Badocha , Zdzisław

Zdzisław Badocha

pseud. Żelazny

Dane osobowe
Inne nazwiska w czasie okupacji lub po wojnie:
Płeć:mężczyzna
Data urodzenia: 1923-03-22
Miejsce urodzenia:Zagórze [obecnie dzielnica Sosnowca]
Data śmierci:1946-06-28
Miejsce śmierci:Czernin
Miejsce pochówku: nieznane
Rodzice
Imię ojca:Roman
Imię matki:Wanda
Nazwisko panieńskie matki:Tylec
Stopień wojskowy uzyskany przed II wojną światową:
Data:
Starszeństwo:
Organ nadający:
Stopień wojskowy uzyskany w konspiracji: plutonowy
Data:
Starszeństwo:
Organ nadający:
Stopień wojskowy uzyskany po wojnie: podporucznik
Data: 1945-08-15
Starszeństwo:
Organ nadający:
Wykształcenie cywilne
Przed wojną:

Uczył się w szkole powszechnej w Nowo Święcianach,, następnie od 1938 r. uczęszczał do gimnazjum im. Józefa Piłsudskiego w Starych Święcianach. Do wybuchu wojny ukończył jedną klasę.

W czasie wojny:
Po wojnie:
Służba wojskowa
Przed wojną:

W czerwcu 1938 r. ukończył Kurs Informacyjny Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej organizowany za pośrednictwem szkoły w Nowo Święcianach.

W czasie wojny:
Po wojnie:
Miejsce pracy
Przed wojną:
W czasie wojny:

Zatrudniony na stacji kolejowej Nowo Święciany.

Po wojnie:
Działalność społeczna, związkowa i polityczna
Przed wojną:

Należał do Związku Harcerstwa Polskiego, do drużyny harcerskiej im. B. Głowackiego w Nowo Święcianach, podległej Komendzie Wileńskiej Chorągwi Harcerzy.

W czasie wojny:
Po wojnie:
Działalność w ruchu kombatanckim
Opis działań:
Przynależność i udział w pracach innych organizacji i instytucji podziemnych
Przed scaleniem i wstąpieniem do ZWZ-AK, jak i „równolegle”:
Przynależność do ZWZ-AK na Kresach
Działalność:

Początkowo był żołnierzem 9 patrolu 23 Ośrodka Dywersyjnego Ignalino-Nowe Święciany. Od maja 1944 r. należał do 5 Brygady „Łupaszki”, „Brygada Śmierci” (pluton sierż. Mieczysława Kitkiewicza „Kitka”). Zajmował się zbieraniem, magazynowaniem broni oraz dywersją i sabotażem na komunikacyjnych szlakach kolejowych. Kolportował też konspiracyjne pisma, m.in.: „Niepodległość”. Został zdekonspirowany w marcu 1944 r. Włączył się w działalność partyzancką, w kompanii szturmowej 5 Wileńskiej Brygady „Łupaszki”.

Data zaprzysiężenia:
Czasookres:
Pełnione funkcje:

Zastępca dowódcy 9 patrolu.

Oddział względnie pion organizacyjny:Zgrupowanie nr 1, 5 WB AK, 2 plut.
Okręg:Okręg Wilno
Przynależność do ZWZ-AK poza Kresami
Działalność:
Data zaprzysiężenia:
Czasookres:
Pełnione funkcje:
Oddział względnie pion organizacyjny:
Działalność w podziemiu antykomunistycznym:
Opis działań:

Od początku 1946 r. należał do partyzanckiej 5 Wileńskiej Brygady, pełnił funkcję dowódcy szwadronu. Działał na białostocczyźnie i na Pomorzu. 19 maja 1946 r. przeprowadził udaną akcję na terenie powiatów: Starogardu Gdańskiego i Kościerzyny. Poruszając się samochodem partyzanci rozbroili siedem posterunków MO i placówkę UB. Z rozkazu „Żelaznego” rozstrzelano pięciu funkcjonariuszy UB, w tym sowieckiego oficera NKWD, niszcząc w ten sposób siatkę aparatu represji na Pomorzu i na dłuższy czas destabilizując miejscowy aparat komunistyczny.

Na początku czerwca 1946 r.  po starciu z UB w rejonie Dzierzgonia i Sztumu został ranny i umieszczony w majątku Czernin. 28 czerwca 1946 r. funkcjonariusze UB z Malborka trafili do Czernina, gdzie przypadkowo natknęła się na „Żelaznego”. Zginął w walce, od wybuchu granatu rzuconego przez jednego z milicjantów.

Udział w akcji "Burza"
Opis działań:
Konspiracyjni współpracownicy
Przełożeni, podwładni i organizacyjni koledzy:
Członkowie rodziny zaangażowani w konspirację:
Służba w innych formacjach wojskowych
Polskich:

W lipcu 1944 r. został przymusowo wcielony do II Armii ludowego Wojska Polskiego, zdezerterował w październiku 1944 r.

Niepolskich:
Represje
Represje stosowane przez Niemców (pobyt w niemieckich więzieniach i obozach koncentracyjnych - daty i miejsce, nazwiska współwięźniów):
Represje stosowane przez Związek Sowiecki (pobyt w sowieckich więzieniach i łagrach - daty i miejsce, nazwiska współwięźniów):

W latach 1940-1941 kilkukrotnie aresztowany przez NKWD pod zarzutem działalności konspiracyjnej.

Represje ze strony polskiego komunistycznego aparatu bezpieczeństwa

Poległ w trakcie starcia z funkcjonariuszami UB.

Ordery i odznaczenia
Lista odznaczeń

Krzyż z Mieczami Orderu Krzyża Niepodległości

Autorstwo wspomnień, relacji, pamiętników, dzieł literackich, opracowań naukowych, działalność redakcyjna
Poświęconych historii a w szczególności ZWZ-AK:
Poświęconych innym dziedzinom nauki i sztuki lub publicystyki:
Źródła archiwalne i literatura do noty biograficznej

Borkowski Ł., „Żelazny” od „Łupaszki”. Ppor. Zdzisław Badocha (1925–1946), Katowice–Warszawa 2017, passim;

Lejman T., Niepełny wykaz uczestników 23 Ośrodka Dywersyjnego służących w latach 1941-1945, (bdmw), w zbiorach Tomasza Lejmana;

Łabuszewski T., 5 Brygada Wileńska na Pomorzu, Warmii i Mazurach 1945-1947, Warszawa 2017, s. 402;

Zdzisław Badocha [w:] Konspiracja i opór społeczny w Polsce 1944-56 – słownik biograficzny, tom 1, Wydawnictwo IPN, Kraków – Warszawa – Wrocław 2002, s. 17-19.

 

Ikonografia
Ewentualne uwagi

W 2019 r. wyprodukowano film w reżyserii Marcina Maślanki pt.: „Żelazny. Legenda wileńskiej partyzantki”, opowiadający o losach Zdzisława Badochy.

Fotografie
Skany załączonych dokumentów
Pobierz jako plik tekstowy

Chcesz zgłosić uwagę do biogramu?