Anatol Radziwonik
pseud. Olech, Mruk, Stary, Ojciec
| Dane osobowe | |
| Inne nazwiska w czasie okupacji lub po wojnie: | |
| Płeć: | mężczyzna |
| Data urodzenia: | 1916-02-20 |
| Miejsce urodzenia: | Briańsk |
| Data śmierci: | 1949-05-12 |
| Miejsce śmierci: | Raczkowszczyzna |
| Miejsce pochówku: | |
| Rodzice | |
| Imię ojca: | Konstanty |
| Imię matki: | Nadzieja |
| Nazwisko panieńskie matki: | Makowiecka |
| Stopień wojskowy uzyskany przed II wojną światową: | |
| Data: | |
| Starszeństwo: | |
| Organ nadający: | |
| Stopień wojskowy uzyskany w konspiracji: | podporucznik |
| Data: | |
| Starszeństwo: | |
| Organ nadający: | |
| Stopień wojskowy uzyskany po wojnie: | |
| Data: | |
| Starszeństwo: | |
| Organ nadający: | |
| Wykształcenie cywilne | |
| Przed wojną: | Uczęszczał do Państwowego Męskiego Seminarium Nauczycielskiego w Słonimiu |
| W czasie wojny: | |
| Po wojnie: | |
| Służba wojskowa | |
| Przed wojną: | Ukończył szkołę podchorążych piechoty w Jarosławiu |
| W czasie wojny: | |
| Po wojnie: | |
| Miejsce pracy | |
| Przed wojną: | Pracował w szkole wiejskiej w Iszczołnianach koło Szczuczyna na Nowogródczyźnie. Uczestniczył w organizowaniu lokalnych struktur harcerskich. |
| W czasie wojny: | |
| Po wojnie: | |
| Działalność społeczna, związkowa i polityczna | |
| Przed wojną: | |
| W czasie wojny: | |
| Po wojnie: | |
| Działalność w ruchu kombatanckim | |
| Opis działań: | |
| Przynależność i udział w pracach innych organizacji i instytucji podziemnych | |
| Przed scaleniem i wstąpieniem do ZWZ-AK, jak i „równolegle”: | |
| Przynależność do ZWZ-AK na Kresach | |
| Działalność: | 15.04.1944 r. patrol wydzielony z jego plutonu rozbroił posterunek żandarmerii niemieckiej i policji białoruskiej w Możejkowie Małym. W tym samym miesiącu jego oddział rozbił niemiecką załogę w majątku Możejków Wielki. W maju pluton „Olecha” dwukrotnie rozbił oddziały niemieckie w zasadzkach koło wsi Kowczyki i Możejków Wielki. 16.06 uczestniczył w zwycięskiej operacji likwidacji niemieckiego garnizonu w Jewłaszach, podczas której poległ Jan Piwnik “Ponury”. Od zimy 1944 r. dowodził 3 plutonem. |
| Data zaprzysiężenia: | |
| Czasookres: | |
| Pełnione funkcje: | Komendant Obwodu Szczuczyn-Lida oraz 2 plutonu w 7 kompanii;
|
| Oddział względnie pion organizacyjny: | Komenda Obwodu; VII/77 pp AK, 2 komp., 3 plut. |
| Okręg: | Okręg Nowogródek |
| Przydział: | Okręg Nowogródek AK (1942-1944), Zgrupowanie Zachód Okręgu Nowogródek AK, Akcja „Burza” w Okręgu Wileńsko-Nowogródzkim AK |
| Inspektorat Rejonowy Północny | |
| VII/77 pp AK | |
| Obwód Szczuczyn Armii Krajowej, Obwód Lida Armii Krajowej | |
| Zgrupowanie Bojowe nr 4 „Południe” | |
| VII/77 pp AK | |
| Przynależność do ZWZ-AK poza Kresami | |
| Działalność: | |
| Data zaprzysiężenia: | |
| Czasookres: | |
| Pełnione funkcje: | |
| Oddział względnie pion organizacyjny: | |
| Działalność w podziemiu antykomunistycznym: | |
| Opis działań: | Był ostatnim p.o. komendanta Obwodu Lida od stycznia 1945 r. Jego oddziały walczyły do maja 1949 r. w powiatach Szczuczyn i Lida. |
| Udział w akcji "Burza" | |
| Opis działań: | W początku 07.1944 r. „Olech” wyruszył ze swoim batalionem w kierunku Wilna, by wziąć udział w operacji “Ostra Brama”. Oddział nie zdążył na czas, dzięki czemu uniknął rozbrojenia przez Sowietów. W zaistniałej sytuacji dowódca poprowadził swoich podkomendnych w rejon Szczuczyna, gdzie kontynuował działalność bojową i konspiracyjną. Realia walki z niedawnym sojusznikiem oraz utrudniony kontakt z wyższymi strukturami AK stały się przyczyną powstania wiosną 1945 roku Obwodu nr 49/67, obejmującego teren dawnych powiatów szczuczyńskiego i lidzkiego, nad którym „Olech” objął komendę. |
| Konspiracyjni współpracownicy | |
| Przełożeni, podwładni i organizacyjni koledzy: | |
| Członkowie rodziny zaangażowani w konspirację: | |
| Służba w innych formacjach wojskowych | |
| Polskich: | |
| Niepolskich: | |
| Represje | |
| Represje stosowane przez Niemców (pobyt w niemieckich więzieniach i obozach koncentracyjnych - daty i miejsce, nazwiska współwięźniów): | |
| Represje stosowane przez Związek Sowiecki (pobyt w sowieckich więzieniach i łagrach - daty i miejsce, nazwiska współwięźniów): | |
| Represje ze strony polskiego komunistycznego aparatu bezpieczeństwa | |
| Autorstwo wspomnień, relacji, pamiętników, dzieł literackich, opracowań naukowych, działalność redakcyjna | |
| Poświęconych historii a w szczególności ZWZ-AK: | |
| Poświęconych innym dziedzinom nauki i sztuki lub publicystyki: | |
| Źródła archiwalne i literatura do noty biograficznej | Boradyn Z., Chmielarz A., Piskunowicz H., Z dziejów Armii Krajowej na Nowogródczyźnie i Wileńszczyźnie (1941–1945), Radom 1997; Korab-Żebryk R., Operacja wileńska AK, Warszawa 1985; Krajewski K., Armia Krajowa na ziemi nowogródzkiej [w:] Armia Krajowa. Rozwój organizacyjny, (red.) K. Komorowski, Warszawa 1996, s. 161, 174; Krajewski K., Jan Borysewicz “Krysia” “Mściciel” 1913–1945, Warszawa 2013, s. 186; Krajewski K., Na Ziemi Nowogródzkiej: “NÓW” – Nowogródzki Okręg Armii Krajowej, Warszawa 1997; Krajewski K., “Szlakiem Narbutta”, Warszawa 2015, s. 37; Poczobut A., Anatol Radziwonik “Olech” – zapomniany bohater Polski Walczącej, [online:] http://www.polska1918-89.pl/pdf/anatol-radziwonik-olech-%E2%80%93-zapomniany-bohater-polski-walczacej,5494.pdf (dostęp: 16.03.2020 r.). |
| Ikonografia | |
| Ewentualne uwagi | Ppor. Anatol Radziwonik „Olech” poległ 12.05.1949 r. nad rzeczką Niewisza, niedaleko wsi Raczkowszczyzna, 3 km na płd.-zach. od wsi Bakszty w Obwodzie Szczuczyn-Lida, podczas próby przebicia się przez pierścień kolejnej sowieckiej obławy. |
| Fotografie | |
| Skany załączonych dokumentów | |
| Pobierz jako plik tekstowy | |
Chcesz zgłosić uwagę do biogramu?
