Zdzisław Badocha
pseud. Żelazny
Dane osobowe | |
Inne nazwiska w czasie okupacji lub po wojnie: | |
Płeć: | mężczyzna |
Data urodzenia: | 1923-03-22 |
Miejsce urodzenia: | Zagórze [obecnie dzielnica Sosnowca] |
Data śmierci: | 1946-06-28 |
Miejsce śmierci: | Czernin |
Miejsce pochówku: | nieznane |
Rodzice | |
Imię ojca: | Roman |
Imię matki: | Wanda |
Nazwisko panieńskie matki: | Tylec |
Stopień wojskowy uzyskany przed II wojną światową: | |
Data: | |
Starszeństwo: | |
Organ nadający: | |
Stopień wojskowy uzyskany w konspiracji: | plutonowy |
Data: | |
Starszeństwo: | |
Organ nadający: | |
Stopień wojskowy uzyskany po wojnie: | podporucznik |
Data: | 1945-08-15 |
Starszeństwo: | |
Organ nadający: | |
Wykształcenie cywilne | |
Przed wojną: | Uczył się w szkole powszechnej w Nowo Święcianach,, następnie od 1938 r. uczęszczał do gimnazjum im. Józefa Piłsudskiego w Starych Święcianach. Do wybuchu wojny ukończył jedną klasę. |
W czasie wojny: | |
Po wojnie: | |
Służba wojskowa | |
Przed wojną: | W czerwcu 1938 r. ukończył Kurs Informacyjny Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej organizowany za pośrednictwem szkoły w Nowo Święcianach. |
W czasie wojny: | |
Po wojnie: | |
Miejsce pracy | |
Przed wojną: | |
W czasie wojny: | Zatrudniony na stacji kolejowej Nowo Święciany. |
Po wojnie: | |
Działalność społeczna, związkowa i polityczna | |
Przed wojną: | Należał do Związku Harcerstwa Polskiego, do drużyny harcerskiej im. B. Głowackiego w Nowo Święcianach, podległej Komendzie Wileńskiej Chorągwi Harcerzy. |
W czasie wojny: | |
Po wojnie: | |
Działalność w ruchu kombatanckim | |
Opis działań: | |
Przynależność i udział w pracach innych organizacji i instytucji podziemnych | |
Przed scaleniem i wstąpieniem do ZWZ-AK, jak i „równolegle”: | |
Przynależność do ZWZ-AK na Kresach | |
Działalność: | Początkowo był żołnierzem 9 patrolu 23 Ośrodka Dywersyjnego Ignalino-Nowe Święciany. Od maja 1944 r. należał do 5 Brygady „Łupaszki”, „Brygada Śmierci” (pluton sierż. Mieczysława Kitkiewicza „Kitka”). Zajmował się zbieraniem, magazynowaniem broni oraz dywersją i sabotażem na komunikacyjnych szlakach kolejowych. Kolportował też konspiracyjne pisma, m.in.: „Niepodległość”. Został zdekonspirowany w marcu 1944 r. Włączył się w działalność partyzancką, w kompanii szturmowej 5 Wileńskiej Brygady „Łupaszki”. |
Data zaprzysiężenia: | |
Czasookres: | |
Pełnione funkcje: | Zastępca dowódcy 9 patrolu. |
Oddział względnie pion organizacyjny: | Zgrupowanie nr 1, 5 WB AK, 2 plut. |
Okręg: | Okręg Wilno |
Przynależność do ZWZ-AK poza Kresami | |
Działalność: | |
Data zaprzysiężenia: | |
Czasookres: | |
Pełnione funkcje: | |
Oddział względnie pion organizacyjny: | |
Działalność w podziemiu antykomunistycznym: | |
Opis działań: | Od początku 1946 r. należał do partyzanckiej 5 Wileńskiej Brygady, pełnił funkcję dowódcy szwadronu. Działał na białostocczyźnie i na Pomorzu. 19 maja 1946 r. przeprowadził udaną akcję na terenie powiatów: Starogardu Gdańskiego i Kościerzyny. Poruszając się samochodem partyzanci rozbroili siedem posterunków MO i placówkę UB. Z rozkazu „Żelaznego” rozstrzelano pięciu funkcjonariuszy UB, w tym sowieckiego oficera NKWD, niszcząc w ten sposób siatkę aparatu represji na Pomorzu i na dłuższy czas destabilizując miejscowy aparat komunistyczny. Na początku czerwca 1946 r. po starciu z UB w rejonie Dzierzgonia i Sztumu został ranny i umieszczony w majątku Czernin. 28 czerwca 1946 r. funkcjonariusze UB z Malborka trafili do Czernina, gdzie przypadkowo natknęła się na „Żelaznego”. Zginął w walce, od wybuchu granatu rzuconego przez jednego z milicjantów. |
Udział w akcji "Burza" | |
Opis działań: | |
Konspiracyjni współpracownicy | |
Przełożeni, podwładni i organizacyjni koledzy: | |
Członkowie rodziny zaangażowani w konspirację: | |
Służba w innych formacjach wojskowych | |
Polskich: | W lipcu 1944 r. został przymusowo wcielony do II Armii ludowego Wojska Polskiego, zdezerterował w październiku 1944 r. |
Niepolskich: | |
Represje | |
Represje stosowane przez Niemców (pobyt w niemieckich więzieniach i obozach koncentracyjnych - daty i miejsce, nazwiska współwięźniów): | |
Represje stosowane przez Związek Sowiecki (pobyt w sowieckich więzieniach i łagrach - daty i miejsce, nazwiska współwięźniów): | W latach 1940-1941 kilkukrotnie aresztowany przez NKWD pod zarzutem działalności konspiracyjnej. |
Represje ze strony polskiego komunistycznego aparatu bezpieczeństwa | Poległ w trakcie starcia z funkcjonariuszami UB. |
Ordery i odznaczenia | |
Lista odznaczeń | Krzyż z Mieczami Orderu Krzyża Niepodległości |
Autorstwo wspomnień, relacji, pamiętników, dzieł literackich, opracowań naukowych, działalność redakcyjna | |
Poświęconych historii a w szczególności ZWZ-AK: | |
Poświęconych innym dziedzinom nauki i sztuki lub publicystyki: | |
Źródła archiwalne i literatura do noty biograficznej | Borkowski Ł., „Żelazny” od „Łupaszki”. Ppor. Zdzisław Badocha (1925–1946), Katowice–Warszawa 2017, passim; Lejman T., Niepełny wykaz uczestników 23 Ośrodka Dywersyjnego służących w latach 1941-1945, (bdmw), w zbiorach Tomasza Lejmana; Łabuszewski T., 5 Brygada Wileńska na Pomorzu, Warmii i Mazurach 1945-1947, Warszawa 2017, s. 402; Zdzisław Badocha [w:] Konspiracja i opór społeczny w Polsce 1944-56 – słownik biograficzny, tom 1, Wydawnictwo IPN, Kraków – Warszawa – Wrocław 2002, s. 17-19.
|
Ikonografia | |
Ewentualne uwagi | W 2019 r. wyprodukowano film w reżyserii Marcina Maślanki pt.: „Żelazny. Legenda wileńskiej partyzantki”, opowiadający o losach Zdzisława Badochy. |
Fotografie | |
Skany załączonych dokumentów | |
Pobierz jako plik tekstowy |
Chcesz zgłosić uwagę do biogramu?