Henryk Cybulski
pseud. Cebula, Harry, Wołyniak
Dane osobowe | |
Inne nazwiska w czasie okupacji lub po wojnie: | Henryk Wołyński |
Płeć: | mężczyzna |
Data urodzenia: | 1910-10-01 |
Miejsce urodzenia: | Dermanka |
Data śmierci: | 1971-03-12 |
Miejsce śmierci: | Lublin |
Miejsce pochówku: | Cmentarz Komunalny, ul. Lipowa, Lublin |
Rodzice | |
Imię ojca: | |
Imię matki: | |
Nazwisko panieńskie matki: | |
Stopień wojskowy uzyskany przed II wojną światową: | plutonowy |
Data: | |
Starszeństwo: | |
Organ nadający: | |
Stopień wojskowy uzyskany w konspiracji: | porucznik |
Data: | |
Starszeństwo: | |
Organ nadający: | |
Stopień wojskowy uzyskany po wojnie: | porucznik |
Data: | |
Starszeństwo: | |
Organ nadający: | |
Wykształcenie cywilne | |
Przed wojną: | |
W czasie wojny: | |
Po wojnie: | |
Służba wojskowa | |
Przed wojną: | Ukończył Szkołę Podoficerską. Wojsko opuścił w stopniu plutonowego. Podoficer rezerwy |
W czasie wojny: | Jesienią 1944 r. jego batalion został przekształcony w Centrum Wyszkolenia Piechoty Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego, w którym początkowo pełnił funkcję dowódcy plutonu, a następnie zastępcy dowódcy kompanii do spraw liniowych. |
Po wojnie: | |
Miejsce pracy | |
Przed wojną: | Pracował w nadleśnictwie w Kiwercach. |
W czasie wojny: | |
Po wojnie: | Pracował w nadleśnictwie w Olsztynie do czasu aresztowania przez UB. Leśniczy w Obornikach Śląskich. Dyrekcja Lasów Państwowych w Opolu. 1953-1956 r. pracuje w tartaku w Puławach. Biuro Zbytu Drewna w Piotrawinie. |
Działalność społeczna, związkowa i polityczna | |
Przed wojną: | Trenował biegi w Klubie Sportowym Przysposobienia Wojskowego Leśników. |
W czasie wojny: | |
Po wojnie: | |
Działalność w ruchu kombatanckim | |
Opis działań: | |
Przynależność i udział w pracach innych organizacji i instytucji podziemnych | |
Przed scaleniem i wstąpieniem do ZWZ-AK, jak i „równolegle”: | |
Przynależność do ZWZ-AK na Kresach | |
Działalność: | W kwietniu 1943 r. został dowódcą ośrodka Samoobrony w Przebrażu, Obwód Kiwerce, Inspektorat Łuck. 05.06.1943 r., na prośbę zagrożonego atakiem miasteczka Kołki, oddalonego od jednostki samoobrony o ok. 20 km, zorganizował wyprawę po ludność, w której uczestniczyło 200 jego podwładnych i towarzyszy kilkadziesiąt furmanek. Z powodzeniem udało mu się ewakuować 3 tys. mieszkańców miasteczka. W drodze powrotnej do Przebraża, oddziały dowodzone przez niego udaremniły atak UPA na wieś Omelno, skąd następnie zabrały wszystkich jej mieszkańców oraz osoby zamieszkałe w innych miejscowościach mijanych po drodze. W lipcu 1943 r. przeprowadził udany atak na ukraińską miejscowość Hawczyce. |
Data zaprzysiężenia: | |
Czasookres: | |
Pełnione funkcje: | Dowódca ośrodka samoobrony w Przebrażu. |
Oddział względnie pion organizacyjny: | |
Okręg: | Okręg Wołyń |
Przydział: | Okręg AK Wołyń (1942-1944) |
Inspektorat Rejonowy AK Łuck „Łuna”, „Osnowa” | |
Obwód AK Kiwerce „Łąka” | |
Przynależność do ZWZ-AK poza Kresami | |
Działalność: | |
Data zaprzysiężenia: | |
Czasookres: | |
Pełnione funkcje: | |
Oddział względnie pion organizacyjny: | |
Działalność w podziemiu antykomunistycznym: | |
Opis działań: | Po dezercji wyjechał do Lublina i nawiązał łączność z konspiracyjnym oddziałem Armii Krajowej i jego przywódcą, mjr. Józefem Wojtuniem „Zawieja”, „Sęk”, którego został zastępcą, przyjmując pseudonim „Wołyniak”. |
Udział w akcji "Burza" | |
Opis działań: | |
Konspiracyjni współpracownicy | |
Przełożeni, podwładni i organizacyjni koledzy: | |
Członkowie rodziny zaangażowani w konspirację: | |
Służba w innych formacjach wojskowych | |
Polskich: | |
Niepolskich: | |
Represje | |
Represje stosowane przez Niemców (pobyt w niemieckich więzieniach i obozach koncentracyjnych - daty i miejsce, nazwiska współwięźniów): | |
Represje stosowane przez Związek Sowiecki (pobyt w sowieckich więzieniach i łagrach - daty i miejsce, nazwiska współwięźniów): | 10.02.1940 r. został aresztowany przez NKWD wywieziony w głąb ZSRR. W lipcu udało mu się zbiec i wrócić do Przebraża.
|
Represje ze strony polskiego komunistycznego aparatu bezpieczeństwa | Został aresztowany przez UB i skazany na 2 lata więzienia. Karę odbył w więzieniu w Gdańsku i Sztumie. Na mocy drugiej po wojnie amnestii, został zwolniony z więzienia. W maju 1950 r. został ponownie aresztowany i skazany na 4 lata, ostatecznie zmniejszone o połowę (3 maja 1950 – 20 marca 1952 r.). Wyrok odsiadywał w więzieniu Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego na Zamku Lubelskim. |
Ordery i odznaczenia | |
Lista odznaczeń | Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami Krzyż Walecznych (dwukrotnie) |
Autorstwo wspomnień, relacji, pamiętników, dzieł literackich, opracowań naukowych, działalność redakcyjna | |
Poświęconych historii a w szczególności ZWZ-AK: | Czerwone noce, Warszawa 1977. |
Poświęconych innym dziedzinom nauki i sztuki lub publicystyki: | |
Źródła archiwalne i literatura do noty biograficznej | Cybulski M., Komendant. Porucznik Henryk Cybulski (1910-1971) na tle wydarzeń wołyńskich w latach 1940-1944 i w okresie powojennym, “Wschodni Rocznik Humanistyczny”, 2010 t. VII, s. 293-311. Dudek T., Przebraże 1943, Warszawa 2019, s. 56-57; Fijałka M., 27 Wołyńska Dywizja Piechoty Armii Krajowej, Warszawa 1987, s.; Filar W., Wołyń 1939-1944. Historia, pamięć, pojednanie, Warszawa 2009, s.; “Głos Emigracji i Kwartalnik Kresowy”, nr 16, Londyn 2003, s. 12-14; Rychter J., Spis dowódców ZWZ-AK, (bdmw), rękopis w zbiorach MAK; SPP, Akta Głównej Komisji Weryfikacyjnej, sygn. KW2 527;
Treszkowa J., Barbarzyńcy XX wieku, “Lwów i Kresy”, nr 4 (57), październik 1988, s. 22; Turowski J., Pożoga. Walki 27 Wołyńskiej Dywizji AK, Warszawa 1990, s.; Żołnierze Wołynia: działalność powojenna żołnierzy 27. Wołyńskiej Dywizji Piechoty AK, (red.) Bakuniak E., Dyszkiewicz E., Warszawa 2002, s. 231. |
Ikonografia | |
Ewentualne uwagi | |
Fotografie | |
Skany załączonych dokumentów | |
Pobierz jako plik tekstowy |
Chcesz zgłosić uwagę do biogramu?