Fryderyk Staub
pseud. Janka, Proch
Dane osobowe | |
Inne nazwiska w czasie okupacji lub po wojnie: | Andrzej Kwaśniewski |
Płeć: | mężczyzna |
Data urodzenia: | 1899-11-30 |
Miejsce urodzenia: | Lwów |
Data śmierci: | 1982-01-11 |
Miejsce śmierci: | Gliwice |
Miejsce pochówku: | Cmentarz Centralny w Gliwicach |
Rodzice | |
Imię ojca: | Jerzy |
Imię matki: | Berta |
Nazwisko panieńskie matki: | |
Stopień wojskowy uzyskany przed II wojną światową: | |
Data: | |
Starszeństwo: | |
Organ nadający: | |
Stopień wojskowy uzyskany w konspiracji: | kapitan |
Data: | |
Starszeństwo: | |
Organ nadający: | |
Stopień wojskowy uzyskany po wojnie: | |
Data: | |
Starszeństwo: | |
Organ nadający: | |
Wykształcenie cywilne | |
Przed wojną: | W latach 1909-1916 czył się w II szkole realnej we Lwowie. Uzyskał tam maturę z odznaczeniem. |
W czasie wojny: | Ukończył Wydział Mechaniczny Politechniki Lwowskiej w 1926 roku. Po wrześniu 1939 roku został docentem w Lwowskim Instytucie Politechnicznym. |
Po wojnie: | W 1980 r. otrzymał tytuł doktora honoris causa Politechniki Śląskiej. |
Służba wojskowa | |
Przed wojną: | W latach 1916-1918 studiował w austriackiej Technicznej Akademii Wojskowej w Mödling. Od 4.11.1918 r. służył w Wojsku Polskim. Brał udział w obronie Lwowa oraz w walkach o Przemyśl jako żołnierz 5 Pułku Piechoty Legionów. Uczestniczył również w wojnie polsko-bolszewickiej, między innymi jako oficer łączności w dowództwiw 1 Dywizji Piechoty Legionów. |
W czasie wojny: | Awansował na kapitana rezerwy 19 pp we Lwowie. |
Po wojnie: | |
Miejsce pracy | |
Przed wojną: | Pracował w Mechanicznej Stacji Doświadczalnej Politechniki Lwowskiej oraz w fabryce “H. Cegielski” w Poznaniu. W 1929 r. został asystentem dyrekcji Huty “Milowice” w Sosnowcu. Później objął stanowisko kierownika odlewni żelaza firmy “Zieleniewski-Fitzner-Gamper” w Dąbrowie Górniczej. W latach 1930-1935 był asystentem, a następnie kierownikiem odlewni żeliwa, staliwa i metali nieżelaznych w Zakładach “H. Cegielski” w Poznaniu, po czym powrócił do pracy w Mechanicznej Stacji Doświadczalnej Politechniki Lwowskiej. |
W czasie wojny: | Pod koniec 09.1939 r. otrzymał stanowisko starszego asystenta, a następnie docenta w Katedrze Technologii Metali Lwowskiego Instytutu Politechnicznego. Przez jakiś czas przebywał w Siemianówce, lecz po upadku akcji Burza powrócił do Lwowa i pracy w Instytucie. |
Po wojnie: | W drugiej połowie 1944 r. powrócił do pracy w Lwowskim Instytucie Politechnicznym. Do 09.1945 r. pracował tam na stanowisku kierownika Katedry Obróbki Plastycznej Metali. W 10.1945 r., po przyjeździe do Polski, podjął pracę na Politechnice Śląskiej jako kierownik Katedry Metaloznawstwa. Równocześnie kierował wydziałem ekspertyz Hutniczego Instytutu Badawczego w Gliwicach. W latach 1955-1957 był dziekanem Wydziału Mechanicznego. |
Działalność społeczna, związkowa i polityczna | |
Przed wojną: | Podczas studiów był członkiem PPS oraz Związku Strzeleckiego. W późniejszym okresie był członkiem-założycielem Związku Nauczycielstwa Polskiego. |
W czasie wojny: | |
Po wojnie: | Był prezesem Areoklubu w Gliwicach, a także przewodniczącym Wojewódzkiej Rady Technicznego Postępu w Katowicach. Był współinicjatorem powstania nieistniejącego już współcześnie Polskiego Towarzystwa Metaloznawstwa. Oprócz tego był współzałożycielem oraz wieloletnim przewodniczącym i wiceprzewodniczącym Towarzystwa Miłośników Ziemi Gliwickiej. |
Działalność w ruchu kombatanckim | |
Opis działań: | ZBoWiD, nr leg. 35266/Ka. |
Przynależność i udział w pracach innych organizacji i instytucji podziemnych | |
Przed scaleniem i wstąpieniem do ZWZ-AK, jak i „równolegle”: | |
Przynależność do ZWZ-AK na Kresach | |
Działalność: | W 1940 r. w suterenie jego domu przy ul. Zielonej 123 znajdowała się radiostacja i drukarnia ZWZ, gdzie przez okres 2 miesięcy był drukowany “Biuletyn Ziemi Czerwieńskiej”. Od 04.1940 r. do 09.1941 r. Fryderyk Staub był szefem sztabu Okręgu nr II – Lwów – Zachód, a potem, od 05-09.1941 r., pełnił funkcję dowódcy Okręgu ZWZ-1. Od maja do końca lipca 1944 r. dowodził Obwodem Przemyślany Inspektoratu Wschodniego Armii Krajowej. Zajął się odtwarzaniem oddziału leśnego z mieszkańców Biłki Szlacheckiej. Następnie od 16.05 do 25.07.1944 r. był dowódcą oddziału 1 kompanii 40 Pułku Piechoty Armii Krajowej. |
Data zaprzysiężenia: | |
Czasookres: | 1939-00-00 - 1944-08-00 |
Pełnione funkcje: | Szef sztabu Okręgu nr II Lwów-Zachód, dowódca Okręgu ZWZ-1, dowódca obwodu Przemyślany Inspektoratu Wschodniego Okręgu Lwów AK, dowódca oddziału 1 kompanii 40 pp AK. |
Oddział względnie pion organizacyjny: | OL "Warta", 40 pp AK, 1 komp. |
Okręg: | Okręg Lwów |
Przydział: | ZWZ-1 Obszar nr 3 Organizacja „Kornela” (kwiecień 1940-wrzesień 1941), Okręg AK Lwów, Zgrupowanie Oddziałów Partyzanckich „Warta” |
Inspektorat Wschodni (Brody) | |
Obwód AK Przemyślany | |
Przynależność do ZWZ-AK poza Kresami | |
Działalność: | |
Data zaprzysiężenia: | |
Czasookres: | |
Pełnione funkcje: | |
Oddział względnie pion organizacyjny: | |
Działalność w podziemiu antykomunistycznym: | |
Opis działań: | |
Udział w akcji "Burza" | |
Opis działań: | Brał udział w akcji “Burza” jako dowódca oddziału 1 kompanii 40 Pułku Piechoty Armii Krajowej. Ochraniał rannych żołnierzy radzieckich wraz ze swoim oddziałem. Brał również udział w odbijaniu miasta Bóbrka 27 lipca 1944 roku. Po zwycięstwie jego oddział został skierowany do Podhorodyszcza gdzie kazano im złożyć broń. |
Konspiracyjni współpracownicy | |
Przełożeni, podwładni i organizacyjni koledzy: | |
Członkowie rodziny zaangażowani w konspirację: | |
Służba w innych formacjach wojskowych | |
Polskich: | |
Niepolskich: | |
Represje | |
Represje stosowane przez Niemców (pobyt w niemieckich więzieniach i obozach koncentracyjnych - daty i miejsce, nazwiska współwięźniów): | |
Represje stosowane przez Związek Sowiecki (pobyt w sowieckich więzieniach i łagrach - daty i miejsce, nazwiska współwięźniów): | |
Represje ze strony polskiego komunistycznego aparatu bezpieczeństwa | |
Ordery i odznaczenia | |
Lista odznaczeń | Order Wojenny Virtuti Militari V klasy, z 1921 r. |
Autorstwo wspomnień, relacji, pamiętników, dzieł literackich, opracowań naukowych, działalność redakcyjna | |
Poświęconych historii a w szczególności ZWZ-AK: | |
Poświęconych innym dziedzinom nauki i sztuki lub publicystyki: | Jest autorem ponad stu publikacji z zakresu metaloznawstwa. |
Źródła archiwalne i literatura do noty biograficznej | Fundacja CDCN, Wykaz fotografii i filmów ze zbioru Jerzego Węgierskiego dotyczących organizacji konspiracyjnych okresu wojny i okupacji na terenie Małopolski Wschodniej, nr 0400a; Komański H., Siekierka Sz., Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie tarnopolskim 1939-1946, Wrocław 2006, s. 794; Lech Sadowski. Wspomnienia, Warszawa 1980, rękopis w zbiorach BJ, sygn. Przyb. 446/01, s. 27; Markowski D. K., Lwów 1944, Warszawa 2021, s. 103, 110, 115-118, 121, 216; Organizowanie Lwowskiego Obszaru ZWZ – AK na przełomie lat 1941 – 1942. Relacja Lecha Sadowskiego pseud. „Wasyl”, „Sławek” i „Sędzia”, Warszawa 1967, maszynopis w zbiorach BJ, sygn. Przyb. 446/01, s. 20, 21; “Orzeł Biały” 2001, r. XVII, nr 3 (231), s. 25; Pempel S., W sprawie lwowskiej burzy, “Lwów i Kresy”, nr 4 (57), październik 1988, s. 31; Pempel S., ZWZ-AK we Lwowie: 1939-1945, Warszawa 1990, s. 114; Staub Fryderyk (1899-1982) [w:] Konspiracja lwowska 1939-1944: słownik biograficzny, red. Mazur G., Węgierski J., Katowice 1997, s. 188-189; Strokosz O., W Armii Krajowej z Zaolzia przez okupowany Lwów do III Rzeczypospolitej, oprac. Kwiek J., Kraków 1994, s. 28; ŚZŻAK Okręg Lwów (Kraków), teczka osobowa Jerzego Górskiego; Węgierski J., Armia Krajowa na południowych i wschodnich przedpolach Lwowa, Kraków 1994, s. 141-143, 177, 212-213, 223, 233, 239, 244, 247, 250, 252-253, 255-256, 260-261, 273, 291, 363, 393; Węgierski J., Oddziały Leśne “Warta” Obszaru Lwowskiego Armii Krajowej na Rzeszowszczyźnie, Kraków 1998, s. 10; Węgierski J., Obsada osobowa lwowskiego obszaru SZP-ZWZ-AK-NIE w latach 1939-1945, Kraków 2000, s. 29; Węgierski J., W lwowskiej Armii Krajowej, Warszawa 1989, s. 24, 140, 146-151, 186, 189, 196, 199-206, 209, 223, 229, 261, 268; Wyspiański J., Żołnierze ze świrskiego lasu, Lublin 2007, s. 3-4, 6, 74, 84,91-93, 98-99, 101, 103, 112, 116, 122, 124, 126, 128, 131, 134, 136, 138-139, 141, 148, 154-156, 161-162, 166-171, 174-177, 179-181, 184, 199-202, 204, 206-208, 212, 217. “Zeszyty Historyczne ŚZŻAK – Oddział Gliwice”, 2001, nr 14, s. 27. |
Ikonografia | |
Ewentualne uwagi | |
Fotografie | |
Skany załączonych dokumentów | |
Pobierz jako plik tekstowy |
Chcesz zgłosić uwagę do biogramu?