Nakwas-Pugaczewski, Robert

Robert Nakwas-Pugaczewski

pseud. Okoń

Dane osobowe
Inne nazwiska w czasie okupacji lub po wojnie:Józef Wołowicz
Płeć:mężczyzna
Data urodzenia: 20.07.1920
Miejsce urodzenia:Wilno
Data śmierci:1990-00-00 [21.06.1973]
Miejsce śmierci:Świnoujście [?]
Miejsce pochówku: cmentarz Srebrzysko w Gdańsku
Rodzice
Imię ojca:Józef
Imię matki:Jadwiga
Nazwisko panieńskie matki:Wiłowicz
Stopień wojskowy uzyskany przed II wojną światową:
Data:
Starszeństwo:
Organ nadający:
Stopień wojskowy uzyskany w konspiracji: sierżant
Data:
Starszeństwo:
Organ nadający:
Stopień wojskowy uzyskany po wojnie:
Data:
Starszeństwo:
Organ nadający:
Wykształcenie cywilne
Przed wojną:

Gimnazjum w Wilejce

W czasie wojny:

W 1940r. wraz z rodzicami przeprowadził się do Wilna, gdzie kontynuował naukę w gimnazjum sowieckim.

Po wojnie:

W 1946r. przeniósł się do Łodzi, gdzie rozpoczął naukę w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego, której nie ukończył.

Służba wojskowa
Przed wojną:
W czasie wojny:
Po wojnie:
Miejsce pracy
Przed wojną:
W czasie wojny:

W 1941r. podjął pracę w gospodarstwie rolnym w miejscowości Sorok Tatary.

Po wojnie:

W 1947r. przeniósł się do Wrocławia, gdzie pracował w biurze Centrali Rybnej pod nazwiskiem Józef Wołowicz.

Pracował jako urzędnik w “Ruchu” we Wrzeszczu.

Działalność społeczna, związkowa i polityczna
Przed wojną:

Działalność w harcerstwie

W czasie wojny:
Po wojnie:
Działalność w ruchu kombatanckim
Opis działań:
Przynależność i udział w pracach innych organizacji i instytucji podziemnych
Przed scaleniem i wstąpieniem do ZWZ-AK, jak i „równolegle”:
Przynależność do ZWZ-AK na Kresach
Działalność:

Zagrożony aresztowaniem przeniósł się z grupą kolegów w rejon Sużan, gdzie wspólnie z towarzyszami broni stworzył oddzial partyzancki. Grupa ta szybko się rozrastała i przyjęła nazwę 3. Wileńskiej Brygady AK pod dowództwem por. Gracjana Fróga “Szczerbca”. Pugaczewski przejął dowództwo 1.plutonu 3. kompanii ppor. Jan Kasprzyckiego “Joego”. Uważany był za odważnego żołnierza,który wobec swoich podkomendnych miał wysokie wymagania. Brał udział we wszystkich potyczkach brygady do czasu zwycięskiej bitwy z Niemcami pod Mikuliszkami 08.01.1944r., podczas której został ciężko ranny. po bitwie otrzymał Krzyż Walecznych. Do służby w oddziale wrócił w marcu 1944r. Szlak bojowy Pugaczewskiego zakończył się 07.07.1944r. w Wilnie.  18.07.1944r. w Puszczy Rudnickiej jego oddział został otoczony i rozbrojony przez Sowietów. Pugaczewski przedarł się do Wilna. W końcu października przedostał się do Białegostoku, a następnie do Zamościa,gdzie wraz z innymi partyzantami z Wilna w Grudniu 1944r. wstąpił do oficerskiej Zjednoczonej Szkoły Lotniczej.

Data zaprzysiężenia:
Czasookres:
Pełnione funkcje:

Dowódca plutonu

Oddział względnie pion organizacyjny:3 WB AK, 3 komp., 1 plut.; OP "Kmicica"
Okręg:Okręg Wilno
Przydział:
Przynależność do ZWZ-AK poza Kresami
Działalność:
Data zaprzysiężenia:
Czasookres:
Pełnione funkcje:
Oddział względnie pion organizacyjny:
Działalność w podziemiu antykomunistycznym:
Opis działań:

Od 07 – 11.1946 żołnierz partyzanckiej 5 Wileńskiej Brygady.

w 1946r. przeniósł się do Gdańska, gdzie spotkał kolegów z wileńskiej partyzantki. Wstąpił w szeregi 5. Wileńskiej Brygady AK. Służył w V szwadronie Olgierda Chirsty “Leszka”, gdzie pełnił funkcję zastępcy dowódcy. Dowodzenie szwadronem objął po 20 VII 1946r. kiedy to “Leszek” został ciężko ranny podczas potyczki pod Lipową Tucholską. funkcję te pełnił do czasu powrotu Christy do zdrowia. W sierpniu 1946r. “Łupaszka” awansował go na stopień podporucznika. Służbę w 5. Wileńska Brygada AK “Okoń” zakończył w październiku 1946r. na własną prośbę.

W 1947r. był członkiem grupy młodzieżowej Okręgu Wileńskiego AK, która podlegała komendantowi Eksterytorialnemu Okręgu Wileńskiego AK ppłk. Antoniemu Olechnowiczowi “Pohoreckiemu”. Jedno z zadań, które zostało przydzielone Pugaczewskiemu, polegało na przygotowaniu ewakuacji z Gdańska do Szwecji kutrem rybackim zagrożonych członków konspiracji wileńskiej. Misja nie została zrealizowana, gdyż “Okoń” został aresztowany 03.07.1948r. przez UB w ramach ogólnopolskiej “Akcji X”.

Udział w akcji "Burza"
Opis działań:
Konspiracyjni współpracownicy
Przełożeni, podwładni i organizacyjni koledzy:
Członkowie rodziny zaangażowani w konspirację:
Służba w innych formacjach wojskowych
Polskich:
Niepolskich:
Represje
Represje stosowane przez Niemców (pobyt w niemieckich więzieniach i obozach koncentracyjnych - daty i miejsce, nazwiska współwięźniów):
Represje stosowane przez Związek Sowiecki (pobyt w sowieckich więzieniach i łagrach - daty i miejsce, nazwiska współwięźniów):
Represje ze strony polskiego komunistycznego aparatu bezpieczeństwa

Aresztowany przez komunistyczne organy bezpieczeństwa 18.02.1945 roku.w trakcie brutalnego śledztwa prowadzonego przez Informację Wojskową uszkodzono mu słuch. Wojskowy Sąd Rejonowy w Warszawie skazał go na 6 lat więzienia. Został zwolniony na podstawi amnestii w kwietniu 1946r.

Wojskowy Sąd Rejonowy w Gdańsku pod przewodnictwem mjr. Juliana Wilfa skazał Pugaczewskiego na dożywotnie więzienie (31.08.1949). W 1956r. wyrok zmieniono na 12 lat pozbawienia wolności. W czasie pobytu w zakładzie karnym “Okoń” mocno podupadł na zdrowiu. Został warunkowo zwolniony z więzienia 12.10.1958r. Mieszkał w Gdańsku u swojego kolegi z oddziału Zdzisława Zielenia “Orlika”.

Do końca życia był inwigilowany przez Służbę Bezpieczeństwa.

Ordery i odznaczenia
Lista odznaczeń

Krzyż Walecznych

Autorstwo wspomnień, relacji, pamiętników, dzieł literackich, opracowań naukowych, działalność redakcyjna
Poświęconych historii a w szczególności ZWZ-AK:
Poświęconych innym dziedzinom nauki i sztuki lub publicystyki:
Źródła archiwalne i literatura do noty biograficznej

Kłosiński Z., 3. Wileńska, Białystok 1995, s. 245;

Korab-Żebryk R., Operacja wileńska AK, Warszawa 1985;

Łabuszewski T., 5 Brygada Wileńska na Pomorzu, Warmii i Mazurach 1945-1947, Warszawa 2017, s. 402;

Oddział Partyzantów Polskich “Kmicica” nad Naroczą w 1943 r. we wspomnieniach żołnierzy i działaczy organizacji terenowej, (oprac.) Bednarczuk L., “Zeszyty Historyczne WiN-u”, 2004, r. XIII, nr 22, s. 92;

Potocki M., Między Dźwiną a Wilią, Warszawa 2008;

Spis 6 Wileńskiej Brygady AK, (bdmw), maszynopis w zbiorach Archiwum Muzeum Okręgu Wileńskiego AK “Wiano” w Łodzi;

Szewieliński W., U Kmicica i Łupaszki. Wspomnienia “Zawiszy” z oddziału “Kmicica” i 5 Wieleńskiej Brygady AK legendarnego Zygmunta Szendzielarza “Łupaszki”, Warszawa-Kraków 2015, s. 222, 251;

Tomaszewski L., Kronika Wileńska 1941-1945. Z dziejów Polskiego Państwa Podziemnego, Warszawa 1992;
Wołkonowski J., Łukomski G., Okręg Wileński Związku Walki Zbrojnej Armii Krajowej w latach 1939-1945, Warszawa 1996.

Śladami żołnierzy 5. Wileńskiej Brygady Armii Krajowej po Trójmieście, red. I. Brzezińska, Gdańsk 2023, s. 43-45.

 

Ikonografia
Ewentualne uwagi
Fotografie
Skany załączonych dokumentów
Pobierz jako plik tekstowy

Chcesz zgłosić uwagę do biogramu?