Adolf Pilch
pseud. Góra, Dolina, Pistolet
| Dane osobowe | |
| Inne nazwiska w czasie okupacji lub po wojnie: | |
| Płeć: | mężczyzna |
| Data urodzenia: | 1914-05-22 |
| Miejsce urodzenia: | Wisła |
| Data śmierci: | 2000-01-26 |
| Miejsce śmierci: | Londyn |
| Miejsce pochówku: | Wandsworth Cemetery |
| Rodzice | |
| Imię ojca: | Jan |
| Imię matki: | Zuzana |
| Nazwisko panieńskie matki: | Cieślar |
| Stopień wojskowy uzyskany przed II wojną światową: | |
| Data: | |
| Starszeństwo: | |
| Organ nadający: | |
| Stopień wojskowy uzyskany w konspiracji: | podporucznik |
| Data: | |
| Starszeństwo: | |
| Organ nadający: | |
| Stopień wojskowy uzyskany po wojnie: | major |
| Data: | |
| Starszeństwo: | |
| Organ nadający: | |
| Wykształcenie cywilne | |
| Przed wojną: | Ukończył Wyższą Szkołę Budowy Maszyn i Elektrotechniki im. Wawelberga i S. Rotwanda w Warszawie. |
| W czasie wojny: | |
| Po wojnie: | |
| Służba wojskowa | |
| Przed wojną: | Ukończył Szkołę Podchorążych Rezerwy Piechoty przy 26 Dywizji Piechoty w Skierniewicach. |
| W czasie wojny: | Nie został zmobilizowany w trakcie Wojny Obronnej 1939 r. Przez Słowację, Węgry i Jugosławię dostał się do Francji, gdzie walczył jako podchorąży z Niemcami w 1940 r.Przedostał się do Wielkiej Brytanii, gdzie został przeszkolony w dywersji. Do Polski skierowany został w lutym 1943 r. |
| Po wojnie: | |
| Miejsce pracy | |
| Przed wojną: | Pracował jako inżynier w warszawskim przedsiębiorstwie budowlanym. |
| W czasie wojny: | |
| Po wojnie: | |
| Działalność społeczna, związkowa i polityczna | |
| Przed wojną: | |
| W czasie wojny: | |
| Po wojnie: | |
| Działalność w ruchu kombatanckim | |
| Opis działań: | Aktywny członek środowiska kombatanckiego w Londynie. W latach 1978-1991 był przewodniczącym Koła Żołnierzy AK w Londynie. |
| Przynależność i udział w pracach innych organizacji i instytucji podziemnych | |
| Przed scaleniem i wstąpieniem do ZWZ-AK, jak i „równolegle”: | |
| Przynależność do ZWZ-AK na Kresach | |
| Działalność: | Zrzucony do kraju z 16/17.02.1943 r. Otrzymał przydział do Kedywu Okręgu Białystok, a następnie do Okręgu Nowogródek, gdzie w ramach Zgrupowania Stołpeckiego stoczył kilkaset bitew i potyczek z Niemcami i Sowietami. |
| Data zaprzysiężenia: | 1942-08-28 |
| Czasookres: | 1943-02-17 - 1944-06-29 |
| Pełnione funkcje: | Dowódca Zgrupowania Stołpeckiego w okresach 10.09.1943 r. do 10.11.1943 r. oraz 01.12.1943 r. do 17.01.1945 r. |
| Oddział względnie pion organizacyjny: | Cichociemny; Zgrupowanie Stołpeckie AK |
| Okręg: | Okręg Nowogródek |
| Przydział: | Okręg Nowogródek AK (1942-1944), Zgrupowanie Stołpeckie Armii Krajowej |
| Inspektorat Rejonowy Środkowy | |
| Obwód Stołpce Armii Krajowej | |
| Przynależność do ZWZ-AK poza Kresami | |
| Działalność: | W czerwcu 1944 r. porozumiał się z żandarmerią niemiecką w miejscowości Raków, dzięki czemu ta przekazała zaopatrzenie żołnierzom ze Zgrupowania Stołpeckiego. W czasie odwrotu niemieckiego Zgrupowanie wraz z żandarmerią z Rakowa wycofywało się na zachód. Porozumienie z Niemcami trwało aż do 24 lipca 1944 r., gdy Zgrupowanie Znalazło się w miejscowości Dziekanów Polski w okolicach Puszczy Kampinoskiej. Pilch przy próbie kontaktu z KG AK dostał od niej odpowiedź, że za współprace z Niemcami będzie postawiony przed sąd polowy i skazany na śmierć. Do Puszczy Kampinoskiej razem ze Zgrupowaniem dotarł 30 lipca 1944 r. i został włączony do Grupy “Kampinos” pod komendą mjr. “Okonia”. Jego Zgrupowanie weszło w skład pułku “Palmiry-Młociny” pod dowództwem kpt. “Szymona”, który przejął dowództwo nad Zgrupowaniem, a sam Pilch został odkomenderowany na stanowisko zastępcy “Szymona”. Uczestniczył w Powstaniu Warszawskim, gdzie 3 sierpnia 1944 r. razem ze Zgrupowaniem Stołpeckim zaatakował niemiecką kolumnę spod miejscowości Wiersze, idącą na odsiecz walczącym z powstańcami w Warszawie. Zginęło wówczas ok. 120 Niemców. 15 sierpnia razem ze swoimi żołnierzami próbował przedostać się do Warszawy, wyruszając z rejonu Laski, ubezpieczając przy tym zrzuty zaopatrzenia. 3 września 1944 r. dowodził grupą 85 partyzantów w akcji na miejscowość Truskawy, gdzie podczas starcia padło ok. 100 Niemców. Po upadku powstania razem z oddziałami przedostał się do rejonu Skierniewic a stamtąd w rejon Jaktorów-Żyrardów. Przy próbie przedostania się do Kielc pod Jaktorowem 29.09.1944 r. doszło do walk z Niemcami, zginęło wówczas ok. 110 ludzi oraz ok. 100 wzięto do niewoli. Po bitwie pod Jaktorowem “Dolinie” z resztką oddziału udało się przebić na południe i prowadzić walkę partyzancką w rejonach Piotrkowa Trybunalskiego. Wraz z oddziałem dołączył do 25 pp. AK, z którym toczył walki z Niemcami, aż do 17 stycznia 1945 r. kiedy to w rejonach lasów Przysuchy, Koneckich i Gór Świętokrzyskich zaczęła stacjonować Armia Czerwona. Wobec beznadziejnej sytuacji “Dolina” rozwiązał resztki Zgrupowania Stołpeckiego. I udał się na emigrację do Anglii. |
| Data zaprzysiężenia: | |
| Czasookres: | |
| Pełnione funkcje: | |
| Oddział względnie pion organizacyjny: | 25 pp AK |
| Działalność w podziemiu antykomunistycznym: | |
| Opis działań: | |
| Udział w akcji "Burza" | |
| Opis działań: | |
| Konspiracyjni współpracownicy | |
| Przełożeni, podwładni i organizacyjni koledzy: | |
| Członkowie rodziny zaangażowani w konspirację: | |
| Służba w innych formacjach wojskowych | |
| Polskich: | We Francji służył w 3 DP, natomiast w Wielkiej Brytanii odkomenderowany do 10 Brygady Kawalerii Pancernej. |
| Niepolskich: | |
| Represje | |
| Represje stosowane przez Niemców (pobyt w niemieckich więzieniach i obozach koncentracyjnych - daty i miejsce, nazwiska współwięźniów): | |
| Represje stosowane przez Związek Sowiecki (pobyt w sowieckich więzieniach i łagrach - daty i miejsce, nazwiska współwięźniów): | |
| Represje ze strony polskiego komunistycznego aparatu bezpieczeństwa | |
| Ordery i odznaczenia | |
| Lista odznaczeń | Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari |
| Autorstwo wspomnień, relacji, pamiętników, dzieł literackich, opracowań naukowych, działalność redakcyjna | |
| Poświęconych historii a w szczególności ZWZ-AK: | Autor wspomnień pt. “Partyzanci Trzech Puszcz”. |
| Poświęconych innym dziedzinom nauki i sztuki lub publicystyki: | |
| Źródła archiwalne i literatura do noty biograficznej | Adamska J., Matusewicz S., Świda L., Miejsca bitew i mogiły żołnierzy Okręgu Wileńskiego Armii Krajowej, Bydgoszcz 1996, s. 30; Bielański R., „Góra-Dolina” Adolf Pilch, Warszawa 2007; Fikus D., Pseudonim „Łupaszka”. Z dziejów V Wileńskiej Brygady Śmierci i Mobilizacyjnego Ośrodka Wileńskiego Okręgu AK, Warszawa 1989; FOK, Archiwum Wschodnie, sygn. AW III/618.40.11; Krajewski K., Armia Krajowa na ziemi nowogródzkiej [w:] Armia Krajowa. Rozwój organizacyjny, (red.) K. Komorowski, Warszawa 1996, s. 164, 170; Krajewski K., Na straconych posterunkach: Armia Krajowa na Kresach Wschodnich II Rzeczypospolitej 1939-1945, Warszawa 2015; Kozłowski P., Jeden z wyklętych. Zygmunt Szendzielarz „Łupaszka”, Warszawa 2004; Pilch A., Partyzanci trzech puszcz, red. Krajewski K., Rudnicka A., Kraków 2013; Prawdzic-Szlaski “Prawdzic” J., Nowogródczyzna w walce 1940-1945, Londyn 1976, s. 99, 125, 126, 128, 158-159, 160, 162, 164, 167, 211-212; Słownik Polski Walczącej na Kresach Północno-Wschodnich Rzeczypospolitej, t. 2, (red.) Malinowski J., Bydgoszcz 1995, s. 156-158; Spis żołnierzy Zgrupowania Stołpecko-Nalibockiego Armii Krajowej, W. Grzybowski (oprac.), Wydanie II, Warszawa 2014; Tochman K., Słownik biograficzny, Zwierzyniec – Rzeszów, 2000, s. 126-129; Tucholski J., Cichociemni, Warszawa, 1985, s. 386; Tucholski J., Cichociemni i spadochroniarze 1941-1956, Warszawa, 2009, s. 151-152, 155, 157, 211-215; Walczak A., 13. Brygada Armii Krajowej Okręgu Wileńskiego, Bydgoszcz 2002, s. 58; “Wileńskie Rozmaitości”, nr 3 (59), maj-czerwiec 2000; Żebrowski L., Szendzielarz Zygmunt. Encyklopedia Białych Plam, t. XVII, Radom 2006. |
| Ikonografia | |
| Ewentualne uwagi | Od 1945 r. pozostawał na emigracji w Wielkiej Brytanii. |
| Fotografie | |
| Skany załączonych dokumentów | |
| Pobierz jako plik tekstowy | |
Chcesz zgłosić uwagę do biogramu?
