Zdzisław Zieleń
pseud. Orlik
Dane osobowe | |
Inne nazwiska w czasie okupacji lub po wojnie: | |
Płeć: | mężczyzna |
Data urodzenia: | 12.06.1926 |
Miejsce urodzenia: | Wilno |
Data śmierci: | 27.03.1987 |
Miejsce śmierci: | Gdańsk |
Miejsce pochówku: | cmentarz Srebrzysko w Gdańsku |
Rodzice | |
Imię ojca: | Aleksander |
Imię matki: | Aleksandra |
Nazwisko panieńskie matki: | Piasecka |
Stopień wojskowy uzyskany przed II wojną światową: | |
Data: | |
Starszeństwo: | |
Organ nadający: | |
Stopień wojskowy uzyskany w konspiracji: | |
Data: | |
Starszeństwo: | |
Organ nadający: | |
Stopień wojskowy uzyskany po wojnie: | |
Data: | |
Starszeństwo: | |
Organ nadający: | |
Wykształcenie cywilne | |
Przed wojną: | |
W czasie wojny: | Po zajęcia Wilna przez Sowietów rozpoczął naukę w gimnazjum. |
Po wojnie: | Powrócił do Gdańska. Podjął naukę w liceum ogólnokształcącym. Po wyjściu na wolność w 1955r. zaczął naukę w Technikum Budowlanym w Gdańsku, które ukończył w 1959r., zdając maturę. Naukę łączył z pracą w Przedsiębiorstwie Wodno-Kanalizacyjnym. |
Służba wojskowa | |
Przed wojną: | |
W czasie wojny: | |
Po wojnie: | |
Miejsce pracy | |
Przed wojną: | |
W czasie wojny: | |
Po wojnie: | Naukę łączył z pracą w Przedsiębiorstwie Wodno-Kanalizacyjnym. |
Działalność społeczna, związkowa i polityczna | |
Przed wojną: | Związany przed wojną z harcerstwem,po jej wybuchu wybuchu i zajęciu Wilna przez Sowietów nie zerwał kontaktów ze środowiskiem harcerskim.
|
W czasie wojny: | |
Po wojnie: | Na emeryturę przeszedł w 1981r. aktywnie wspierał niezależny związek harcerski – pełnił funkcję przewodniczącego Patronatu Rodziców oraz członka kapituły Stopni Harcerskich Drużyny im. Stefana Wyszyńskiego “Czarnej Trzynastki Maryi” przy kościele św.Elżbiety w Gdańsku. |
Działalność w ruchu kombatanckim | |
Opis działań: | |
Przynależność i udział w pracach innych organizacji i instytucji podziemnych | |
Przed scaleniem i wstąpieniem do ZWZ-AK, jak i „równolegle”: | |
Przynależność do ZWZ-AK na Kresach | |
Działalność: | W 1941r. wstąpił do Szarych Szeregów, a we wrześniu 1942r. do Armii Krajowej. Służył w Dzielnicy D Konspiracyjnego Garnizonu Miasta Wilna dowodzonej przez legendę wileńskiej harcerstwa kpt. Józefa Grzesiaka “Czarnego”. Do zadań Zdzisława należały sabotaż, kolportowanie czasopism konspiracyjnych oraz wywiad. Żołnierz 3 Brygady “Szczerbca” |
Data zaprzysiężenia: | |
Czasookres: | |
Pełnione funkcje: | |
Oddział względnie pion organizacyjny: | Zgrupowanie nr 1, 3 WB AK |
Okręg: | Okręg Wilno |
Przydział: | Wileńskie Brygady Armii Krajowej |
3 Wileńska Brygada Armii Krajowej, 5 Wileńska Brygada Armii Krajowej | |
Przynależność do ZWZ-AK poza Kresami | |
Działalność: | |
Data zaprzysiężenia: | |
Czasookres: | |
Pełnione funkcje: | |
Oddział względnie pion organizacyjny: | |
Działalność w podziemiu antykomunistycznym: | |
Opis działań: | Od 07.1946 – 08.1946 r. żołnierz partyzanckiej 5 Wileńskiej Brygady. 30.05.1945r. w ramach transportu repatriacyjnego wyjechał z matką do Polski pojałtańskiej. Zieleń przebywał m.in. w Łodzi, Bydgoszczy, Lublinie, ostatecznie zamieszkał w Gdańsku. Tu nawiązał kontakt z wileńskimi na czele z mjr. Zygmuntem Szendzielarzem ‘Łupaszką”. Został stałym i zaufanym współpracownikiem 5.Wileńskiej Brygady AK. W marcu 1946r. zaczął działać w patrolu dywersyjnym Brygady, a w lipcu 1946r. dołączył do szwadronu sierż. Olgierda Christy “Leszka”. Brał udział w słynnej potyczce z grupą operacyjną Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego w okolicach stacji kolejowej w Lipowej Tucholskiej. Jako szeregowy żołnierz uczestniczył we wszystkich akcjach bojowych oddziału. Jego ostatnią, zakończoną powodzeniem misją było zdobycie pieniędzy na działalność oddziału oraz nawiązaniu kontaktu z dowódcą, który przebywał na leczeniu w Łodzi. Podczas spotkania z Olgierdem Christą poprosił o zwolnienie ze służby ze względów osobistych. Powrócił do Gdańska. Podjął naukę w liceum ogólnokształcącym. Należał do tzw. grupy młodzieżowej Okręgu Wileńskiego AK. Ujawnił się przed UB w Gdańsku 25.04.1947r. |
Udział w akcji "Burza" | |
Opis działań: | W czerwcu 1944r. wstąpił w szeregi 3. Wileńskiej Brygady AK, gdzie odbył szkolenie bojowe. Uczestniczył w operacji “Ostra Brama”, za którą otrzymał Krzyż Walecznych. Działania wojskowe zakończył 17.07.1944r. kiedy jego zgrupowanie zostało rozbrojone przez Sowietów. Uniknął aresztowania, przedostał się do Wilna i pozostawał w ukryciu. Na początku stycznia 1945r. Zieleń przystąpił do oddziału partyzanckiego Jerzego Bronikowskiego.Zgrupowanie to działało w powiecie wileńsko-trockim,chroniło polską ludność przed Sowietami. Po rozwiązaniu oddziału wróci do Wilna. |
Konspiracyjni współpracownicy | |
Przełożeni, podwładni i organizacyjni koledzy: | |
Członkowie rodziny zaangażowani w konspirację: | |
Służba w innych formacjach wojskowych | |
Polskich: | |
Niepolskich: | |
Represje | |
Represje stosowane przez Niemców (pobyt w niemieckich więzieniach i obozach koncentracyjnych - daty i miejsce, nazwiska współwięźniów): | |
Represje stosowane przez Związek Sowiecki (pobyt w sowieckich więzieniach i łagrach - daty i miejsce, nazwiska współwięźniów): | |
Represje ze strony polskiego komunistycznego aparatu bezpieczeństwa | Został aresztowany 04.07.1948 r. i po ciężkim śledztwie skazany przez Wojskowy Sąd Rejonowy w Gdańsku na karę 12 lat pozbawienia wolności, utratę na 5 lat publicznych i obywatelskich praw honorowych oraz przepadek mienia. O łaskę dla syna wystąpiła matka, co poskutkowało zwolnieniem 28.03.1954r. z odbywania reszty wyroku. Na wolność wyszedł 02.04.1955r. w innych źródłach podano: Został skazany na 10 lat pozbawienia wolności. |
Ordery i odznaczenia | |
Lista odznaczeń | Krzyż Walecznych |
Autorstwo wspomnień, relacji, pamiętników, dzieł literackich, opracowań naukowych, działalność redakcyjna | |
Poświęconych historii a w szczególności ZWZ-AK: | |
Poświęconych innym dziedzinom nauki i sztuki lub publicystyki: | |
Źródła archiwalne i literatura do noty biograficznej | Kłosiński Z., 3. Wileńska, Białystok 1995, s. 252. Łabuszewski T., 5 Brygada Wileńska na Pomorzu, Warmii i Mazurach 1945-1947, Warszawa 2017; Widejko J., Wspomnienia najmłodszego partyzanta III Partyzanckiej Brygady AK “Szczerbca” i Samoobrony Wileńskiej AK “Komara” w latach od I 1944 r. do III 1945 r., Kraków 2005, s. 171. Śladami żołnierzy 5. Wileńskiej Brygady Armii Krajowej po Trójmeście, red. I. Brzezińska, Gdańsk 2023, s. 69-70. |
Ikonografia | |
Ewentualne uwagi | Dzięki staraniom żony 19.08.1991r. Wydział IV Karny Sądu Wojewódzkiego w Gdańsku unieważnił wyroki wydane przez komunistyczny wymiar “sprawiedliwości”. |
Fotografie | |
Skany załączonych dokumentów | |
Pobierz jako plik tekstowy |
Chcesz zgłosić uwagę do biogramu?