Borysewicz, Jan

Jan Borysewicz

pseud. Krysia, Kryś, Krysiak, Mściciel, Ojciec, Tata

Dane osobowe
Inne nazwiska w czasie okupacji lub po wojnie:
Płeć:mężczyzna
Data urodzenia: 1913-09-12
Miejsce urodzenia:Dworczany
Data śmierci:1945-01-21
Miejsce śmierci:Kowalki
Miejsce pochówku: Symboliczny grób na cmentarzu w Ejszyszkach
Rodzice
Imię ojca:
Imię matki:
Nazwisko panieńskie matki:Jakubaszek
Stopień wojskowy uzyskany przed II wojną światową: podporucznik
Data:
Starszeństwo:
Organ nadający:
Stopień wojskowy uzyskany w konspiracji: kapitan
Data:
Starszeństwo:
Organ nadający:
Stopień wojskowy uzyskany po wojnie:
Data:
Starszeństwo:
Organ nadający:
Wykształcenie cywilne
Przed wojną:

Uczył się w szkole powszechnej w Wasiliszkach. Ukończył Seminarium Nauczycielskie w Szczuczynie Nowogródzkim w 1935 r.

W czasie wojny:
Po wojnie:
Służba wojskowa
Przed wojną:

W 1938 r. ukończył Szkołę Podchorążych w Ostrowi Mazowieckiej-Kormorowi. Otrzymał przydział do 41 Pułku Piechoty stacjonującego w Suwałkach, gdzie pełnił funkcję dowódcy plutonu w I batalionie.

W czasie wojny:

W okresie kampanii wrześniowej był dowódcą plutonu w I Batalionie 41 pp. Do konspiracji wstąpił w 1941 r.

Po wojnie:
Miejsce pracy
Przed wojną:
W czasie wojny:
Po wojnie:
Działalność społeczna, związkowa i polityczna
Przed wojną:

Należał do 1 Drużyny Harcerskiej im. Tadeusza Kościuszki, zastęp “Jeleni”. Tam uzyskał stopień zwiadowcy.

W czasie wojny:
Po wojnie:
Działalność w ruchu kombatanckim
Opis działań:
Przynależność i udział w pracach innych organizacji i instytucji podziemnych
Przed scaleniem i wstąpieniem do ZWZ-AK, jak i „równolegle”:
Przynależność do ZWZ-AK na Kresach
Działalność:

Będąc w konspiracji od 1941 r. był dowódcą jednego z pierwszych oddziałów partyzanckich w Obwodzie Szczuczyn. Następnie latem 1943 r. objął dowództwo nad oddziałem partyzanckim “314” w północnej części Obwodu Lida. Jako dowódca oddziału przeprowadzał akcje mające na celu pozyskiwanie broni, likwidowanie konfidentów oraz ochraniał ludność cywilną przed bandami rabunkowymi między innymi na terenie gminy Zabłoć, a także koło Sołtaniszek i Suchwalni. W późniejszym czasie powierzono mu dowództwo nad 3 kompanią w Batalionie Zaniemeńskim, a od grudnia 1943 r. dowodził II Batalionem 77 pp. Następnie od maja 1943 pełnił obowiązki komendanta Zgrupowania “Północ” łączącego II i V/77 pp. Osobiście dowodził swoim oddziałem podczas przeprowadzania akcji. Na początku grudnia 1943 r. odbił między Wasiliszkami a Wawiórką 26-ciu aresztowanych z kompanii konspiracyjnej Wasiliszki, konwojowanych do Lidy pod strażą żandarmów niemieckich i Ukraińców, wybito wówczas całą eskortę – 35 ludzi. 6 kwietnia 1944 r. pod jego dowództwem Zgrupowanie Północ zniszczyło pociąg pancerny i zajęło miejscowość Bieniakonie. Podczas akcji zdobyto 20 rkm-ów, kb, amunicje oraz uwolniono żołnierzy AK. 29 kwietnia 1944 r. w rejonie Wersoka razem z oddziałem rozproszył oddział żandarmów Niemieckich, zabijając 9 osób i zdobył 15 kb. 6 maja 1944 r. jego oddział zlikwidował posterunek na moście rzeki Dzitwa w miejscowości Myto, zdobywając 1 ckm, 21 rkm, 91 kb i amunicję. W nocy z 20/21 maja 1944 r. razem ze swoim oddziałem opanował miasto Raduń, zdobywając szturmem koszary i bunkry niemieckie. W dniach 8-16 czerwca razem z VII/77 pp jego oddział zdobył 7 strażnic granicznych pomiędzy Komisariatem Rzeszy Wschód i Okręgiem Białystok.

Data zaprzysiężenia:
Czasookres:1941-00-00 - 1945-01-21
Pełnione funkcje:

Dowódca 4 kompanii II batalionu w 77 pp od 10.1943 r. do 12.1943 r., następnie w okresie 01.1944-07.1944 r. dowódca II batalionu 77 pp oraz Zgrupowania “Północ”

Oddział względnie pion organizacyjny:II/77 pp AK
Okręg:Okręg Nowogródek
Przydział: Zgrupowanie Północ Okręgu Nowogródek AK, Akcja „Burza” w Okręgu Wileńsko-Nowogródzkim AK
II/77 pp AK
Zgrupowanie Bojowe nr 4 „Południe”
II/77 pp AK
Przynależność do ZWZ-AK poza Kresami
Działalność:
Data zaprzysiężenia:
Czasookres:
Pełnione funkcje:
Oddział względnie pion organizacyjny:
Działalność w podziemiu antykomunistycznym:
Opis działań:
Udział w akcji "Burza"
Opis działań:

Podczas akcji “Burza” był komendantem zgrupowania “Południe”. W sierpniu ponownie był komendantem zgrupowania “Północ”. Poległ 21.01.1945 r. pod wsią Kawałki na “szlaku Narbutta”.

Konspiracyjni współpracownicy
Przełożeni, podwładni i organizacyjni koledzy:
Członkowie rodziny zaangażowani w konspirację:

Brat stryjeczny Jan Borysewicz ps.”Bzura”

Służba w innych formacjach wojskowych
Polskich:
Niepolskich:
Represje
Represje stosowane przez Niemców (pobyt w niemieckich więzieniach i obozach koncentracyjnych - daty i miejsce, nazwiska współwięźniów):
Represje stosowane przez Związek Sowiecki (pobyt w sowieckich więzieniach i łagrach - daty i miejsce, nazwiska współwięźniów):

Zginął 21 stycznia 1945 pod Kowalkami w zasadzce przeprowadzonej przez NKWD.

Represje ze strony polskiego komunistycznego aparatu bezpieczeństwa
Ordery i odznaczenia
Lista odznaczeń

Order Wojenny Virtuti Militari V kl. (17.07.1944 r.)

Krzyż Walecznych (dwukrotnie, 26.06.1944 r.)

Autorstwo wspomnień, relacji, pamiętników, dzieł literackich, opracowań naukowych, działalność redakcyjna
Poświęconych historii a w szczególności ZWZ-AK:
Poświęconych innym dziedzinom nauki i sztuki lub publicystyki:
Źródła archiwalne i literatura do noty biograficznej

Erdman J., Droga do Ostrej Bramy, Warszawa 1990, s. 274–275;

FOK, Archiwum Wschodnie, sygn. AW III/618.40.11;

Krajewski K., Armia Krajowa na ziemi nowogródzkiej [w:] Armia Krajowa. Rozwój organizacyjny, (red.) K. Komorowski, Warszawa 1996, s. 160, 161, 167, 169, 171, 173;

Krajewski K., Jan Borysewicz “Krysia” “Mściciel” 1913-1945, Warszawa 2013, passim;

Krajewski K., Na Ziemi Nowogródzkiej „Nów” – Nowogródzki Okręg Armii Krajowej, Warszawa 1997, s. ;

Krajewski K., “Szlakiem Narbutta”, Warszawa 2015, s. 26, 37, 40-55, 61, 63, 66, 67, 79-81, 86, 98, 101, 123, 140, 141, 153, 174-182, 192;

Krajewski K., Łabuszewski T., Jan Borysewicz “Krysia” Legenda Nowogródzkiej Armii Krajowej, „Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej” 2009, nr 1–2 (96–97), s. ;

Morelewski J. F., Pokolenie akowskie, Bydgoszcz 1995, s. 183;

Ney-Krwawicz M., Struktura Organizacyjna Armii Krajowej, [w:] “Mówią wieki”, 1986, nr 9, s. ;

NKWD o Polskim Podziemiu 1944-1948 (Konspiracja polska na Nowogródczyźnie i Grodzieńszczyźnie), pr. zb., s. 2;

“Orzeł Biały”, r.XXX, 2019, nr 1 (325), s.2-12;

“Orzeł Biały”, r. XXX, 2019, nr 2 (326), s. 5-10;

Prawdzic-Szlaski “Prawdzic” J., Nowogródczyzna w walce 1940-1945, Londyn 1976, s. 67, 73, 85, 121, 122, 128, 130, 141, 207;

Rychter J., Spis dowódców ZWZ-AK, (bdmw), rękopis w zbiorach MAK;

ŚZŻAK Okręg Nowogródek (Warszawa), teczka Weryfikacji Odznaczeń Bojowych żołnierzy Konfederacji Narodu (UBK), Okręg Nowogródzki i Okręg Wileński;

Wasiewicz J., Wilbik J., Krótki zarys organizacji Okręgu Nogródek [w:] Ze wspomnień żołnierzy AK Okręgu Nowogródek, Warszawa 1988, s. ;

“Wileńskie Rozmaitości”, 1999, nr 6 (56), s. 69.

Ikonografia
Ewentualne uwagi
Fotografie
Skany załączonych dokumentów
Pobierz jako plik tekstowy

Chcesz zgłosić uwagę do biogramu?