Anatol Sawicki
pseud. Cybulski, Chopin, Dąb, Józef, Korona, Kowalski, Mars, Młot, Siwy, Wiktor
Dane osobowe | |
Inne nazwiska w czasie okupacji lub po wojnie: | Anatol Dębski, Jerzy Zarębski |
Płeć: | mężczyzna |
Data urodzenia: | 1897-10-14 |
Miejsce urodzenia: | Odessa |
Data śmierci: | 1948-08-09 |
Miejsce śmierci: | Wrocław |
Miejsce pochówku: | Rodzinny grobowiec w Wieluniu |
Rodzice | |
Imię ojca: | Leon |
Imię matki: | Teresa |
Nazwisko panieńskie matki: | Bajer |
Stopień wojskowy uzyskany przed II wojną światową: | kapitan |
Data: | |
Starszeństwo: | |
Organ nadający: | |
Stopień wojskowy uzyskany w konspiracji: | major |
Data: | 1943-11-11 |
Starszeństwo: | |
Organ nadający: | |
Stopień wojskowy uzyskany po wojnie: | podpułkownik |
Data: | |
Starszeństwo: | |
Organ nadający: | |
Wykształcenie cywilne | |
Przed wojną: | Ukończył szkołę ludową w Odessie. Następnie uczęszczał do Gimnazjum Filologicznego. W 1921 r. zdał maturę w II Gimnazjum Państwowym we Lwowie. |
W czasie wojny: | |
Po wojnie: | |
Służba wojskowa | |
Przed wojną: | Od 5 maja 1918 r. służył w 1 pułku saperów w I Korpusie Polskim gen. Dowbór-Muśnickiego. Działał w POW w oddziale wywiadowczym “001” kpt. Lisa-Kuli w Kijowie. W listopadzie zgłosił się do Wojska Polskiego i otrzymał przydział do twierdzy Modlin. 19 lutego 1919 r. rozpoczął kurs w Szkole Podoficerów Artylerii w Rembertowie, skąd został skierowany do 10 pułku artylerii konnej (I batalion) w Mejszagole na Wileńszczyźnie. Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej, podczas której walczył w bitwach pod Warszawą, Radzyminem, Białą Podlaską, Zamościem i Sokalem. W 1921 r. został przeniesiony do sztabu 10 pułku artylerii konnej (II batalion). 1 stycznia 1922 r. przyznany mu został status podoficera zawodowego w 10 Dywizji Piechoty Wojska Polskiego i do 31 sierpnia 1924 r. szkolił się w Szkole Podchorążych Artylerii w Bydgoszczy. Następnie służył w 22 pułku artylerii w Rzeszowie. W 1925 r. został przeniesiony do 3 Dywizji 22 pułku artylerii lekkiej w Gródku Jagiellońskim. W 1928 r. został przeniesiony do 28 pal w okolicach Dęblina, gdzie w 1932 r. pełnił funkcję adiutanta dowódcy pułku. Ukończył kurs dla oficerów artylerii w Toruniu, po czym objął stanowisko dowódcy 8 baterii.
|
W czasie wojny: | Podczas kampanii wrześniowej był dowódcą dywizjonu artylerii w ośrodku zapasowym 28 pułku artylerii lekkiej walcząc w okolicach Warszawy. |
Po wojnie: | |
Miejsce pracy | |
Przed wojną: | Pracował jako pomocnik w Aptece “Gajewskiego” oraz jako goniec w Domu Handlowym “Braci Pietrokino” |
W czasie wojny: | |
Po wojnie: | Po przyjeździe do Lubania rozpoczął pracę w banku. |
Działalność społeczna, związkowa i polityczna | |
Przed wojną: | |
W czasie wojny: | |
Po wojnie: | |
Działalność w ruchu kombatanckim | |
Opis działań: | |
Przynależność i udział w pracach innych organizacji i instytucji podziemnych | |
Przed scaleniem i wstąpieniem do ZWZ-AK, jak i „równolegle”: | |
Przynależność do ZWZ-AK na Kresach | |
Działalność: | Po przybyciu do Lwowa przystąpił do organizacji oddziału Kedywu działającego w lasach w okolicach Hańczowej i Świerza. Jego podkomendni walczyli z Niemcami i UPA. |
Data zaprzysiężenia: | |
Czasookres: | 1943-01-00 - 1944-07-31 |
Pełnione funkcje: | Inspektor Inspektoratu Południowego Okręgu AK Lwów (01.1943 – 31.07.1944), |
Oddział względnie pion organizacyjny: | |
Okręg: | Okręg Lwów |
Przydział: | Okręg AK Lwów, Eksterytorialny Okręg AK-Lwów |
Inspektorat Południowy | |
Przynależność do ZWZ-AK poza Kresami | |
Działalność: | W 1940 r. wstąpił do ZWZ. Do 09.1942 roku pełnił funkcję komendanta obwodu Krasnystaw. Później został mianowany komendantem Obwodu i Inspektoratu Chełm. |
Data zaprzysiężenia: | |
Czasookres: | |
Pełnione funkcje: | |
Oddział względnie pion organizacyjny: | |
Działalność w podziemiu antykomunistycznym: | |
Opis działań: | Komendant Okręgu Lwów “Nie” oraz “WiN”, wyjechał w grudniu 1945 r. na Dolny Śląsk i zamieszkał w Lubaniu, tam zorganizował Eksterytorialny Okręg Lwowski “WiN”, którego był komendantem do aresztowania 16 marca 1948 r.
|
Udział w akcji "Burza" | |
Opis działań: | Dowódca części Zgrupowania Wschód 5 DP. Brał udział w wyzwalaniu rejonów Starego Sioła, Świrza i Bóbrki. Zarządził ewakuację części oddziałów przez San na zachód, aby nie doszło do ich rozbrojenia przez NKWD. |
Konspiracyjni współpracownicy | |
Przełożeni, podwładni i organizacyjni koledzy: | |
Członkowie rodziny zaangażowani w konspirację: | Emilia Sawicka – żona, żołnierz AK. |
Służba w innych formacjach wojskowych | |
Polskich: | |
Niepolskich: | W 1916 r. został zmobilizowany do armii carskiej i służył w szeregach 48 pułku zapasowego piechoty. Służył jako pomocnik pisarza w kancelarii Odeskiego Naczelnika Wojskowego. |
Represje | |
Represje stosowane przez Niemców (pobyt w niemieckich więzieniach i obozach koncentracyjnych - daty i miejsce, nazwiska współwięźniów): | |
Represje stosowane przez Związek Sowiecki (pobyt w sowieckich więzieniach i łagrach - daty i miejsce, nazwiska współwięźniów): | |
Represje ze strony polskiego komunistycznego aparatu bezpieczeństwa | Aresztowany w 1948 r., a następnie więziony we Wrocławiu został skatowany podczas przesłuchania, po czym zmarł. Według innej wersji został wyrzucony albo też sam wyskoczył z okna więzienia. W 1965 został pośmiertnie rehabilitowany |
Ordery i odznaczenia | |
Lista odznaczeń | Order Krzyża Wojennego Virtuti Militari V kl. Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (nadany pośmiertnie w 2006 r. przez prezydenta RP) Krzyż Walecznych Krzyż Niepodległości Srebrny Krzyż Zasługi |
Autorstwo wspomnień, relacji, pamiętników, dzieł literackich, opracowań naukowych, działalność redakcyjna | |
Poświęconych historii a w szczególności ZWZ-AK: | |
Poświęconych innym dziedzinom nauki i sztuki lub publicystyki: | |
Źródła archiwalne i literatura do noty biograficznej | Balbus T., “Ostatni kapitanowie”. Epilog Komendy Obszaru Lwowskiego “Nie” ewakuowanej na ziemie zachodnie Polski, “Pamięć i Sprawiedliwość”, nr 1/2, 2002, s. 159; Boradyn Z., Chmielarz A., Piskunowicz H., Z dziejów Armii Krajowej na Nowogródczyźnie i Wileńszczyźnie (1941–1945), Radom 1997; Hanaczów – dwa ataki band UPA oraz Niemiecka pacyfikacja unicestwiły kresową wieś w maju 1944 r., [online:] https://armiakrajowazgorzelec.blogspot.com/2014/05/hanaczow-dwa-ataki-band-upa-oraz.html (dostęp: 23.06.2022 r.); Kępna J., Kopryś I., 100 Żołnierzy Wyklętych, Częstochowa 2008. Konspiracja Lwowska 1939 – 1944. Słownik Biograficzny, Katowice 1998. s. 169 – 170; Korab-Żebryk R., Operacja wileńska AK, Warszawa 1985; Markowski D. K., Lwów 1944, Warszawa 2021, s. 111, 121, 123-124; Ney-Krwawicz M., Struktura Organizacyjna Armii Krajowej, [w:] “Mówią Wieki”, 1986, nr 9; “Orzeł Biały” 2011, r. XVII, nr 5 (233), s. 22-28; Pempel S., ZWZ-AK we Lwowie: 1939-1945, Warszawa 1990, s. 72, 110, 125; Tomaszewski B., Węgierski J., Zarys Historii Lwowskiego Obszaru ZWZ-AK, Warszawa 1987, s. 36; “Wewnętrzny Biuletyn Informacyjny ŚZŻAK Obszaru Lwowskiego im. Orląt Lwowskich”, 2015, nr 22, s. 13; Węgierski J., Armia Krajowa na południowych i wschodnich przedpolach Lwowa, Kraków 1994, s. 138-140, 157, 188, 206-207, 212-213, 216-218, 224, 246, 255, 260-262, 265-266, 361, 363, 377, 385, 392, 394, 396-397; Węgierski J., Armia Krajowa na zachód od Lwowa, Kraków 1993, 182; Węgierski J., Armia Krajowa w okręgach Stanisławów i Tarnopol, Kraków 1996, s. 286; Węgierski J., Oddziały Leśne “Warta” Obszaru Lwowskiego Armii Krajowej na Rzeszowszczyźnie, Kraków 1998, s. 43; Węgierski J., W lwowskiej Armii Krajowej, Warszawa 1989, s. 52, 67, 81, 142, 146, 147, 150, 151, 166, 174, 199, 205, 209, 224, 231, 235, 259; Zrzeszenie „Wolność i Niezawisłość w dokumentach, t. IV, cz. 3, Wrocław 2000, s. 626-628. |
Ikonografia | |
Ewentualne uwagi | |
Fotografie | |
Skany załączonych dokumentów | |
Pobierz jako plik tekstowy |
Chcesz zgłosić uwagę do biogramu?