Władysław Filar
pseud. Hora, Wondra
| Dane osobowe | |
| Inne nazwiska w czasie okupacji lub po wojnie: | Tadeusz | 
| Płeć: | mężczyzna | 
| Data urodzenia: | 1926-02-18 | 
| Miejsce urodzenia: | Iwanicze Nowe | 
| Data śmierci: | 2019-08-13 | 
| Miejsce śmierci: | Warszawa | 
| Miejsce pochówku: | Rembertów | 
| Rodzice | |
| Imię ojca: | Władysław | 
| Imię matki: | Weronika | 
| Nazwisko panieńskie matki: | |
| Stopień wojskowy uzyskany przed II wojną światową: | |
| Data: | |
| Starszeństwo: | |
| Organ nadający: | |
| Stopień wojskowy uzyskany w konspiracji: | kapral | 
| Data: | |
| Starszeństwo: | |
| Organ nadający: | |
| Stopień wojskowy uzyskany po wojnie: | pułkownik | 
| Data: | |
| Starszeństwo: | |
| Organ nadający: | |
| Wykształcenie cywilne | |
| Przed wojną: | Naukę rozpoczął w Publicznej Szkole Powszechnej w Iwaniczach Nowych i ukończył 4 oddziały. Aby móc kontynuować dalszą naukę przygotowywał się w domu i w 1936 r. zdał egzamin z zakresu piątej klasy eksternistycznie. Został przyjęty do szóstej klasy Publicznej Szkoły Powszechnej w Porycku, którą ukończy w 1937 r. Do wybuchu wojny skończył drugą klasę Państwowego Liceum i Gimnazjum im. Mikołaja Kopernika we Włodzimierzu Wołyńskim.  | 
| W czasie wojny: | W 1941 r. ukończył 8 klasę tzw. dziesięciolatki z nauczaniem w języku ukraińskim.  | 
| Po wojnie: | Po wojnie uczęszczał na wieczorowy kurs maturalny do Gimnazjum i Liceum im. Stefana Batorego. We 09.1954 r. został skierowany na studia do Akademii Sztabu Generalnego WP w Rembertowie na Fakultecie Operacyjnym. Studia ukończył w 1956 r. z pierwszą lokatą i otrzymał przydział jako wykładowca na uczelni w Katedrze Logistyki. Ukończył również dwuletni kurs badań operacyjnych. W 04.1963 r. obronił pracę doktorską z zakresu historii wojskowości. Obrona pracy habilitacyjnej odbyła się w 05.1970 r. W 01.1973 r. otrzymał nominację profesorską. Swoją karierę naukową w Akademii Sztabu Generalnego WP, zakończył uzyskaniem tytułu profesora zwyczajnego w 1983 roku.  | 
| Służba wojskowa | |
| Przed wojną: | |
| W czasie wojny: | Za zgodą władz konspiracyjnych, pod koniec 1944 r. wstąpił do 4 Samodzielnego Batalionu Żandarmerii zajmującego się ochroną Naczelnego Dowództwa WP, do którego przyjmowano tylko byłych partyzantów. Służbę rozpoczął od stopnia kaprala podchorążego i został przydzielony na stanowisko p.o. szefa kancelarii batalionu.  | 
| Po wojnie: | W 05.1945 r. został awansowany na stanowisko starszego adiutanta batalionu, a trzy miesiące później mianowany podporucznikiem. Z dniem 01.12.1945 r. objął stanowisko kierownika kancelarii kwatermistrzostwa w przemianowanym 4 Samodzielnym Batalionie Ochrony Sztabu Głównego WP. Na przełomie 1945 i 1946 r. przeniósł się wraz z batalionem do Warszawy. Początkiem 03.1946 r. przyjął funkcję kwatermistrzostwa batalionu. W 10.1953 roku został awansowany do stopnia majora, a następnie przeniesiony do 2 pp 1 Warszawskiej Dywizji Piechoty w Skierniewicach, gdzie zajął stanowisko pomocnika dowódcy ds. zaopatrzenia. W 06.1972 r. rozpoczął roczną praktykę kwatermistrza-zastępcy dowódcy 11 dywizji pancernej w Żaganiu.  | 
| Miejsce pracy | |
| Przed wojną: | |
| W czasie wojny: | Końcem 07.1944 r. po rozbrojeniu dywizji wraz z kilkoma kolegami udał się do Lublina. Po wyzwoleniu miasta, z polecenia władz konspiracyjnych, wstąpił do Służby Ochrony Kolei, aby uchronić się przed wcieleniem do Armii Berlinga i zainteresowaniem ze strony NKWD.  | 
| Po wojnie: | W 1946 roku w ramach pracy społecznej prowadził zajęcia z przysposobienia wojskowego w żeńskim liceum w Warszawie. Poza obowiązkami służbowymi prowadził dla żołnierzy zajęcia kulturalno-wychowawcze, zorganizował chór, kółko teatralne i recytatorskie. W 10.1963 r. objął stanowisko zastępcy szefa Katedry Logistyki do spraw Komunikacji Wojskowej. Trzy lata później został awansowany na posadę kierownika zakładu w nowo utworzonym Instytucie Dowodzenia Akademii Sztabu Generalnego i zajmował się zastosowaniem maszyn do materiałowo-technicznego zabezpieczenia wojsk. Po nominacji profesorskiej przyjął stanowisko zastępcy szefa Instytutu, a następnie szefa Instytutu Dowodzenia ASG WP. Pracował w Akademii Sztabu Generalnego oraz wykładał w Wyższej Szkole Oficerskiej Wojsk Łączności przez 35 lat, do czasu przejścia na emeryturę.  | 
| Działalność społeczna, związkowa i polityczna | |
| Przed wojną: | |
| W czasie wojny: | |
| Po wojnie: | |
| Działalność w ruchu kombatanckim | |
| Opis działań: | |
| Przynależność i udział w pracach innych organizacji i instytucji podziemnych | |
| Przed scaleniem i wstąpieniem do ZWZ-AK, jak i „równolegle”: | |
| Przynależność do ZWZ-AK na Kresach | |
| Działalność: | Wiosną 1943 r. wstąpił do siatki konspiracyjnej na Wołyniu. Następnie 11.07.1943 będąc we Włodzimierzu wszedł do samoobrony polskiej. W 12.1943 r. podjął służbę w 107 batalionie Schutzmannschaft, który stacjonował w niemieckich koszarach w Maciejowie. W batalionie pełnił funkcję kierownika kancelarii. Po wydanym rozkazie przez płk. Kazimierza Bąbińskiego, w nocy z 21 na 22.01 grupa konspiracyjna doprowadziła do przejścia policjantów z batalionu w szeregi AK. Po dotarciu do wsi Suszybaba i złożeniu przysięgi został wcielony do 3 kompanii I/50 pp. 27 WDP AK. Początkowo służył pod rozkazami “Jura”, a następnie Ścibora-Rylskiego. Służąc w kompanii brał udział w walkach z oddziałami niemieckimi i OUN- UPA oraz w akcji Burza na Lubelszczyźnie. Kompania została rozwiązana przez Armię Czerwoną 25.07.1944 r. pod Skrobowem.  | 
| Data zaprzysiężenia: | |
| Czasookres: | 1943-00-00 - 1944-07-25 | 
| Pełnione funkcje: | |
| Oddział względnie pion organizacyjny: | 27 WDP AK I/50 pp 3 komp. | 
| Okręg: | Okręg Wołyń | 
| Przydział: | 27 WDP AK | 
| Zgrupowanie „Gromada” 27 WDP AK | |
| Batalion „Sokoła” I/50 pp 27 WDP AK | |
| Przynależność do ZWZ-AK poza Kresami | |
| Działalność: | |
| Data zaprzysiężenia: | |
| Czasookres: | |
| Pełnione funkcje: | |
| Oddział względnie pion organizacyjny: | |
| Działalność w podziemiu antykomunistycznym: | |
| Opis działań: | |
| Udział w akcji "Burza" | |
| Opis działań: | |
| Konspiracyjni współpracownicy | |
| Przełożeni, podwładni i organizacyjni koledzy: | |
| Członkowie rodziny zaangażowani w konspirację: | |
| Służba w innych formacjach wojskowych | |
| Polskich: | Służbę wojskową kontynuował w (L)WP do którego wstąpił we wrześniu 1944 r.  | 
| Niepolskich: | |
| Represje | |
| Represje stosowane przez Niemców (pobyt w niemieckich więzieniach i obozach koncentracyjnych - daty i miejsce, nazwiska współwięźniów): | |
| Represje stosowane przez Związek Sowiecki (pobyt w sowieckich więzieniach i łagrach - daty i miejsce, nazwiska współwięźniów): | |
| Represje ze strony polskiego komunistycznego aparatu bezpieczeństwa | |
| Ordery i odznaczenia | |
| Lista odznaczeń | Krzyż Walecznych, Krzyż Partyzancki, Medal Wojska- trzykrotnie odznaczony, Krzyż Armii Krajowej, Brązowy Krzyż Zasługi.  | 
| Autorstwo wspomnień, relacji, pamiętników, dzieł literackich, opracowań naukowych, działalność redakcyjna | |
| Poświęconych historii a w szczególności ZWZ-AK: | “Burza” na Wołyniu. Z dziejów 27 Wołyńskiej Dywizji Piechoty Armii Krajowej. Studium historyczno-wojskowe, Warszawa 1997; 
Eksterminacja ludności polskiej na Wołyniu w drugiej wojnie światowej, Warszawa 1999; Przebraże – bastion polskiej samoobrony na Wołyniu, Warszawa 2009; 
Wołyń-Lublin-Warszawa 1939-1989. Wspomnienia żołnierza 27. Wołyńskiej Dywizji Piechoty Armii Krajowej, Warszawa 2013; 
Wołyń 1939-1944. Eksterminacja czy walki polsko-ukraińskie. Studium historyczno-wojskowe zmagań na Wołyniu w obronie polskości, wiary i godności ludzkiej, Toruń 2011; 
Wołyń 1939-1944. Historia, pamięć, pojednanie, Warszawa 2012; 
Wydarzenia wołyńskie 1939-1944. W poszukiwaniu odpowiedzi na trudne pytania, Toruń 2008. 
 | 
| Poświęconych innym dziedzinom nauki i sztuki lub publicystyki: | Badania operacyjne a problemy zaopatrywania i obsługi wojsk, Warszawa 1973; 
Wpływ techniki wojskowej na postęp naukowo-techniczny i modernizację gospodarek państw NATO, Warszawa 1989.  | 
| Źródła archiwalne i literatura do noty biograficznej | Boradyn Z., Chmielarz A., Piskunowicz H., Z dziejów Armii Krajowej na Nowogródczyźnie i Wileńszczyźnie (1941–1945), Radom 1997, s. ; Filar W., “Burza” na Wołyniu, Warszawa 2010, s. 13, 17-18, 21; Filar W., Wołyń-Lublin-Warszawa 1939-1989. Wspomnienia żołnierza 27. Wołyńskiej Dywizji Piechoty Armii Krajowej, Warszawa 2013, s. 5, 13, 15, 18, 20, 58, 90-91, 102-103, 146, 148, 155-158, 167, 169, 178, 182-183, 187, 191; Filar W., Wołyń 1939-1944. Historia, pamięć, pojednanie, Warszawa 2012, s. 18-19, 28, 82; Korab-Żebryk R., Operacja wileńska AK, Warszawa 1985, s. ; Ney-Krwawicz M., Struktura Organizacyjna Armii Krajowej, “Mówią wieki”, 1986, nr 9, s. ; Wołkonowski J., Łukomski G., Okręg Wileński Związku Walki Zbrojnej Armii Krajowej w latach 1939-1945, Warszawa 1996, s.  | 
| Ikonografia | |
| Ewentualne uwagi | |
| Fotografie | |
| Skany załączonych dokumentów | |
| Pobierz jako plik tekstowy | |
Chcesz zgłosić uwagę do biogramu?
