Fróg, Gracjan Klaudiusz

Gracjan Klaudiusz Fróg

pseud. Góral, Szczerbiec

Dane osobowe
Inne nazwiska w czasie okupacji lub po wojnie:
Płeć:mężczyzna
Data urodzenia: 1911-12-09
Miejsce urodzenia:Laskówka
Data śmierci:1951-05-11
Miejsce śmierci:Warszawa, Mokotów
Miejsce pochówku: nieznane
Rodzice
Imię ojca:Stanisław
Imię matki:Bronisława
Nazwisko panieńskie matki:Pawłowska
Stopień wojskowy uzyskany przed II wojną światową: porucznik
Data:
Starszeństwo:
Organ nadający:
Stopień wojskowy uzyskany w konspiracji: kapitan
Data:
Starszeństwo:
Organ nadający:
Stopień wojskowy uzyskany po wojnie: podpułkownik
Data:
Starszeństwo:
Organ nadający:
Wykształcenie cywilne
Przed wojną:

Uczęszczał do gimnazjum w Tarnobrzegu, gdzie w 1930 r. zdał maturę.

W czasie wojny:
Po wojnie:
Służba wojskowa
Przed wojną:

Służył w Szkole Podchorążych Piechoty w Komorowie-Ostrowi Mazowieckiej, którą ukończył w 1933 r. w stopniu podporucznika. Otrzymał przydział do 2 pułku Strzelców Podhalańskich w Sanoku. W 1936 r. został wysłany do Centrum Wyszkolenia Broni Pancernych w Modlinie, a następnie awansowany do stopnia porucznika. Po jego ukończeniu służył kolejno w 4 batalionie pancernym w Brześciu nad Bugiem i 7 batalionie pancernym w Grodnie.

W czasie wojny:

Uczestniczył w wojnie obronnej jako dowódca szwadronu techniczno-gospodarczego w 33 Dywizjonie Pancernym, który działał w ramach Wileńskiej Brygady Kawalerii. Po bitwie pod Tomaszowem Lubelskim dostał się do niewoli niemieckiej, ale zdołał z niej uciec i dotarł do Przemyśla.

Po wojnie:
Miejsce pracy
Przed wojną:
W czasie wojny:
Po wojnie:
Działalność społeczna, związkowa i polityczna
Przed wojną:
W czasie wojny:
Po wojnie:
Działalność w ruchu kombatanckim
Opis działań:
Przynależność i udział w pracach innych organizacji i instytucji podziemnych
Przed scaleniem i wstąpieniem do ZWZ-AK, jak i „równolegle”:
Przynależność do ZWZ-AK na Kresach
Działalność:

Współorganizował 17-osobowy Oddział Lotny im. Króla Bolesława Chrobrego AK. Od początku 09.1943 roku dowodził oddziałem partyzanckim AK działającym w rejonie Sużan. Od 12.1943 do 02.1944 współdziałał z 6 Wileńską Brygadą AK.

Data zaprzysiężenia:
Czasookres:
Pełnione funkcje:

Komendant, dowódca Brygady

Oddział względnie pion organizacyjny:Zgrupowanie nr 1, 3 WB AK
Okręg:Okręg Wilno
Przydział: Wileńskie Brygady Armii Krajowej
3 Wileńska Brygada Armii Krajowej
Przynależność do ZWZ-AK poza Kresami
Działalność:
Data zaprzysiężenia:
Czasookres:
Pełnione funkcje:
Oddział względnie pion organizacyjny:
Działalność w podziemiu antykomunistycznym:
Opis działań:
Udział w akcji "Burza"
Opis działań:

Brygada “Szczerbca” według rozkazu miała zdobyć wraz z innymi oddziałami Zgrupowania nr 1 Okręgu Wilno AK ppłk. “Pohoreckiego” wschodnie linie obrony niemieckiej miasta. 7.07 3 Brygada stoczyła walkę z załogą niemieckiego pociągu niedaleko przystanku kolejowego Kolonii Wileńskiej i pod Belmontem.

Konspiracyjni współpracownicy
Przełożeni, podwładni i organizacyjni koledzy:
Członkowie rodziny zaangażowani w konspirację:
Służba w innych formacjach wojskowych
Polskich:
Niepolskich:
Represje
Represje stosowane przez Niemców (pobyt w niemieckich więzieniach i obozach koncentracyjnych - daty i miejsce, nazwiska współwięźniów):
Represje stosowane przez Związek Sowiecki (pobyt w sowieckich więzieniach i łagrach - daty i miejsce, nazwiska współwięźniów):

19.03.1941 r. został aresztowany przez NKWD i osadzony w więzieniu w Wilnie. Podczas przygotowywania transportu kolejowego w głąb ZSRR został uwolniony 23.06 tego roku przez polskich kolejarzy, którzy odczepili kilka ostatnich wagonów z więźniami.

17.07.1944 r. na odprawie oficerów AK w Boguszach został ponownie aresztowany przez NKWD i osadzony w więzieniu na Łukiszkach w Wilnie, a następnie przewieziony na wschód do ZSRR, gdzie przebywał od 11.09.1944 w obozie NKWD nr 178 w Diagilewie pod Riazaniem. 22.03.1946 r. udało mu się zbiec z obozu NKWD w Diagilewie w towarzystwie kpt. Jana Mickunasa ps. Sterling i ppor. Leonarda Stacewicza ps. Sęk (była to jedna z nielicznych udanych i najbardziej znanych ucieczek) i dotrzeć do Wilna, skąd przybył transportem repatriacyjnym do Łodzi.

Represje ze strony polskiego komunistycznego aparatu bezpieczeństwa

10.07.1948 r. w Łodzi, został aresztowany przez UB pod fałszywym zarzutem działalności konspiracyjnej w ramach Ośrodka Mobilizacyjnego Wileńskiego Okręgu AK mjr Antoniego Olechnowicza “Pohoreckiego”. Oskarżono go również o współpracę z Niemcami w zwalczaniu partyzantki sowieckiej na Wileńszczyźnie. Po brutalnym śledztwie i po spreparowanym procesie 13.02.1951 r. Wojskowy Sąd Rejonowy w Warszawie skazał go na karę śmierci. 11.05.1951 r. został stracony w więzieniu mokotowskim.

Ordery i odznaczenia
Lista odznaczeń

Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari – dwukrotnie
Srebrny Krzyż Zasługi z Mieczami
Krzyż Walecznych

Autorstwo wspomnień, relacji, pamiętników, dzieł literackich, opracowań naukowych, działalność redakcyjna
Poświęconych historii a w szczególności ZWZ-AK:
Poświęconych innym dziedzinom nauki i sztuki lub publicystyki:
Źródła archiwalne i literatura do noty biograficznej

Adamska J., Matusewicz S., Świda L., Miejsca bitew i mogiły żołnierzy Okręgu Wileńskiego Armii Krajowej, Bydgoszcz 1996, s. 11;

Balbus T., Szczerbcowa Brygada, Warszawa 2020, passim;

Balbus T., Korab : wilniuk klasyczny, Wrocław 2012, s.68, 174, 177, 187-189, 191, 192, 196, 206, 207, 210, 212, 215, 220, 221, 230, 254, 262, 283, 288, 298, 302, 319, 323-325, 337, 338, 346, 350, 352, 354, 356, 365, 388, 440, 475, 483, 545;

FOK, Archiwum Wschodnie, sygn. AW III/0618.28;

FOK, Archiwum Wschodnie, sygn. AW III/618.32.02;

Fróg Gracjan Klaudiusz, [w:] “Encyklopedia Ziemi Wileńskiej. Wileński Słownik Biograficzny”, t. 1, (red.) Dubowik H., Malinowski L. J., Bydgoszcz 2008, s. 117;

Krajewski K., “Szlakiem Narbutta” Organ Polskich Sił Zbrojnych Ziemi Lidzkiej – Czasopismo Ziemi Lidzkiej 1943-1945, Warszawa 2015, s. 187;

“Orzeł Biały”, 2019, R. XXX, nr 7 (331), s. 9, 13;

“Orzeł Biały”, 2020, R. XXXI, nr 7 (343), s. 4;

Słownik Polski Walczącej na Kresach Północno-Wschodnich Rzeczypospolitej, t. 1, (red.) Malinowski J., Bydgoszcz 1995, s. 2-3;

Spis 3 Wileńskiej Brygady AK, (bdmw), maszynopis w zbiorach Archiwum Muzeum Okręgu Wileńskiego AK “Wiano” w Łodzi;

Szwedo B., Kawalerowie Orderu Virtuti Militari Ziemi Tarnobrzeskiej, Tarnobrzeg 2001, s. 32-36;

Widejko J., Wspomnienia najmłodszego partyzanta III Partyzanckiej Brygady AK “Szczerbca” i Samoobrony Wileńskiej AK “Komara” w latach od I 1944 r. do III 1945 r., Kraków 2005, s. 15;

“Wileńskie Rozmaitości”, 1997,  nr 5 (43).

IkonografiaBalbus T., Szczerbcowa Brygada, Warszawa 2020, passim.
Ewentualne uwagi
Fotografie
Skany załączonych dokumentów
Pobierz jako plik tekstowy

Chcesz zgłosić uwagę do biogramu?