Czesław Grombczewski
pseud. Jurand, Kapitan
Dane osobowe | |
Inne nazwiska w czasie okupacji lub po wojnie: | |
Płeć: | mężczyzna |
Data urodzenia: | 1911-07-09 |
Miejsce urodzenia: | Nowy Dwór |
Data śmierci: | 1944-07-13 |
Miejsce śmierci: | Krawczuny |
Miejsce pochówku: | Wilno, cmentarz przy ulicy Piórmont, grób symboliczny na Rossie |
Rodzice | |
Imię ojca: | |
Imię matki: | |
Nazwisko panieńskie matki: | |
Stopień wojskowy uzyskany przed II wojną światową: | |
Data: | |
Starszeństwo: | |
Organ nadający: | |
Stopień wojskowy uzyskany w konspiracji: | porucznik |
Data: | |
Starszeństwo: | |
Organ nadający: | |
Stopień wojskowy uzyskany po wojnie: | |
Data: | |
Starszeństwo: | |
Organ nadający: | |
Wykształcenie cywilne | |
Przed wojną: | W 1930 r. ukończył Gimnazjum im. Piotra Skargi w Pułtusku oraz uzyskał świadectwo dojrzałości. W 1938 r. zdał wstępne egzaminy na Politechnikę Warszawską i rozpoczął studia. Po pierwszym semestrze został czasowo odwołany przez gen. Sosnkowskiego. Powrót na studia uniemożliwił mu wybuch wojny. |
W czasie wojny: | |
Po wojnie: | |
Służba wojskowa | |
Przed wojną: | W latach 1930-1934 uczył się w Szkole Podchorążych Artylerii w Toruniu, którą ukończył z pierwszą lokatą i został przydzielony do 3 Pułku Artylerii Ciężkiej im. Stefan Batorego w Wilnie. W uznaniu pełnionej służby zostało mu przyznane stypendium Ministra Spraw Wojskowych na studia na Politechnice Warszawskiej z dalszym przeniesieniem do Korpusu Oficerów Uzbrojenia. w 1938 r. został skierowany przez gen. Sosnkowskiego do oddziałów fortecznych w Sarnach a następnie w twierdzy w Ossowcu. Przed wybuchem wojny został przeniesiony do fortów umocnionego odcinka Wizna nad Biebrzą pod dowództwem kpt. Raginisa. |
W czasie wojny: | Podczas kampanii wrześniowej był członkiem Grupy Operacyjnej gen. Franciszka Kleeberga. Po stoczeniu bitwy pod Kockiem wyjechał do Wilna. |
Po wojnie: | |
Miejsce pracy | |
Przed wojną: | |
W czasie wojny: | |
Po wojnie: | |
Działalność społeczna, związkowa i polityczna | |
Przed wojną: | |
W czasie wojny: | |
Po wojnie: | |
Działalność w ruchu kombatanckim | |
Opis działań: | |
Przynależność i udział w pracach innych organizacji i instytucji podziemnych | |
Przed scaleniem i wstąpieniem do ZWZ-AK, jak i „równolegle”: | |
Przynależność do ZWZ-AK na Kresach | |
Działalność: | Zaprzysiężony w Wilnie w grudniu 1939 r. Od początku pracował w konspiracji ZWZ-AK. Powierzono mu zorganizowanie samodzielnego oddziału partyzanckiego. Po opuszczeniu więzienia na Łukiszkach rozpoczął tworzenie 1 Brygady Wileńskiej AK. Na przełomie 1943 i 1944 r. zorganizował 2 plutony kadrowe składające się z młodzieży pochodzącej z Wilna oraz z młodzieży wiejskiej z rejonu Bujwidz. Z powodu braku broni i amunicji oddziały “Juranda” dokonały kilku akcji bojowych, w których osobiście brał udział. W styczniu 1944 r. połączył się wraz z plutonem por. Wilhelma Dietmajera i sierż. Mariana Piątka, tworząc 1 Brygadę Wileńską. |
Data zaprzysiężenia: | |
Czasookres: | 1939-12-00-1944-07-13 |
Pełnione funkcje: | Dowódca 1 Brygady |
Oddział względnie pion organizacyjny: | Zgrupowanie nr 2 Okręgu Wilno AK, 1 WB AK |
Okręg: | Okręg Wilno |
Przynależność do ZWZ-AK poza Kresami | |
Działalność: | |
Data zaprzysiężenia: | |
Czasookres: | |
Pełnione funkcje: | |
Oddział względnie pion organizacyjny: | |
Działalność w podziemiu antykomunistycznym: | |
Opis działań: | |
Udział w akcji "Burza" | |
Opis działań: | W okresie walk w ramach operacji “Ostra Brama” dowodził 1 Brygadą (ok. 750 partyzantów), która wchodziła w skład Zgrupowania nr 2 pod dowództwem mjr. Mieczysława Potockiego ps. “Węgielny”. 13 lipca 1944 r. brał udział w bitwie pod Krawczunami, kiedy to kolumna niemiecka wycofująca się z okrążenia Wilna stoczyła walkę z żołnierzami Zgrupowania “Węgielnego”. Poległ postrzelony w okolicach wsi Nowosiółki koło Krawczun. |
Konspiracyjni współpracownicy | |
Przełożeni, podwładni i organizacyjni koledzy: | |
Członkowie rodziny zaangażowani w konspirację: | |
Służba w innych formacjach wojskowych | |
Polskich: | |
Niepolskich: | |
Represje | |
Represje stosowane przez Niemców (pobyt w niemieckich więzieniach i obozach koncentracyjnych - daty i miejsce, nazwiska współwięźniów): | Jesienią 1941 r. został aresztowany przez Niemców i uwięziony na Łukiszkach. Został wykupiony jeszcze w tym samym roku, lecz wyszedł z niewoli w stanie niemal całkowitego wyczerpania. |
Represje stosowane przez Związek Sowiecki (pobyt w sowieckich więzieniach i łagrach - daty i miejsce, nazwiska współwięźniów): | |
Represje ze strony polskiego komunistycznego aparatu bezpieczeństwa | |
Ordery i odznaczenia | |
Lista odznaczeń | Order Virtuti Militari – pośmiertnie Krzyż Walecznych – pośmiertnie |
Autorstwo wspomnień, relacji, pamiętników, dzieł literackich, opracowań naukowych, działalność redakcyjna | |
Poświęconych historii a w szczególności ZWZ-AK: | |
Poświęconych innym dziedzinom nauki i sztuki lub publicystyki: | |
Źródła archiwalne i literatura do noty biograficznej | Adamska J., Matusewicz S., Świda L., Miejsca bitew i mogiły żołnierzy Okręgu Wileńskiego Armii Krajowej, Bydgoszcz 1996, s. 11, 36; FOK, Archiwum Wschodnie, sygn. AW III/0618.28; FOK, Archiwum Wschodnie, sygn. AW III/618.32.02; FOK, Archiwum Wschodnie, sygn. AW III/618.61.48; Grombczewski Czesław, [w:] Encyklopedia Ziemi Wileńskiej. Wileński Słownik Biograficzny, t.1, (red.) Dubowik H., Malinowski L.J., Bydgoszcz 2008, s. 135; Malinowski L.J., 1 Wileńska Brygada AK “Juranda”. Relacje żołnierzy, wspomnienia dowódców, Warszawa-Kraków 2014, s. 434; “Orzeł Biały”, nr 7 (331), R. XXX, 2019, s. 12; Potocki M., Między Dźwiną a Wilią. Wspomnienia dowódcy Wileńskiego Zgrupowania nr 2 AK, Warszawa-Kraków 2015, s. 130-140.
|
Ikonografia | |
Ewentualne uwagi | Pośmiertnie awansowany do stopnia kapitana. Pochowany na cmentarzu na Pióromoncie. Po jego ekshumacji przeniesiony na cmentarz na Rossie w Wilnie w pobliżu mauzoleum Józefa Piłsudskiego w kwaterze partyzanckiej. |
Fotografie | |
Skany załączonych dokumentów | |
Pobierz jako plik tekstowy |
Chcesz zgłosić uwagę do biogramu?