Adam Szydłowski
pseud. Jehudo, Maurycy, Poleszuk [Poleszczuk]
| Dane osobowe | |
| Inne nazwiska w czasie okupacji lub po wojnie: | |
| Płeć: | mężczyzna |
| Data urodzenia: | 1900-03-10 |
| Miejsce urodzenia: | Dręszew |
| Data śmierci: | 1960-10-04 |
| Miejsce śmierci: | Gdynia |
| Miejsce pochówku: | Cmentarz Srebrzysko w Gdańsku, rejon III, taras IV, rząd 1; |
| Rodzice | |
| Imię ojca: | Stanisław |
| Imię matki: | Anna |
| Nazwisko panieńskie matki: | Banasiak |
| Stopień wojskowy uzyskany przed II wojną światową: | major |
| Data: | 1939-03-19 |
| Starszeństwo: | |
| Organ nadający: | |
| Stopień wojskowy uzyskany w konspiracji: | podpułkownik |
| Data: | 1944-03-01 |
| Starszeństwo: | |
| Organ nadający: | |
| Stopień wojskowy uzyskany po wojnie: | |
| Data: | |
| Starszeństwo: | |
| Organ nadający: | |
| Wykształcenie cywilne | |
| Przed wojną: | Uczył się w szkole powszechnej w Radzyminie. W 1915 r., został ewakuowany z rodziną w głąb Rosji (Perm), gdzie uczył się gimnazjum państwowym i ukończył tam 6 klas. W latach 1930-1931 studiował na Wydziale Prawa UJ w Krakowie. |
| W czasie wojny: | |
| Po wojnie: | |
| Służba wojskowa | |
| Przed wojną: | W 1918 r. jako ochotnik zgłosił się do polskiej jednostki wojskowej na Syberii. Odbył służbę jako strzelec, a później jako kapral w 5 Dywizji Strzelców Polskich. Pełnił tam funkcję dowódcy drużyny w 1 Pułku Strzelców. Następnie jako członek sztabu tejże dywizji walczył w wielu potyczkach z bolszewikami w 1919 r. 11 stycznia 1920 r. dostał się do niewoli, lecz zdołał uciec i wrócił do kraju 3 lipca 1921 r. W 1921 r. rozpoczął służbę w 82 Syberyjskim Pułku Piechoty, dalej w Oddziale IV Sztabu Generalnego, w okresie 1923-1925 w 1 Pułku Strzelców Podhalańskich. 26 lutego 1925 r. odkomenderowany do KOP. Został przydzielony do 16 Batalionu Granicznego w Sienkiewiczach. Potem pełnił służbę w 4 Pułku Piechoty Legionów w Kielcach. Od 15 lipca do 15 września 1931 r. odbył służbę w artylerii. Ukończył próbny kurs w Wyższej Szkole Wojennej. 4 stycznia 1933 r. został powołany na dwuletni kurs do Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie. Tam otrzymał tytuł naukowego oficera dyplomowanego. 1 października 1933 r. został oddelegowany do służby w Dowództwie 16 Pomorskiej Dywizji Piechoty w Grudziądzu. W 1939 r. należał do dowództwa 23 Górnośląskiej Dywizji Piechoty w Katowicach. |
| W czasie wojny: | W kampanii wrześniowej 1939 r. walczył jako szef sztabu Obszaru Warownego „Śląsk”. Podczas walk pod Maziłami, 19 września został ranny i wzięty do niewoli niemieckiej, z której uciekł 8 października 1939 r., po ucieczce przekroczył granicę polsko-słowacką i dotarł do Francji, gdzie został skierowany do Camp de Coëtquidan. Był polskim komendantem obozów Camp de Carpiagne i Camp de Garrique. Od maja był dowódcą 2 Batalionu 1 Pułku Grenadierów Warszawy. W czerwcu 1941 r., na czele grupy polskich żołnierzy, dotarł przez Pireneje do Hiszpanii i tam został aresztowany, był więziony w obozie koncentracyjnym w Miranda de Ebro, był kierownikiem polskiej grupy. Po zwolnieniu udał się przez Gibraltar do Wielkiej Brytanii, gdzie został skierowany do Oddziału VI sztabu Naczelnego Wodza. Od września 1943 r. uczestniczył w kursach dla cichociemnych. Po zaprzysiężeniu został przerzucony do Głównej Bazy Przerzutowej we Włoszech (Brindisi). W nocy z 16 na 17 kwietnia 1944 r. wykonał skok na placówkę odbiorczą „Przycisk”, w rejonie Sochaczewa w ramach operacji lotniczej “Weller 10”.
|
| Po wojnie: | |
| Miejsce pracy | |
| Przed wojną: | |
| W czasie wojny: | |
| Po wojnie: | Pracował zawodowo w Państwowej Centrali Handlowej Oddział Morski Gdańsk Nowy Port, Centrali Zbytu Produktów Przemysłu Węglowego w dziale Przeładunków Morskich, na stanowisku referenta, w Gdańskich Zakładach Gastronomicznych jako księgowy, potem od 17 października 1953 r. w Warsztatach Wyrobu Drobnej Galanterii Metalowej „Galmet” w Gdyni, gdzie pełnił funkcję księgowego, zaopatrzeniowca oraz kierownika. |
| Działalność społeczna, związkowa i polityczna | |
| Przed wojną: | Działał w harcerstwie. |
| W czasie wojny: | |
| Po wojnie: | |
| Działalność w ruchu kombatanckim | |
| Opis działań: | |
| Przynależność i udział w pracach innych organizacji i instytucji podziemnych | |
| Przed scaleniem i wstąpieniem do ZWZ-AK, jak i „równolegle”: | |
| Przynależność do ZWZ-AK na Kresach | |
| Działalność: | Po odbyciu aklimatyzacji został wysłany 12 czerwca 1944 r. do Okręgu Nowogródek AK, gdzie miał objąć funkcję komendanta Okręgu. Stanowisko faktycznie objął 26 czerwca. |
| Data zaprzysiężenia: | |
| Czasookres: | 1944-06-12 - 1944-07-17 |
| Pełnione funkcje: | Komendant Okręgu Nowogródek od 12 czerwca 1944 r. do 17 lipca 1944 r. |
| Oddział względnie pion organizacyjny: | Cichociemny, Komenda Okręgu |
| Okręg: | Okręg Nowogródek |
| Przydział: | Okręg Nowogródek AK (1942-1944) |
| Komenda Okręgu Nowogródek AK | |
| Przynależność do ZWZ-AK poza Kresami | |
| Działalność: | |
| Data zaprzysiężenia: | |
| Czasookres: | |
| Pełnione funkcje: | |
| Oddział względnie pion organizacyjny: | |
| Działalność w podziemiu antykomunistycznym: | |
| Opis działań: | |
| Udział w akcji "Burza" | |
| Opis działań: | |
| Konspiracyjni współpracownicy | |
| Przełożeni, podwładni i organizacyjni koledzy: | |
| Członkowie rodziny zaangażowani w konspirację: | |
| Służba w innych formacjach wojskowych | |
| Polskich: | We Francji dowodził II batalionem w 1 Dywizji Grenadierów. Następnie od listopada 1942 r. służył w Wielkiej Brytanii jako oficer Oddziału VI Sztabu NW. |
| Niepolskich: | |
| Represje | |
| Represje stosowane przez Niemców (pobyt w niemieckich więzieniach i obozach koncentracyjnych - daty i miejsce, nazwiska współwięźniów): | |
| Represje stosowane przez Związek Sowiecki (pobyt w sowieckich więzieniach i łagrach - daty i miejsce, nazwiska współwięźniów): | Aresztowany przez NKWD 17 lipca 1944 r. Przybywał w więzieniu w Wilnie. Następnie wywieziony do ZSRR i umieszczony w łagrach w Ostaszkowie, Kalininie i Morszańsku. Wrócił do kraju 14 listopada 1947 r. |
| Represje ze strony polskiego komunistycznego aparatu bezpieczeństwa | Rozpracowywany przez WUBP Gdańsk. |
| Ordery i odznaczenia | |
| Lista odznaczeń | Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari |
| Autorstwo wspomnień, relacji, pamiętników, dzieł literackich, opracowań naukowych, działalność redakcyjna | |
| Poświęconych historii a w szczególności ZWZ-AK: | |
| Poświęconych innym dziedzinom nauki i sztuki lub publicystyki: | |
| Źródła archiwalne i literatura do noty biograficznej | Filar W., Wołyń 1939-1944, Toruń 2003; FOK, Archiwum Wschodnie, sygn. AW/618.64.02; SPP, Akta Głównej Komisji Weryfikacyjnej, sygn. KW2-3820; Krajewski K., Armia Krajowa na ziemi nowogródzkiej [w:] Armia Krajowa. Rozwój organizacyjny, (red.) K. Komorowski, Warszawa 1996, s. 156, 172; Krajewski K., Jan Borysewicz “Krysia” “Mściciel” 1913-1945, Warszawa 2013, s. 118, 119, 123, 124; Ney-Krwawicz M., Struktura Organizacyjna Armii Krajowej, [w:] “Mówią Wieki”, 1986, nr 9; “Orzeł Biały”, r. XXX, 2019, nr 7 (331), s. 12; Potocki M., Między Dźwiną a Wilią. Wspomnienia dowódcy Wileńskiego Zgrupowania nr 2 AK, Warszawa-Kraków 2015; Prawdzic-Szlaski “Prawdzic” J., Nowogródczyzna w walce 1940-1945, Londyn 1976, s. 144, 155, 179; Rychter J., Spis dowódców ZWZ-AK, (bdmw), rękopis w zbiorach MAK; Słownik Polski Walczącej na Kresach Północno-Wschodnich Rzeczypospolitej, t. 2, (red.) Malinowski J., Bydgoszcz 1995, s. 207-208; Tochman K., Słownik biograficzny cichociemnych, Zwierzynuiec – Rzeszów 2000, s. 158-159; Tucholski J., Cichociemni, Warszawa 1988, s. 425; Wiąk W.J., Struktura organizacyjna Armii Krajowej 1939-1944, Warszawa 2003, s. 335; “Wileńskie Rozmaitości”, 1991, nr 4 (8). |
| Ikonografia | |
| Ewentualne uwagi | |
| Fotografie | |
| Skany załączonych dokumentów | |
| Pobierz jako plik tekstowy | |
Chcesz zgłosić uwagę do biogramu?
