK Lwów, Zgrupowanie Oddziałów Partyzanckich „Warta”
Inspektorat Wschodni (Brody)
Obwód AK Przemyślany
Przynależność do ZWZ-AK poza Kresami
Działalność:
Data zaprzysiężenia:
Czasookres:
Pełnione funkcje:
Oddział względnie pion organizacyjny:
Działalność w podziemiu antykomunistycznym:
Opis działań:
Udział w akcji "Burza"
Opis działań:

Brał udział w akcji “Burza” jako dowódca oddziału 1 kompanii 40 Pułku Piechoty Armii Krajowej. Ochraniał rannych żołnierzy radzieckich wraz ze swoim oddziałem. Brał również udział w odbijaniu miasta Bóbrka 27 lipca 1944 roku. Po zwycięstwie jego oddział został skierowany do Podhorodyszcza gdzie kazano im złożyć broń.

Konspiracyjni współpracownicy
Przełożeni, podwładni i organizacyjni koledzy:
Członkowie rodziny zaangażowani w konspirację:
Służba w innych formacjach wojskowych
Polskich:
Niepolskich:
Represje
Represje stosowane przez Niemców (pobyt w niemieckich więzieniach i obozach koncentracyjnych - daty i miejsce, nazwiska współwięźniów):
Represje stosowane przez Związek Sowiecki (pobyt w sowieckich więzieniach i łagrach - daty i miejsce, nazwiska współwięźniów):
Represje ze strony polskiego komunistycznego aparatu bezpieczeństwa
Ordery i odznaczenia
Lista odznaczeń

Order Wojenny Virtuti Militari V klasy, z 1921 r.
Krzyż Walecznych, z 1921.
Order Odrodzenia Polski 3 klasy, z 1962 r.
Złoty Krzyż Zasługi, z 1955 r.

Autorstwo wspomnień, relacji, pamiętników, dzieł literackich, opracowań naukowych, działalność redakcyjna
Poświęconych historii a w szczególności ZWZ-AK:
Poświęconych innym dziedzinom nauki i sztuki lub publicystyki:

Jest autorem ponad stu publikacji z zakresu metaloznawstwa.

Źródła archiwalne i literatura do noty biograficznej

Fundacja CDCN, Wykaz fotografii i filmów ze zbioru Jerzego Węgierskiego dotyczących organizacji konspiracyjnych okresu wojny i okupacji na terenie Małopolski Wschodniej, nr 0400a;

Komański H., Siekierka Sz., Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie tarnopolskim 1939-1946, Wrocław 2006, s. 794;

Lech Sadowski. Wspomnienia, Warszawa 1980, rękopis w zbiorach BJ, sygn. Przyb. 446/01, s. 27;

Markowski D. K., Lwów 1944, Warszawa 2021, s. 103, 110, 115-118, 121, 216;

Organizowanie Lwowskiego Obszaru ZWZ – AK na przełomie lat 1941 – 1942. Relacja Lecha Sadowskiego pseud. „Wasyl”, „Sławek” i „Sędzia”, Warszawa 1967, maszynopis w zbiorach BJ, sygn. Przyb. 446/01, s. 20, 21;

“Orzeł Biały” 2001, r. XVII, nr 3 (231), s. 25;

Pempel S., W sprawie lwowskiej burzy, “Lwów i Kresy”, nr 4 (57), październik 1988, s. 31;

Pempel S., ZWZ-AK we Lwowie: 1939-1945, Warszawa 1990, s. 114;

Staub Fryderyk (1899-1982) [w:] Konspiracja lwowska 1939-1944: słownik biograficzny, red. Mazur G., Węgierski J., Katowice 1997, s. 188-189;

Strokosz O., W Armii Krajowej z Zaolzia przez okupowany Lwów do III Rzeczypospolitej, oprac. Kwiek J., Kraków 1994, s. 28;

ŚZŻAK Okręg Lwów (Kraków), teczka osobowa Jerzego Górskiego;

Węgierski J., Armia Krajowa na południowych i wschodnich przedpolach Lwowa, Kraków 1994, s. 141-143, 177, 212-213, 223, 233, 239, 244, 247, 250, 252-253, 255-256, 260-261, 273, 291, 363, 393;

Węgierski J., Oddziały Leśne “Warta” Obszaru Lwowskiego Armii Krajowej na Rzeszowszczyźnie, Kraków 1998, s. 10;

Węgierski J., Obsada osobowa lwowskiego obszaru SZP-ZWZ-AK-NIE w latach 1939-1945, Kraków 2000, s. 29;

Węgierski J., W lwowskiej Armii Krajowej, Warszawa 1989, s. 24, 140, 146-151, 186, 189, 196, 199-206, 209, 223, 229, 261, 268;

Wyspiański J., Żołnierze ze świrskiego lasu, Lublin 2007, s. 3-4, 6, 74, 84,91-93, 98-99, 101, 103, 112, 116, 122, 124, 126, 128, 131, 134, 136, 138-139, 141, 148, 154-156, 161-162, 166-171, 174-177, 179-181, 184, 199-202, 204, 206-208, 212, 217.

“Zeszyty Historyczne ŚZŻAK – Oddział Gliwice”, 2001, nr 14, s. 27.

Ikonografia
Ewentualne uwagi
Fotografie
Skany załączonych dokumentów
Pobierz jako plik tekstowy

Chcesz zgłosić uwagę do biogramu?