Gracjan Klaudiusz Fróg
pseud. Góral, Szczerbiec
Dane osobowe | |
Inne nazwiska w czasie okupacji lub po wojnie: | |
Płeć: | mężczyzna |
Data urodzenia: | 1911-12-09 |
Miejsce urodzenia: | Laskówka |
Data śmierci: | 1951-05-11 |
Miejsce śmierci: | Warszawa, Mokotów |
Miejsce pochówku: | nieznane |
Rodzice | |
Imię ojca: | Stanisław |
Imię matki: | Bronisława |
Nazwisko panieńskie matki: | Pawłowska |
Stopień wojskowy uzyskany przed II wojną światową: | porucznik |
Data: | |
Starszeństwo: | |
Organ nadający: | |
Stopień wojskowy uzyskany w konspiracji: | kapitan |
Data: | |
Starszeństwo: | |
Organ nadający: | |
Stopień wojskowy uzyskany po wojnie: | podpułkownik |
Data: | |
Starszeństwo: | |
Organ nadający: | |
Wykształcenie cywilne | |
Przed wojną: | Uczęszczał do gimnazjum w Tarnobrzegu, gdzie w 1930 r. zdał maturę. |
W czasie wojny: | |
Po wojnie: | |
Służba wojskowa | |
Przed wojną: | Służył w Szkole Podchorążych Piechoty w Komorowie-Ostrowi Mazowieckiej, którą ukończył w 1933 r. w stopniu podporucznika. Otrzymał przydział do 2 pułku Strzelców Podhalańskich w Sanoku. W 1936 r. został wysłany do Centrum Wyszkolenia Broni Pancernych w Modlinie, a następnie awansowany do stopnia porucznika. Po jego ukończeniu służył kolejno w 4 batalionie pancernym w Brześciu nad Bugiem i 7 batalionie pancernym w Grodnie. |
W czasie wojny: | Uczestniczył w wojnie obronnej jako dowódca szwadronu techniczno-gospodarczego w 33 Dywizjonie Pancernym, który działał w ramach Wileńskiej Brygady Kawalerii. Po bitwie pod Tomaszowem Lubelskim dostał się do niewoli niemieckiej, ale zdołał z niej uciec i dotarł do Przemyśla. |
Po wojnie: | |
Miejsce pracy | |
Przed wojną: | |
W czasie wojny: | |
Po wojnie: | |
Działalność społeczna, związkowa i polityczna | |
Przed wojną: | |
W czasie wojny: | |
Po wojnie: | |
Działalność w ruchu kombatanckim | |
Opis działań: | |
Przynależność i udział w pracach innych organizacji i instytucji podziemnych | |
Przed scaleniem i wstąpieniem do ZWZ-AK, jak i „równolegle”: | |
Przynależność do ZWZ-AK na Kresach | |
Działalność: | Współorganizował 17-osobowy Oddział Lotny im. Króla Bolesława Chrobrego AK. Od początku 09.1943 roku dowodził oddziałem partyzanckim AK działającym w rejonie Sużan. Od 12.1943 do 02.1944 współdziałał z 6 Wileńską Brygadą AK. |
Data zaprzysiężenia: | |
Czasookres: | |
Pełnione funkcje: | Komendant, dowódca Brygady |
Oddział względnie pion organizacyjny: | Zgrupowanie nr 1, 3 WB AK |
Okręg: | Okręg Wilno |
Przydział: | Wileńskie Brygady Armii Krajowej |
3 Wileńska Brygada Armii Krajowej | |
Przynależność do ZWZ-AK poza Kresami | |
Działalność: | |
Data zaprzysiężenia: | |
Czasookres: | |
Pełnione funkcje: | |
Oddział względnie pion organizacyjny: | |
Działalność w podziemiu antykomunistycznym: | |
Opis działań: | |
Udział w akcji "Burza" | |
Opis działań: | Brygada “Szczerbca” według rozkazu miała zdobyć wraz z innymi oddziałami Zgrupowania nr 1 Okręgu Wilno AK ppłk. “Pohoreckiego” wschodnie linie obrony niemieckiej miasta. 7.07 3 Brygada stoczyła walkę z załogą niemieckiego pociągu niedaleko przystanku kolejowego Kolonii Wileńskiej i pod Belmontem. |
Konspiracyjni współpracownicy | |
Przełożeni, podwładni i organizacyjni koledzy: | |
Członkowie rodziny zaangażowani w konspirację: | |
Służba w innych formacjach wojskowych | |
Polskich: | |
Niepolskich: | |
Represje | |
Represje stosowane przez Niemców (pobyt w niemieckich więzieniach i obozach koncentracyjnych - daty i miejsce, nazwiska współwięźniów): | |
Represje stosowane przez Związek Sowiecki (pobyt w sowieckich więzieniach i łagrach - daty i miejsce, nazwiska współwięźniów): | 19.03.1941 r. został aresztowany przez NKWD i osadzony w więzieniu w Wilnie. Podczas przygotowywania transportu kolejowego w głąb ZSRR został uwolniony 23.06 tego roku przez polskich kolejarzy, którzy odczepili kilka ostatnich wagonów z więźniami. 17.07.1944 r. na odprawie oficerów AK w Boguszach został ponownie aresztowany przez NKWD i osadzony w więzieniu na Łukiszkach w Wilnie, a następnie przewieziony na wschód do ZSRR, gdzie przebywał od 11.09.1944 w obozie NKWD nr 178 w Diagilewie pod Riazaniem. 22.03.1946 r. udało mu się zbiec z obozu NKWD w Diagilewie w towarzystwie kpt. Jana Mickunasa ps. Sterling i ppor. Leonarda Stacewicza ps. Sęk (była to jedna z nielicznych udanych i najbardziej znanych ucieczek) i dotrzeć do Wilna, skąd przybył transportem repatriacyjnym do Łodzi. |
Represje ze strony polskiego komunistycznego aparatu bezpieczeństwa | 10.07.1948 r. w Łodzi, został aresztowany przez UB pod fałszywym zarzutem działalności konspiracyjnej w ramach Ośrodka Mobilizacyjnego Wileńskiego Okręgu AK mjr Antoniego Olechnowicza “Pohoreckiego”. Oskarżono go również o współpracę z Niemcami w zwalczaniu partyzantki sowieckiej na Wileńszczyźnie. Po brutalnym śledztwie i po spreparowanym procesie 13.02.1951 r. Wojskowy Sąd Rejonowy w Warszawie skazał go na karę śmierci. 11.05.1951 r. został stracony w więzieniu mokotowskim. |
Ordery i odznaczenia | |
Lista odznaczeń | Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari – dwukrotnie |
Autorstwo wspomnień, relacji, pamiętników, dzieł literackich, opracowań naukowych, działalność redakcyjna | |
Poświęconych historii a w szczególności ZWZ-AK: | |
Poświęconych innym dziedzinom nauki i sztuki lub publicystyki: | |
Źródła archiwalne i literatura do noty biograficznej | Adamska J., Matusewicz S., Świda L., Miejsca bitew i mogiły żołnierzy Okręgu Wileńskiego Armii Krajowej, Bydgoszcz 1996, s. 11; Balbus T., Szczerbcowa Brygada, Warszawa 2020, passim; Balbus T., Korab : wilniuk klasyczny, Wrocław 2012, s.68, 174, 177, 187-189, 191, 192, 196, 206, 207, 210, 212, 215, 220, 221, 230, 254, 262, 283, 288, 298, 302, 319, 323-325, 337, 338, 346, 350, 352, 354, 356, 365, 388, 440, 475, 483, 545; FOK, Archiwum Wschodnie, sygn. AW III/0618.28; FOK, Archiwum Wschodnie, sygn. AW III/618.32.02; Fróg Gracjan Klaudiusz, [w:] “Encyklopedia Ziemi Wileńskiej. Wileński Słownik Biograficzny”, t. 1, (red.) Dubowik H., Malinowski L. J., Bydgoszcz 2008, s. 117; Krajewski K., “Szlakiem Narbutta” Organ Polskich Sił Zbrojnych Ziemi Lidzkiej – Czasopismo Ziemi Lidzkiej 1943-1945, Warszawa 2015, s. 187; “Orzeł Biały”, 2019, R. XXX, nr 7 (331), s. 9, 13; “Orzeł Biały”, 2020, R. XXXI, nr 7 (343), s. 4; Słownik Polski Walczącej na Kresach Północno-Wschodnich Rzeczypospolitej, t. 1, (red.) Malinowski J., Bydgoszcz 1995, s. 2-3; Spis 3 Wileńskiej Brygady AK, (bdmw), maszynopis w zbiorach Archiwum Muzeum Okręgu Wileńskiego AK “Wiano” w Łodzi; Szwedo B., Kawalerowie Orderu Virtuti Militari Ziemi Tarnobrzeskiej, Tarnobrzeg 2001, s. 32-36; Widejko J., Wspomnienia najmłodszego partyzanta III Partyzanckiej Brygady AK “Szczerbca” i Samoobrony Wileńskiej AK “Komara” w latach od I 1944 r. do III 1945 r., Kraków 2005, s. 15; “Wileńskie Rozmaitości”, 1997, nr 5 (43). |
Ikonografia | Balbus T., Szczerbcowa Brygada, Warszawa 2020, passim. |
Ewentualne uwagi | |
Fotografie | |
Skany załączonych dokumentów | |
Pobierz jako plik tekstowy |
Chcesz zgłosić uwagę do biogramu?