Sawicki, Anatol

Anatol Sawicki

pseud. Cybulski, Chopin, Dąb, Józef, Korona, Kowalski, Mars, Młot, Siwy, Wiktor

Dane osobowe
Inne nazwiska w czasie okupacji lub po wojnie:Anatol Dębski, Jerzy Zarębski
Płeć:mężczyzna
Data urodzenia: 1897-10-14
Miejsce urodzenia:Odessa
Data śmierci:1948-08-09
Miejsce śmierci:Wrocław
Miejsce pochówku: Rodzinny grobowiec w Wieluniu
Rodzice
Imię ojca:Leon
Imię matki:Teresa
Nazwisko panieńskie matki:Bajer
Stopień wojskowy uzyskany przed II wojną światową: kapitan
Data:
Starszeństwo:
Organ nadający:
Stopień wojskowy uzyskany w konspiracji: major
Data: 1943-11-11
Starszeństwo:
Organ nadający:
Stopień wojskowy uzyskany po wojnie: podpułkownik
Data:
Starszeństwo:
Organ nadający:
Wykształcenie cywilne
Przed wojną:

Ukończył szkołę ludową w Odessie. Następnie uczęszczał do Gimnazjum Filologicznego. W 1921 r. zdał maturę w II Gimnazjum Państwowym we Lwowie.

W czasie wojny:
Po wojnie:
Służba wojskowa
Przed wojną:

Od 5 maja 1918 r. służył w 1 pułku saperów w I Korpusie Polskim gen. Dowbór-Muśnickiego. Działał w POW w oddziale wywiadowczym “001” kpt. Lisa-Kuli w Kijowie. W listopadzie zgłosił się do Wojska Polskiego i otrzymał przydział do twierdzy Modlin.

19 lutego 1919 r. rozpoczął kurs w Szkole Podoficerów Artylerii w Rembertowie, skąd został skierowany do 10 pułku artylerii konnej (I batalion) w Mejszagole na Wileńszczyźnie.

Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej, podczas której walczył w bitwach pod Warszawą, Radzyminem, Białą Podlaską, Zamościem i Sokalem.

W 1921 r. został przeniesiony do sztabu 10 pułku artylerii konnej (II batalion). 1 stycznia 1922 r. przyznany mu został status podoficera zawodowego w 10 Dywizji Piechoty Wojska Polskiego i do 31 sierpnia 1924 r. szkolił się w Szkole Podchorążych Artylerii w Bydgoszczy. Następnie służył w 22 pułku artylerii w Rzeszowie.

W 1925 r. został przeniesiony do 3 Dywizji 22 pułku artylerii lekkiej w Gródku Jagiellońskim. W 1928 r. został przeniesiony do 28 pal w okolicach Dęblina, gdzie w 1932 r. pełnił funkcję adiutanta dowódcy pułku. Ukończył kurs dla oficerów artylerii w Toruniu, po czym objął stanowisko dowódcy 8 baterii.

 

W czasie wojny:

Podczas kampanii wrześniowej był dowódcą dywizjonu artylerii w ośrodku zapasowym 28 pułku artylerii lekkiej walcząc w okolicach Warszawy.

Po wojnie:
Miejsce pracy
Przed wojną:

Pracował jako pomocnik w Aptece “Gajewskiego” oraz jako goniec w Domu Handlowym “Braci Pietrokino”

W czasie wojny:
Po wojnie:

Po przyjeździe do Lubania rozpoczął pracę w banku.

Działalność społeczna, związkowa i polityczna
Przed wojną:
W czasie wojny:
Po wojnie:
Działalność w ruchu kombatanckim
Opis działań:
Przynależność i udział w pracach innych organizacji i instytucji podziemnych
Przed scaleniem i wstąpieniem do ZWZ-AK, jak i „równolegle”:
Przynależność do ZWZ-AK na Kresach
Działalność:

Po przybyciu do Lwowa przystąpił do organizacji oddziału Kedywu działającego w lasach w okolicach Hańczowej i Świerza. Jego podkomendni walczyli z Niemcami i UPA.

Data zaprzysiężenia:
Czasookres:1943-01-00 - 1944-07-31
Pełnione funkcje:

Inspektor Inspektoratu Południowego Okręgu AK Lwów (01.1943 – 31.07.1944),

Oddział względnie pion organizacyjny:
Okręg:Okręg Lwów
Przydział: Okręg AK Lwów, Eksterytorialny Okręg AK-Lwów
Inspektorat Południowy
Przynależność do ZWZ-AK poza Kresami
Działalność:

W 1940 r. wstąpił do ZWZ. Do 09.1942 roku pełnił funkcję komendanta obwodu Krasnystaw. Później został mianowany komendantem Obwodu i Inspektoratu Chełm.

Data zaprzysiężenia:
Czasookres:
Pełnione funkcje:
Oddział względnie pion organizacyjny:
Działalność w podziemiu antykomunistycznym:
Opis działań:

Komendant Okręgu Lwów “Nie” oraz “WiN”, wyjechał w grudniu 1945 r. na Dolny Śląsk i zamieszkał w Lubaniu, tam zorganizował Eksterytorialny Okręg Lwowski “WiN”, którego był komendantem do aresztowania 16 marca 1948 r.

 

Udział w akcji "Burza"
Opis działań:

Dowódca części Zgrupowania Wschód 5 DP. Brał udział w wyzwalaniu rejonów Starego Sioła, Świrza i Bóbrki. Zarządził ewakuację części oddziałów przez San na zachód, aby nie doszło do ich rozbrojenia przez NKWD.

Konspiracyjni współpracownicy
Przełożeni, podwładni i organizacyjni koledzy:
Członkowie rodziny zaangażowani w konspirację:

Emilia Sawicka – żona, żołnierz AK.

Służba w innych formacjach wojskowych
Polskich:
Niepolskich:

W 1916 r. został zmobilizowany do armii carskiej i służył w szeregach 48 pułku zapasowego piechoty. Służył jako pomocnik pisarza w kancelarii Odeskiego Naczelnika Wojskowego.

Represje
Represje stosowane przez Niemców (pobyt w niemieckich więzieniach i obozach koncentracyjnych - daty i miejsce, nazwiska współwięźniów):
Represje stosowane przez Związek Sowiecki (pobyt w sowieckich więzieniach i łagrach - daty i miejsce, nazwiska współwięźniów):
Represje ze strony polskiego komunistycznego aparatu bezpieczeństwa

Aresztowany w 1948 r., a następnie więziony we Wrocławiu został skatowany podczas przesłuchania, po czym zmarł. Według innej wersji został wyrzucony albo też sam wyskoczył z okna więzienia. W 1965 został pośmiertnie rehabilitowany

Ordery i odznaczenia
Lista odznaczeń

Order Krzyża Wojennego Virtuti Militari V kl.

Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (nadany pośmiertnie w 2006 r. przez prezydenta RP)

Krzyż Walecznych

Krzyż Niepodległości

Srebrny Krzyż Zasługi

Autorstwo wspomnień, relacji, pamiętników, dzieł literackich, opracowań naukowych, działalność redakcyjna
Poświęconych historii a w szczególności ZWZ-AK:
Poświęconych innym dziedzinom nauki i sztuki lub publicystyki:
Źródła archiwalne i literatura do noty biograficznej

Balbus T., “Ostatni kapitanowie”. Epilog Komendy Obszaru Lwowskiego “Nie” ewakuowanej na ziemie zachodnie Polski, “Pamięć i Sprawiedliwość”, nr 1/2, 2002, s. 159;

Boradyn Z., Chmielarz A., Piskunowicz H., Z dziejów Armii Krajowej na Nowogródczyźnie i Wileńszczyźnie (1941–1945), Radom 1997;

Hanaczów – dwa ataki band UPA oraz Niemiecka pacyfikacja unicestwiły kresową wieś w maju 1944 r., [online:] https://armiakrajowazgorzelec.blogspot.com/2014/05/hanaczow-dwa-ataki-band-upa-oraz.html (dostęp: 23.06.2022 r.);

Kępna J., Kopryś I., 100 Żołnierzy Wyklętych, Częstochowa 2008.

Konspiracja Lwowska 1939 – 1944. Słownik Biograficzny, Katowice 1998. s. 169 – 170;

Korab-Żebryk R., Operacja wileńska AK, Warszawa 1985;

Markowski D. K., Lwów 1944, Warszawa 2021, s. 111, 121, 123-124;

Ney-Krwawicz M., Struktura Organizacyjna Armii Krajowej, [w:] “Mówią Wieki”, 1986, nr 9;

“Orzeł Biały” 2011, r. XVII, nr 5 (233), s. 22-28;

Pempel S., ZWZ-AK we Lwowie: 1939-1945, Warszawa 1990, s. 72, 110, 125;

Tomaszewski B., Węgierski J.,  Zarys Historii Lwowskiego Obszaru ZWZ-AK, Warszawa 1987, s. 36;

“Wewnętrzny Biuletyn Informacyjny ŚZŻAK Obszaru Lwowskiego im. Orląt Lwowskich”, 2015, nr 22, s. 13;

Węgierski J., Armia Krajowa na południowych i wschodnich przedpolach Lwowa, Kraków 1994, s. 138-140, 157, 188, 206-207, 212-213, 216-218, 224, 246, 255, 260-262, 265-266, 361, 363, 377, 385, 392, 394, 396-397;

Węgierski J., Armia Krajowa na zachód od Lwowa, Kraków 1993, 182;

Węgierski J., Armia Krajowa w okręgach Stanisławów i Tarnopol, Kraków 1996, s. 286;

Węgierski J., Oddziały Leśne “Warta” Obszaru Lwowskiego Armii Krajowej na Rzeszowszczyźnie, Kraków 1998, s. 43;

Węgierski J., W lwowskiej Armii Krajowej, Warszawa 1989, s. 52, 67, 81, 142, 146, 147, 150, 151, 166, 174, 199, 205, 209, 224, 231, 235, 259;

Zrzeszenie „Wolność i Niezawisłość w dokumentach, t. IV, cz. 3, Wrocław 2000, s. 626-628.

Ikonografia
Ewentualne uwagi
Fotografie
Skany załączonych dokumentów
Pobierz jako plik tekstowy

Chcesz zgłosić uwagę do biogramu?