Faix, Franciszek

Franciszek Faix

pseud. Adam, Bystrzański, Limanowski, Turnia

Dane osobowe
Inne nazwiska w czasie okupacji lub po wojnie: Turnia - Bystrzański, Bolesław Limanowski, Andrzej Ordyński
Płeć:mężczyzna
Data urodzenia: 1896-03-09
Miejsce urodzenia:Gródek k. Jabłonkowa/ Śląsk Cieszyński
Data śmierci:1953-04-27
Miejsce śmierci:Wrocław
Miejsce pochówku:
Rodzice
Imię ojca:Karol
Imię matki:Maria
Nazwisko panieńskie matki:Szmidt
Stopień wojskowy uzyskany przed II wojną światową:
Data:
Starszeństwo:
Organ nadający:
Stopień wojskowy uzyskany w konspiracji: podpułkownik
Data:
Starszeństwo:
Organ nadający:
Stopień wojskowy uzyskany po wojnie:
Data:
Starszeństwo:
Organ nadający:
Wykształcenie cywilne
Przed wojną:

Do 05.1914 r. był uczniem gimnazjum w Cieszynie.

W czasie wojny:
Po wojnie:
Służba wojskowa
Przed wojną:

Od 18.11.1911 r. członek Związku Strzeleckiego.
Od 16.08.1914 r. z drużyną ZS z Cieszyna wstąpił ochotniczo do Legionów Polskich. Do 08.11.1915 r. służył kolejno w stopniu sierżanta, potem chorążego jako dowódca sekcji, plutonu i kompanii 2 pp Legionów. W 1917 r. wstąpił do 5 Syberyjskiej Dywizji Piechoty. Od 16.08.1918 r. był słuchaczem szkoły oficerskiej przy 5 SDP, którą ukończył 1.11.1918 r.
Od 1.05.1919 r. pełnił obowiązki Komendanta Szkoły Podoficerskiej przy 3 pp.
Od 12.07.1919 r. walczył na froncie wojny polsko-bolszewickiej. 06.01.1920 po kapitulacji 5 DP znalazł się w niewoli sowieckiej. Zbiegł z niewoli i 25.09.1920 r. powrócił do Polski.
Od 01.02.1921 r. uczestniczył w kursie dla kapitanów w Bydgoszczy. Do 09.1939 r. służył kolejno w: 2 pp. Legionów, 15 pp w Dęblinie, Batalionie Obrony Narodowej w Toruniu i 42 pp w Białymstoku.

W czasie wojny:

W kampanii wrześniowej 1939 r. był dowódcą Ośrodka Zapasowego 18 DP.

26.09.1939 r. z podległą grupą żołnierzy, w rejonie Parczewa na Lubelszczyźnie wszedł w skład 79 pp. walczącego z wrogiem w Grupie Operacyjnej „Polesie” dowodzonej przez gen. F. Kleeberga.

 

Po wojnie:
Miejsce pracy
Przed wojną:
W czasie wojny:
Po wojnie:

Od 06.1945 r. oficjalnie zatrudniony w Inwalidzkiej Spółdzielni Handlowo-Przemysłowej w Katowicach.

Od 01.1946 r. przeniesiony na stanowisko dyrektora Oddziału Wojewódzkiego SHP we Wrocławiu.

 

Działalność społeczna, związkowa i polityczna
Przed wojną:
W czasie wojny:
Po wojnie:
Działalność w ruchu kombatanckim
Opis działań:

Po ujawnieniu  w 10.1945 r. był  członkiem Zarządu Wojewódzkiego Związku Uczestników Walki Zbrojnej o Niepodległość i Demokrację w Krakowie.

Przynależność i udział w pracach innych organizacji i instytucji podziemnych
Przed scaleniem i wstąpieniem do ZWZ-AK, jak i „równolegle”:

W 10.1939 r. podjął działalność konspiracyjną w szeregach SZP. Od 10.1939 r. do 12.1939 r. formalnie pełnił funkcje zastępcy dowódcy wojewódzkiego SZP Kielce, pomagając leczącemu ranę Dowódcy Okręgu.

Przynależność do ZWZ-AK na Kresach
Działalność:

W 10.1941 r. został mianowany przez KG ZWZ Komendantem Okręgu ZWZ/AK Polesie, gdzie wyjechał na przełomie 10/11.1941 r. Pomimo trudnych warunków, zorganizował na tym terenie zręby konspiracji ZWZ/AK. Przeprowadził reorganizację struktur terenowych z podziałem na obwody. Zorganizował szkieletowy sztab okręgu.  We 09.1942 r. został odwołany z funkcji.

Data zaprzysiężenia:
Czasookres:1941-10-00 - 1942-09-00
Pełnione funkcje:

Komendant Okręgu ZWZ/AK Polesie

Oddział względnie pion organizacyjny:Komenda Okręgu
Okręg:Okręg Polesie
Przynależność do ZWZ-AK poza Kresami
Działalność:
Data zaprzysiężenia:
Czasookres:
Pełnione funkcje:
Oddział względnie pion organizacyjny:
Działalność w podziemiu antykomunistycznym:
Opis działań:

Przewodził grupie oficerów AK prowadzącej rozmowy z UB w sprawie przeprowadzenia ujawnienia organizacji. Podpisał apel o ujawnieniu opublikowany 20.09.1945 r. w Dzienniku Polskim. Pełnił od 09.1945 r. funkcję przewodniczącego Komisji Likwidacyjnej ds. AK Obszaru Południowego z siedzibą w Krakowie. W dniu 14.10.1945 r. członkowie komisji spotkali się w Warszawie z Bierutem, któremu przedłożyli prośbę o zwolnienie więzionych żołnierzy AK w sowieckich łagrach i umożliwienie im powrotu do kraju.

Udział w akcji "Burza"
Opis działań:
Konspiracyjni współpracownicy
Przełożeni, podwładni i organizacyjni koledzy:
Członkowie rodziny zaangażowani w konspirację:
Służba w innych formacjach wojskowych
Polskich:

Zgłosił się do służby w (L)WP, lecz został natychmiast przeniesiony do rezerwy.

Niepolskich:
Represje
Represje stosowane przez Niemców (pobyt w niemieckich więzieniach i obozach koncentracyjnych - daty i miejsce, nazwiska współwięźniów):

Aresztowany 18.05.1943 r. przez gestapo i uwięziony w więzieniu przy ul. Montelupich w Krakowie. Nierozszyfrowany jako oficer AK po ciężkim śledztwie skierowany do obozu w Oświęcimiu, skąd w 07.1943 r. ucieka.

Represje stosowane przez Związek Sowiecki (pobyt w sowieckich więzieniach i łagrach - daty i miejsce, nazwiska współwięźniów):
Represje ze strony polskiego komunistycznego aparatu bezpieczeństwa

W dniu 08.01.1948 r. aresztowany we Wrocławiu przez funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa. Przeszedł ciężkie śledztwo z zastosowaniem tortur fizycznych i psychicznych. Więziony w śledztwie do 25.09.1949 r. W latach 1950-1952 wzywany na przesłuchania. Nękany i inwigilowany i zmuszany do podjęcia współpracy z UB.
W czasie pobytu na kuracji leczniczej w sanatorium w Świeradowie zostaje tam aresztowany 02.09.1952 r. przez funkcjonariuszy UB. Przewieziono go wówczas do więzienia MBP na Mokotowie w Warszawie, gdzie go poddawano torturom. Bity i maltretowany nie przyznał się do prowadzenia działalności konspiracyjnej. 01.03.1953 r. zwolniony bez procesu z więzienia jako inwalida z bezwładem prawej ręki. W stanie ciężkim rodzina umieszcza go we wrocławskim szpitalu z rozpoznaniem m.in. żółtaczki.

Ordery i odznaczenia
Lista odznaczeń

Order Krzyża Wojennego Virtuti Militari IV z dn. 15. 09. 1944 r. i V  klasy z 1921 r.
Krzyżem Walecznych czterokrotnie  (w tym dwukrotnie w czasie II wojny światowej)
Krzyżem Niepodległości
Medalem Dziesięciolecia Odzyskania Niepodległości
Medalem Pamiątkowym za wojnę 1918 – 1921
Medaille Commemoratiwe de la Grande Guerre

Autorstwo wspomnień, relacji, pamiętników, dzieł literackich, opracowań naukowych, działalność redakcyjna
Poświęconych historii a w szczególności ZWZ-AK:
Poświęconych innym dziedzinom nauki i sztuki lub publicystyki:
Źródła archiwalne i literatura do noty biograficznej

Chlebowski C., Saga o Bohaterach. „Wachlarz” IX 1941-III 1943, Warszawa 2008, s.70, 72;

Kuler A., Faix-Limanowski Franciszek Józef, [w:] „Małopolski Słownik Biograficzny Uczestników Działań Niepodległościowych”, (red.) Gąsiorowski T., Kuler A., Zagórski A., t.1, Kraków 1997, s. 53 – 55;

Piętka B., Zapomniany bohater- pułkownik Franciszek Faix-Limanowski, Zeszyty Historyczne. Stowarzyszenie Żołnierzy Armii Krajowej„, 2005, nr 7, s. 41-68;

Wiąk W.J., Struktura organizacyjna Armii Krajowej 1939-1944, Warszawa 2003, s. 334.

Ikonografia
Ewentualne uwagi

Gródek koło Jabłonkowa na Śląsku Cieszyńskim, obecnie Hradek w Czechach.

Fotografie
Skany załączonych dokumentów
Pobierz jako plik tekstowy

Chcesz zgłosić uwagę do biogramu?