Jasienica, Paweł

Paweł Jasienica

pseud. Nowina, Topaz

Dane osobowe
Inne nazwiska w czasie okupacji lub po wojnie:Leon Lech Beynar
Płeć:mężczyzna
Data urodzenia: 1909-11-10
Miejsce urodzenia:Symbirsk
Data śmierci:1970-08-19
Miejsce śmierci:Warszawa
Miejsce pochówku: Warszawa, Powązki
Rodzice
Imię ojca:Mikołaj Beynar
Imię matki:Helena
Nazwisko panieńskie matki:Maliszewska
Stopień wojskowy uzyskany przed II wojną światową:
Data:
Starszeństwo:
Organ nadający:
Stopień wojskowy uzyskany w konspiracji: porucznik
Data:
Starszeństwo:
Organ nadający:
Stopień wojskowy uzyskany po wojnie:
Data:
Starszeństwo:
Organ nadający:
Wykształcenie cywilne
Przed wojną:

Ukończył historię na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie.

W czasie wojny:
Po wojnie:
Służba wojskowa
Przed wojną:

Po obronieniu pracy magisterskiej, rozpoczął roczny studencki Dywizyjny Kurs Podchorążych przy 5. PP Legionów w Wilnie, następnie służył w 1. Pułku Piechoty tejże Dywizji.

W 1939 r został wcielony do 33. Dywizji Piechoty, która była jednostką rezerwową i stacjonowała w okolicach Grodna. Otrzymał przydział jako dowódca 3. plutonu 3. kompanii I batalionu 134. Pułku Piechoty. Oprócz standardowych obowiązków, powierzono mu również zadanie cenzurowania listów, pisanych przez wielu Białorusinów w tej dywizji, którzy byli źle nastawieni.

W czasie wojny:
Po wojnie:
Miejsce pracy
Przed wojną:

Pracował jako nauczyciel, a także jako spiker w wileńskiej rozgłośni Polskiego Radia.

W czasie wojny:
Po wojnie:

W 1946 roku rozpoczął pracę w redakcji „Tygodnika Powszechnego” pod pseudonimem Paweł Jasienica.

Działalność społeczna, związkowa i polityczna
Przed wojną:
W czasie wojny:
Po wojnie:

Przejściowo był związany ze Stowarzyszeniem „Pax”. Od 12.1958 roku był jednym z wiceprezesów Związku Literatów Polskich. Był działaczem i prezesem Klubu Krzywego Koła.

Działalność w ruchu kombatanckim
Opis działań:
Przynależność i udział w pracach innych organizacji i instytucji podziemnych
Przed scaleniem i wstąpieniem do ZWZ-AK, jak i „równolegle”:
Przynależność do ZWZ-AK na Kresach
Działalność:

Od 1940 roku działał w Biurze Informacji i Propagandy Wileńskiego Okręgu ZWZ-AK. Zajmował się redagowaniem konspiracyjnego pisma „Pobudka”.

 

 

Data zaprzysiężenia:
Czasookres:1940-00-00 - 1945-08-00
Pełnione funkcje:
Oddział względnie pion organizacyjny:BIP
Okręg:Okręg Wilno
Przydział: Okręg Wilno ZWZ (1941-1942), Okręg Wilno AK (1942-1944)
Komenda Okręgu Wilno ZWZ
Komenda Okręgu AK Wilno
Przynależność do ZWZ-AK poza Kresami
Działalność:
Data zaprzysiężenia:
Czasookres:
Pełnione funkcje:
Oddział względnie pion organizacyjny:
Działalność w podziemiu antykomunistycznym:
Opis działań:

Od jesieni 1944 roku, po dezercji z Ludowego Wojska Polskiego, służył w 5 Wileńskiej Brygadzie AK, gdzie od 07.1945 był adiutantem dowódcy brygady Zygmunta Szendzielarza ps. Łupaszki. W 5 Wileńskiej Brygadzie AK od 04.1945 do 08.1945 roku pełnił funkcję zastępcy komendanta.

Udział w akcji "Burza"
Opis działań:

W 07.1944 uczestniczył w walkach o Wilno w ramach Operacji „Ostra Brama”.

Konspiracyjni współpracownicy
Przełożeni, podwładni i organizacyjni koledzy:
Członkowie rodziny zaangażowani w konspirację:
Służba w innych formacjach wojskowych
Polskich:
Niepolskich:
Represje
Represje stosowane przez Niemców (pobyt w niemieckich więzieniach i obozach koncentracyjnych - daty i miejsce, nazwiska współwięźniów):
Represje stosowane przez Związek Sowiecki (pobyt w sowieckich więzieniach i łagrach - daty i miejsce, nazwiska współwięźniów):
Represje ze strony polskiego komunistycznego aparatu bezpieczeństwa

02.07.1948 roku, podczas akcji likwidacji grupy wileńskiej, został aresztowany przez komunistyczny Urząd Bezpieczeństwa Publicznego. Wolność odzyskał dzięki interwencji Bolesława Piaseckiego. W ostatnich latach życia był inwigilowany przez SB i najbliższe otoczenie.

Ordery i odznaczenia
Lista odznaczeń

Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski, nadany pośmiertnie,
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, z dn. 22.07.1956,
Krzyż Walecznych, nadany przez Dowództwo Wileńskiego Okręgu Armii Krajowej w 1944 r. i zatwierdzony przez Ministerstwo Obrony Narodowej w 1967,
Krzyż Armii Krajowej, z dn. 24.07.1967, nadany w Londynie przez Karola Ziemskiego ps. Wachnowski.

Autorstwo wspomnień, relacji, pamiętników, dzieł literackich, opracowań naukowych, działalność redakcyjna
Poświęconych historii a w szczególności ZWZ-AK:

Jasienica P., Pamiętnik, Warszawa 1993.

Poświęconych innym dziedzinom nauki i sztuki lub publicystyki:

Jest autorem licznych popularnych książek o tematyce historycznej.

Źródła archiwalne i literatura do noty biograficznej

Chmielewska A., Drozdowska J., Gogolewska J., W godzinie próby. Żołnierze podziemia niepodległościowego w Białostockiem po 1944 roku i ich losy, Białystok-Warszawa 2018, s. 38;

FOK, Archiwum Wschodnie, sygn. AW_III_618.32.02;

Ney-Krwawicz M., Struktura Organizacyjna Armii Krajowej, „Mówią wieki”, 1986, nr 9, s.;

(red.) Krzyżanowski J., Literatura polska. Przewodnik encyklopedyczny, t. 1 A–M, Warszawa 1984, s. 392–393;

Rokicki P., Armia Krajowa na Wileńszczyźnie 1943–1945, Warszawa 2007, s.;

Rychter J., Spis dowódców ZWZ-AK, (bdmw), rękopis w zbiorach MAK;

Tomaszewski L., Kronika Wileńska 1939–1941: z dziejów Polskiego Państwa Podziemnego, Warszawa 1990, s.;

Wiaderny B., Paweł Jasienica fragm. biografii wrzesień 1939 – brygada Łupaszki 1945, Komorów 1991.

Ikonografia
Ewentualne uwagi

19.06.2007 roku pisarza uhonorowano wyróżnieniem Kustosza Pamięci Narodowej. Nagrodę przyznaną post mortem Pawłowi Jasienicy odebrała córka pisarza Ewa Beynar-Czeczott.

Fotografie
Skany załączonych dokumentów
Pobierz jako plik tekstowy

Chcesz zgłosić uwagę do biogramu?