Zieleń, Zdzisław

Zdzisław Zieleń

pseud. Orlik

Dane osobowe
Inne nazwiska w czasie okupacji lub po wojnie:
Płeć:mężczyzna
Data urodzenia: 12.06.1926
Miejsce urodzenia:Wilno
Data śmierci:27.03.1987
Miejsce śmierci:Gdańsk
Miejsce pochówku: cmentarz Srebrzysko w Gdańsku
Rodzice
Imię ojca:Aleksander
Imię matki:Aleksandra
Nazwisko panieńskie matki:Piasecka
Stopień wojskowy uzyskany przed II wojną światową:
Data:
Starszeństwo:
Organ nadający:
Stopień wojskowy uzyskany w konspiracji:
Data:
Starszeństwo:
Organ nadający:
Stopień wojskowy uzyskany po wojnie:
Data:
Starszeństwo:
Organ nadający:
Wykształcenie cywilne
Przed wojną:
W czasie wojny:

Po zajęcia Wilna przez Sowietów rozpoczął naukę w gimnazjum.

Po wojnie:

Powrócił do Gdańska. Podjął naukę w liceum ogólnokształcącym.

Po wyjściu na wolność w 1955r. zaczął naukę w Technikum Budowlanym w Gdańsku, które ukończył w 1959r., zdając maturę. Naukę łączył z pracą w Przedsiębiorstwie Wodno-Kanalizacyjnym.

Służba wojskowa
Przed wojną:
W czasie wojny:
Po wojnie:
Miejsce pracy
Przed wojną:
W czasie wojny:
Po wojnie:

Naukę łączył z pracą w Przedsiębiorstwie Wodno-Kanalizacyjnym.

Działalność społeczna, związkowa i polityczna
Przed wojną:

Związany przed wojną z harcerstwem,po jej wybuchu wybuchu i zajęciu Wilna przez Sowietów nie zerwał kontaktów ze środowiskiem harcerskim.

 

W czasie wojny:
Po wojnie:

Na emeryturę przeszedł w 1981r. aktywnie wspierał niezależny związek harcerski – pełnił funkcję przewodniczącego Patronatu Rodziców oraz członka kapituły Stopni Harcerskich Drużyny im. Stefana Wyszyńskiego “Czarnej Trzynastki Maryi” przy kościele św.Elżbiety w Gdańsku.

Działalność w ruchu kombatanckim
Opis działań:
Przynależność i udział w pracach innych organizacji i instytucji podziemnych
Przed scaleniem i wstąpieniem do ZWZ-AK, jak i „równolegle”:
Przynależność do ZWZ-AK na Kresach
Działalność:

W 1941r. wstąpił do Szarych Szeregów, a we wrześniu 1942r. do Armii Krajowej. Służył w Dzielnicy D Konspiracyjnego Garnizonu Miasta Wilna dowodzonej przez legendę wileńskiej harcerstwa kpt. Józefa Grzesiaka “Czarnego”. Do zadań Zdzisława należały sabotaż, kolportowanie czasopism konspiracyjnych oraz wywiad.

Żołnierz 3 Brygady “Szczerbca”

Data zaprzysiężenia:
Czasookres:
Pełnione funkcje:
Oddział względnie pion organizacyjny:Zgrupowanie nr 1, 3 WB AK
Okręg:Okręg Wilno
Przydział: Wileńskie Brygady Armii Krajowej
3 Wileńska Brygada Armii Krajowej, 5 Wileńska Brygada Armii Krajowej
Przynależność do ZWZ-AK poza Kresami
Działalność:
Data zaprzysiężenia:
Czasookres:
Pełnione funkcje:
Oddział względnie pion organizacyjny:
Działalność w podziemiu antykomunistycznym:
Opis działań:

Od 07.1946 – 08.1946 r. żołnierz partyzanckiej 5 Wileńskiej Brygady.

30.05.1945r. w ramach transportu repatriacyjnego wyjechał z matką do Polski pojałtańskiej. Zieleń przebywał m.in. w Łodzi, Bydgoszczy, Lublinie, ostatecznie zamieszkał w Gdańsku. Tu nawiązał kontakt z wileńskimi na czele z mjr. Zygmuntem Szendzielarzem ‘Łupaszką”. Został stałym i zaufanym współpracownikiem 5.Wileńskiej Brygady AK. W marcu 1946r. zaczął działać w patrolu dywersyjnym Brygady, a w lipcu 1946r. dołączył do szwadronu sierż. Olgierda Christy “Leszka”. Brał udział w słynnej potyczce z grupą operacyjną Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego w okolicach stacji kolejowej w Lipowej Tucholskiej. Jako szeregowy żołnierz uczestniczył we wszystkich akcjach bojowych oddziału. Jego ostatnią, zakończoną powodzeniem misją było zdobycie pieniędzy na działalność oddziału oraz nawiązaniu kontaktu z dowódcą, który przebywał na leczeniu w Łodzi. Podczas spotkania z Olgierdem Christą poprosił o zwolnienie ze służby ze względów osobistych. Powrócił do Gdańska. Podjął naukę w liceum ogólnokształcącym. Należał do tzw. grupy młodzieżowej Okręgu Wileńskiego AK. Ujawnił się przed UB w Gdańsku 25.04.1947r.

Udział w akcji "Burza"
Opis działań:

W czerwcu 1944r. wstąpił w szeregi 3. Wileńskiej Brygady AK, gdzie odbył szkolenie bojowe. Uczestniczył w operacji “Ostra Brama”, za którą otrzymał Krzyż Walecznych. Działania wojskowe zakończył 17.07.1944r. kiedy jego zgrupowanie zostało rozbrojone przez Sowietów. Uniknął aresztowania, przedostał się do Wilna i pozostawał w ukryciu. Na początku stycznia 1945r. Zieleń przystąpił do oddziału partyzanckiego Jerzego Bronikowskiego.Zgrupowanie to działało w powiecie wileńsko-trockim,chroniło polską ludność przed Sowietami. Po rozwiązaniu oddziału wróci do Wilna.

Konspiracyjni współpracownicy
Przełożeni, podwładni i organizacyjni koledzy:
Członkowie rodziny zaangażowani w konspirację:
Służba w innych formacjach wojskowych
Polskich:
Niepolskich:
Represje
Represje stosowane przez Niemców (pobyt w niemieckich więzieniach i obozach koncentracyjnych - daty i miejsce, nazwiska współwięźniów):
Represje stosowane przez Związek Sowiecki (pobyt w sowieckich więzieniach i łagrach - daty i miejsce, nazwiska współwięźniów):
Represje ze strony polskiego komunistycznego aparatu bezpieczeństwa

Został aresztowany 04.07.1948 r. i po ciężkim śledztwie skazany przez Wojskowy Sąd Rejonowy w Gdańsku na karę 12 lat pozbawienia wolności, utratę na 5 lat publicznych i obywatelskich praw honorowych oraz przepadek mienia. O łaskę dla syna wystąpiła matka, co poskutkowało zwolnieniem 28.03.1954r. z odbywania reszty wyroku. Na wolność wyszedł 02.04.1955r.

w innych źródłach podano: Został skazany na 10 lat pozbawienia wolności.

Ordery i odznaczenia
Lista odznaczeń

Krzyż Walecznych

Autorstwo wspomnień, relacji, pamiętników, dzieł literackich, opracowań naukowych, działalność redakcyjna
Poświęconych historii a w szczególności ZWZ-AK:
Poświęconych innym dziedzinom nauki i sztuki lub publicystyki:
Źródła archiwalne i literatura do noty biograficznej

Kłosiński Z., 3. Wileńska, Białystok 1995, s. 252.

Łabuszewski T., 5 Brygada Wileńska na Pomorzu, Warmii i Mazurach 1945-1947, Warszawa 2017;

Widejko J., Wspomnienia najmłodszego partyzanta III Partyzanckiej Brygady AK “Szczerbca” i Samoobrony Wileńskiej AK “Komara” w latach od I 1944 r. do III 1945 r., Kraków 2005, s. 171.

Śladami żołnierzy 5. Wileńskiej Brygady Armii Krajowej po Trójmeście, red. I. Brzezińska, Gdańsk 2023, s. 69-70.

Ikonografia
Ewentualne uwagi

Dzięki staraniom żony 19.08.1991r. Wydział IV Karny Sądu Wojewódzkiego w Gdańsku unieważnił wyroki wydane przez komunistyczny wymiar “sprawiedliwości”.

Fotografie
Skany załączonych dokumentów
Pobierz jako plik tekstowy

Chcesz zgłosić uwagę do biogramu?