Chrząszczewski, Wincenty

Wincenty Chrząszczewski

pseud. Janusz, Kruk, Ksawery, Wincenty

Dane osobowe
Inne nazwiska w czasie okupacji lub po wojnie:
Płeć:mężczyzna
Data urodzenia: 1903-02-04
Miejsce urodzenia:Jarzebińce
Data śmierci:1989-11-28
Miejsce śmierci:Warszawa
Miejsce pochówku:
Rodzice
Imię ojca:Antoni Ludwik
Imię matki:Zofia
Nazwisko panieńskie matki:Kwiatkowska
Stopień wojskowy uzyskany przed II wojną światową: podporucznik
Data:
Starszeństwo:
Organ nadający:
Stopień wojskowy uzyskany w konspiracji: major
Data: 1943-11-11
Starszeństwo:
Organ nadający:
Stopień wojskowy uzyskany po wojnie:
Data:
Starszeństwo:
Organ nadający:
Wykształcenie cywilne
Przed wojną:
W czasie wojny:
Po wojnie:
Służba wojskowa
Przed wojną:

Po zdaniu matury dostał się do Oficerskiej Szkoły Kawalerii w Grudziądzu. W 1923 r.  zaczął regularną służbę wojskową, którą odbywał w 1 Pułku Ułanów Krechowieckich.

 

W czasie wojny:

Po mobilizacji w 08.1939 r., mianowany dowódcą 2 szwadronu 1 pułku Ułanów Krechowieckich. Podczas wojny obronnej był oficerem sztabowym w Grupie Kawalerii generała Podhorskiego. Później dowodził szwadronem w Grupie Kawalerii pułkownika Tarnasiewicza. Brał udział w walkach z Sowietami pod Kodziowcami. Z 23/24.09.1939 r., przeszedł ze swoim oddziałem na Litwę. Tam jednak został internowany i umieszczony w obozie w Rakiszkach. 26.12.1939 r. udało mu się zbiec z obozu i 6.01.1940 r. przybył do Wilna.

Po wojnie:
Miejsce pracy
Przed wojną:
W czasie wojny:
Po wojnie:

W okresie 1956 – 1968 pracował na różnych kierowniczych stanowiskach administracyjnych w PAN w Warszawie.

Działalność społeczna, związkowa i polityczna
Przed wojną:
W czasie wojny:
Po wojnie:
Działalność w ruchu kombatanckim
Opis działań:
Przynależność i udział w pracach innych organizacji i instytucji podziemnych
Przed scaleniem i wstąpieniem do ZWZ-AK, jak i „równolegle”:
Przynależność do ZWZ-AK na Kresach
Działalność:

Od 01.1940 r. rozpoczął działalność konspiracyjną w ZWZ na terenie Wilna. Od 07.1940 r. z rozkazu majora Krzyżanowskiego “Wilka” zaangażował się w przerzuty osób na granicy litewsko-łotewskiej. We 09.1940 r. mianowany zastępcą ds. wojskowych Komendanta Podokręgu Kowno. Na początku 07.1941 r. mianowany pełniącym obowiązki Komendanta Podokręgu Kowieńskiego ZWZ AK. Do jesieni 1942 r. zajmował się rozbudowaniem siatki konspiracyjnej na terenie Podokręgu – udało mu się zorganizować 7 Podobwodów. W 1943 r., przyczynił się do powstania 12-osobowego patrolu dywersyjnego. Od 10.12.1944 r. w jego rękach znalazły się obowiązki Komendanta Podokręgu Kowieńskiego AK. Był wówczas także członkiem sztabu Okręgu Wilno AK. Od 04.1945 r., pełnił funkcję zastępcy dowódcy oraz szefa sztabu w Komendzie Okręgu Wilno. Od 07.1945 r., został kierownikiem prac nad likwidacją struktur Okręgu.

Data zaprzysiężenia:
Czasookres:
Pełnione funkcje:

Komendant Podokręgu Kowieńskiego ZWZ AK, zastępca dowódcy i szefa sztabu w Komendzie Okręgu Wilno AK.

Inspektor Inspektoratu “E” oraz szef sztabu Inspektoratu.

Oddział względnie pion organizacyjny:Komenda Okręgu
Okręg:Okręg Wilno
Przynależność do ZWZ-AK poza Kresami
Działalność:
Data zaprzysiężenia:
Czasookres:
Pełnione funkcje:
Oddział względnie pion organizacyjny:
Działalność w podziemiu antykomunistycznym:
Opis działań:
Udział w akcji "Burza"
Opis działań:
Konspiracyjni współpracownicy
Przełożeni, podwładni i organizacyjni koledzy:
Członkowie rodziny zaangażowani w konspirację:
Służba w innych formacjach wojskowych
Polskich:
Niepolskich:
Represje
Represje stosowane przez Niemców (pobyt w niemieckich więzieniach i obozach koncentracyjnych - daty i miejsce, nazwiska współwięźniów):

W 03.1944 r., aresztowany przez gestapo i osadzony w obozie w Prowieniszkach. Przetrzymywany do czasu wkroczenia wojsk ZSRR.

Represje stosowane przez Związek Sowiecki (pobyt w sowieckich więzieniach i łagrach - daty i miejsce, nazwiska współwięźniów):

W marcu 1941 r. razem z innymi członkami sztabu Podokręgu został aresztowany przez NKWD. Następnie osadzono go w więzieniu w Kownie, gdzie przeszedł ciężkie śledztwo. Po wybuchu wojny niemiecko-sowieckiej został przeniesiony do więzienia w Mińsku, następnie ewakuowany w kierunku Czerwienia.

Znów aresztowany przez NKWD 18.07.1945 r. Tym razem skazany na 10 lat łagrów. Wrócił do kraju 26.09.1955 r.

Represje ze strony polskiego komunistycznego aparatu bezpieczeństwa
Ordery i odznaczenia
Lista odznaczeń

Krzyż Orderu Wojennego Virtuti Militari V klasy (/nr leg. 13630/)

Krzyż Niepodległości

Krzyż Armii Krajowej

Krzyż Walecznych (trzykrotnie)

Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami

Krzyż Kampanii Wrześniowej 1939

Medal Wojska (czterokrotnie)

Autorstwo wspomnień, relacji, pamiętników, dzieł literackich, opracowań naukowych, działalność redakcyjna
Poświęconych historii a w szczególności ZWZ-AK:
Poświęconych innym dziedzinom nauki i sztuki lub publicystyki:
Źródła archiwalne i literatura do noty biograficznej

Akta Głównej Komisji Weryfikacyjnej ze zbiorów Studium Polski Podziemnej w Londynie, sygn. KW2 453.

FOK, Archiwum Wschodnie, sygn. AW III/618.32.02;

FOK, Archiwum Wschodnie, sygn. AW III/618.32.03;

Krajewski K., Jan Borysewicz “Krysia” “Mściciel” 1913-1945, Warszawa 2013, s. 184;

Potocki M., Między Dźwiną a Wilią. Wspomnienia dowódcy Wileńskiego Zgrupowania nr 2 AK, Warszawa-Kraków 2015, s. 63;

Słownik Polski Walczącej na Kresach Północno-Wschodnich Rzeczypospolitej, t. 1, (red.) Malinowski J., Bydgoszcz 1995, s 126-128;

Widejko J., Wspomnienia najmłodszego partyzanta III Partyzanckiej Brygady AK “Szczerbca” i Samoobrony Wileńskiej AK “Komara” w latach od I 1944 r. do III 1945 r., Kraków 2005, s. 161;

“Wileńskie Rozmaitości”, styczeń-luty 1999, nr 1 (51).

Ikonografia
Ewentualne uwagi
Fotografie
Skany załączonych dokumentów
Pobierz jako plik tekstowy

Chcesz zgłosić uwagę do biogramu?