Rajs, Romuald

Romuald Rajs

pseud. Bury

Dane osobowe
Inne nazwiska w czasie okupacji lub po wojnie:Romuald Dąbrowski, Jerzy Góral, Eugeniusz Rajs, Romuald Rajski, Romuald Rostkowski, Stanisław Wyszyński
Płeć:mężczyzna
Data urodzenia: 1913-11-30
Miejsce urodzenia:Jabłonka
Data śmierci:1949-12-30
Miejsce śmierci:Białystok
Miejsce pochówku:
Rodzice
Imię ojca:
Imię matki:
Nazwisko panieńskie matki:
Stopień wojskowy uzyskany przed II wojną światową:
Data:
Starszeństwo:
Organ nadający:
Stopień wojskowy uzyskany w konspiracji: podporucznik
Data:
Starszeństwo:
Organ nadający:
Stopień wojskowy uzyskany po wojnie: kapitan
Data:
Starszeństwo:
Organ nadający:
Wykształcenie cywilne
Przed wojną:
W czasie wojny:
Po wojnie:
Służba wojskowa
Przed wojną:

Ukończył Szkołę Podoficerską Piechoty dla Małoletnich w Koninie.

W czasie wojny:

Brał udział w kampanii wrześniowej jako żołnierz 85 Pułku Piechoty wchodzącego w skład Armii “Prusy”.

Po wojnie:
Miejsce pracy
Przed wojną:
W czasie wojny:
Po wojnie:
Działalność społeczna, związkowa i polityczna
Przed wojną:
W czasie wojny:
Po wojnie:
Działalność w ruchu kombatanckim
Opis działań:

 

 

Przynależność i udział w pracach innych organizacji i instytucji podziemnych
Przed scaleniem i wstąpieniem do ZWZ-AK, jak i „równolegle”:
Przynależność do ZWZ-AK na Kresach
Działalność:

W konspiracji działał już od jesieni 1939 r. Od 1942 r. był dowódcą 1 kompanii szturmowej w oddziale Gracjana Fróga “Szczerbca” (od 03.1944 r. oddział ten nosił miano 3 Brygady Armii Krajowej). Od 07.1944 r., po aresztowaniu “Szczerbca”, został dowódcą 3 Brygady.

Data zaprzysiężenia:
Czasookres:1939-00-00 - 1944-07-00
Pełnione funkcje:

Dowódca kompanii

Oddział względnie pion organizacyjny:3 WB AK, 1komp.
Okręg:Okręg Wilno
Przynależność do ZWZ-AK poza Kresami
Działalność:
Data zaprzysiężenia:
Czasookres:
Pełnione funkcje:
Oddział względnie pion organizacyjny:
Działalność w podziemiu antykomunistycznym:
Opis działań:

Od 05-09.1945 r. był dowódcą 2 szwadronu 5 Wileńskiej Brygady AK (1945 r.), a następnie dowódcą 3 Brygady Wileńskiej NZW oraz szefem PAS w KO NZW Białystok.

Udział w akcji "Burza"
Opis działań:
Konspiracyjni współpracownicy
Przełożeni, podwładni i organizacyjni koledzy:
Członkowie rodziny zaangażowani w konspirację:
Służba w innych formacjach wojskowych
Polskich:

Od 12.1944 r. do 05.1945 r. był żołnierzem Wojska Polskiego. Pełnił funkcję dowódcy 2 plutonu Samodzielnego Batalionu Ochrony Lasów Państwowych.

Niepolskich:
Represje
Represje stosowane przez Niemców (pobyt w niemieckich więzieniach i obozach koncentracyjnych - daty i miejsce, nazwiska współwięźniów):
Represje stosowane przez Związek Sowiecki (pobyt w sowieckich więzieniach i łagrach - daty i miejsce, nazwiska współwięźniów):
Represje ze strony polskiego komunistycznego aparatu bezpieczeństwa

Aresztowano go w listopadzie 1948 r. 1.10.1949 r. został skazany na karę śmierci. Rajs zwrócił się do prezydenta Bolesława Bieruta z prośbą o ułaskawienie, jednak ten nie skorzystał z prawa łaski. Wyrok wykonano 30.12.1949 r. w Białymstoku. Miejsce pochówku Romualda Rajsa jest nieznane.

Ordery i odznaczenia
Lista odznaczeń

Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari (nadany w 07.1944 r.)

Krzyż Złoty Orderu Virtuti Militari (nadany w 01.1946 r.)

Krzyż Walecznych (nadany 9.04.1944 r.)

Srebrny Krzyż Zasługi z Mieczami (nadany w 08.1945 r.)

Autorstwo wspomnień, relacji, pamiętników, dzieł literackich, opracowań naukowych, działalność redakcyjna
Poświęconych historii a w szczególności ZWZ-AK:
Poświęconych innym dziedzinom nauki i sztuki lub publicystyki:
Źródła archiwalne i literatura do noty biograficznej

Boradyn Z., Chmielarz A., Piskunowicz H., Z dziejów Armii Krajowej na Nowogródczyźnie i Wileńszczyźnie (1941–1945), Radom 1997;

Chmielewska A., Drozdowska J., Gogolewska J., W godzinie próby. Żołnierze podziemia niepodległościowego w Białostockiem po 1944 roku i ich losy, Białystok–Warszawa 2018, s. 101;

Kłosiński Z., 3 Wileńska, Białystok 1995, s. 240;

Korab-Żebryk R., Operacja wileńska AK, Warszawa 1985;

Korejwo M., Moje ścieżki partyzanckie w 3. Wileńskiej Brygadzie Armii Krajowej ‘Szczerbca”, Warszawa–Kraków 2014, s. 272;

Potocki M., Między Dźwiną a Wilią – Wspomnienia żołnierza Armii Krajowej Ziemi Wileńskiej, Warszawa 2008;

Rajs Romuald, [w:] Encyklopedia Ziemi Wileńskiej. Wileński Słownik Biograficzny, t.1, (red.) Dubowik H., Malinowski L.J., Bydgoszcz 2008, s. 423.

Słownik Polski Walczącej na Kresach Północno-Wschodnich Rzeczypospolitej, t. 1, (red.) Malinowski J., Bydgoszcz 1995, s. 142–144;

Spis 3 Wileńskiej Brygady AK, (bdmw), maszynopis w zbiorach Archiwum Muzeum Okręgu Wileńskiego AK “Wiano” w Łodzi;

Szemiel A., 23 Brasławska Brygada Partyzancka Armii Krajowej, Warszawa 2002;

Widejko J., Wspomnienia najmłodszego partyzanta III Partyzanckiej Brygady AK “Szczerbca” i Samoobrony Wileńskiej AK “Komara” w latach od I 1944 r. do III 1945 r., Kraków 2005, s.  70, 71, 73.

Ikonografia
Ewentualne uwagi
Fotografie
Skany załączonych dokumentów
Pobierz jako plik tekstowy

Chcesz zgłosić uwagę do biogramu?