Paweł Jasienica
pseud. Nowina, Topaz
Dane osobowe | |
Inne nazwiska w czasie okupacji lub po wojnie: | Leon Lech Beynar |
Płeć: | mężczyzna |
Data urodzenia: | 1909-11-10 |
Miejsce urodzenia: | Symbirsk |
Data śmierci: | 1970-08-19 |
Miejsce śmierci: | Warszawa |
Miejsce pochówku: | Warszawa, Powązki |
Rodzice | |
Imię ojca: | Mikołaj Beynar |
Imię matki: | Helena |
Nazwisko panieńskie matki: | Maliszewska |
Stopień wojskowy uzyskany przed II wojną światową: | |
Data: | |
Starszeństwo: | |
Organ nadający: | |
Stopień wojskowy uzyskany w konspiracji: | porucznik |
Data: | |
Starszeństwo: | |
Organ nadający: | |
Stopień wojskowy uzyskany po wojnie: | |
Data: | |
Starszeństwo: | |
Organ nadający: | |
Wykształcenie cywilne | |
Przed wojną: | Ukończył historię na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie. |
W czasie wojny: | |
Po wojnie: | |
Służba wojskowa | |
Przed wojną: | Po obronieniu pracy magisterskiej, rozpoczął roczny studencki Dywizyjny Kurs Podchorążych przy 5. PP Legionów w Wilnie, następnie służył w 1. Pułku Piechoty tejże Dywizji. W 1939 r został wcielony do 33. Dywizji Piechoty, która była jednostką rezerwową i stacjonowała w okolicach Grodna. Otrzymał przydział jako dowódca 3. plutonu 3. kompanii I batalionu 134. Pułku Piechoty. Oprócz standardowych obowiązków, powierzono mu również zadanie cenzurowania listów, pisanych przez wielu Białorusinów w tej dywizji, którzy byli źle nastawieni. |
W czasie wojny: | |
Po wojnie: | |
Miejsce pracy | |
Przed wojną: | Pracował jako nauczyciel, a także jako spiker w wileńskiej rozgłośni Polskiego Radia. |
W czasie wojny: | |
Po wojnie: | W 1946 roku rozpoczął pracę w redakcji „Tygodnika Powszechnego” pod pseudonimem Paweł Jasienica. |
Działalność społeczna, związkowa i polityczna | |
Przed wojną: | |
W czasie wojny: | |
Po wojnie: | Przejściowo był związany ze Stowarzyszeniem „Pax”. Od 12.1958 roku był jednym z wiceprezesów Związku Literatów Polskich. Był działaczem i prezesem Klubu Krzywego Koła. |
Działalność w ruchu kombatanckim | |
Opis działań: | |
Przynależność i udział w pracach innych organizacji i instytucji podziemnych | |
Przed scaleniem i wstąpieniem do ZWZ-AK, jak i „równolegle”: | |
Przynależność do ZWZ-AK na Kresach | |
Działalność: | Od 1940 roku działał w Biurze Informacji i Propagandy Wileńskiego Okręgu ZWZ-AK. Zajmował się redagowaniem konspiracyjnego pisma „Pobudka”.
|
Data zaprzysiężenia: | |
Czasookres: | 1940-00-00 - 1945-08-00 |
Pełnione funkcje: | |
Oddział względnie pion organizacyjny: | BIP |
Okręg: | Okręg Wilno |
Przydział: | Okręg Wilno ZWZ (1941-1942), Okręg Wilno AK (1942-1944) |
Komenda Okręgu Wilno ZWZ | |
Komenda Okręgu AK Wilno | |
Przynależność do ZWZ-AK poza Kresami | |
Działalność: | |
Data zaprzysiężenia: | |
Czasookres: | |
Pełnione funkcje: | |
Oddział względnie pion organizacyjny: | |
Działalność w podziemiu antykomunistycznym: | |
Opis działań: | Od jesieni 1944 roku, po dezercji z Ludowego Wojska Polskiego, służył w 5 Wileńskiej Brygadzie AK, gdzie od 07.1945 był adiutantem dowódcy brygady Zygmunta Szendzielarza ps. Łupaszki. W 5 Wileńskiej Brygadzie AK od 04.1945 do 08.1945 roku pełnił funkcję zastępcy komendanta. |
Udział w akcji "Burza" | |
Opis działań: | W 07.1944 uczestniczył w walkach o Wilno w ramach Operacji „Ostra Brama”. |
Konspiracyjni współpracownicy | |
Przełożeni, podwładni i organizacyjni koledzy: | |
Członkowie rodziny zaangażowani w konspirację: | |
Służba w innych formacjach wojskowych | |
Polskich: | |
Niepolskich: | |
Represje | |
Represje stosowane przez Niemców (pobyt w niemieckich więzieniach i obozach koncentracyjnych - daty i miejsce, nazwiska współwięźniów): | |
Represje stosowane przez Związek Sowiecki (pobyt w sowieckich więzieniach i łagrach - daty i miejsce, nazwiska współwięźniów): | |
Represje ze strony polskiego komunistycznego aparatu bezpieczeństwa | 02.07.1948 roku, podczas akcji likwidacji grupy wileńskiej, został aresztowany przez komunistyczny Urząd Bezpieczeństwa Publicznego. Wolność odzyskał dzięki interwencji Bolesława Piaseckiego. W ostatnich latach życia był inwigilowany przez SB i najbliższe otoczenie. |
Ordery i odznaczenia | |
Lista odznaczeń | Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski, nadany pośmiertnie, |
Autorstwo wspomnień, relacji, pamiętników, dzieł literackich, opracowań naukowych, działalność redakcyjna | |
Poświęconych historii a w szczególności ZWZ-AK: | Jasienica P., Pamiętnik, Warszawa 1993. |
Poświęconych innym dziedzinom nauki i sztuki lub publicystyki: | Jest autorem licznych popularnych książek o tematyce historycznej. |
Źródła archiwalne i literatura do noty biograficznej | Chmielewska A., Drozdowska J., Gogolewska J., W godzinie próby. Żołnierze podziemia niepodległościowego w Białostockiem po 1944 roku i ich losy, Białystok-Warszawa 2018, s. 38; FOK, Archiwum Wschodnie, sygn. AW_III_618.32.02; Ney-Krwawicz M., Struktura Organizacyjna Armii Krajowej, „Mówią wieki”, 1986, nr 9, s.; (red.) Krzyżanowski J., Literatura polska. Przewodnik encyklopedyczny, t. 1 A–M, Warszawa 1984, s. 392–393; Rokicki P., Armia Krajowa na Wileńszczyźnie 1943–1945, Warszawa 2007, s.; Rychter J., Spis dowódców ZWZ-AK, (bdmw), rękopis w zbiorach MAK; Tomaszewski L., Kronika Wileńska 1939–1941: z dziejów Polskiego Państwa Podziemnego, Warszawa 1990, s.; Wiaderny B., Paweł Jasienica fragm. biografii wrzesień 1939 – brygada Łupaszki 1945, Komorów 1991. |
Ikonografia | |
Ewentualne uwagi | 19.06.2007 roku pisarza uhonorowano wyróżnieniem Kustosza Pamięci Narodowej. Nagrodę przyznaną post mortem Pawłowi Jasienicy odebrała córka pisarza Ewa Beynar-Czeczott. |
Fotografie | |
Skany załączonych dokumentów | |
Pobierz jako plik tekstowy |
Chcesz zgłosić uwagę do biogramu?