Stanisława Skrodzka
pseud. Krzysztof
Dane osobowe | |
Nazwisko panieńskie: | Kumor |
Inne nazwiska w czasie okupacji lub po wojnie: | |
Płeć: | kobieta |
Data urodzenia: | 1922-05-08 |
Miejsce urodzenia: | Chojnówek k. Grajewa |
Data śmierci: | |
Miejsce śmierci: | |
Miejsce pochówku: | |
Rodzice | |
Imię ojca: | Aleksander |
Imię matki: | Aleksandra |
Nazwisko panieńskie matki: | Mikucka |
Stopień wojskowy uzyskany przed II wojną światową: | |
Data: | |
Starszeństwo: | |
Organ nadający: | |
Stopień wojskowy uzyskany w konspiracji: | podporucznik |
Data: | 1943-05-01 |
Starszeństwo: | |
Organ nadający: | |
Stopień wojskowy uzyskany po wojnie: | kapitan/ major |
Data: | 1970-01-01 |
Starszeństwo: | |
Organ nadający: | |
Wykształcenie cywilne | |
Przed wojną: | W 1939 r. była uczennicą Państwowego Gimnazjum w Grajewie i mieszkała w tym mieście na stancji. |
W czasie wojny: | Uczęszczała na tajne komplety. |
Po wojnie: | Po powrocie do Polski podjęła jako inwalidka wojenna I grupy, pod fałszywym życiorysem studia anglistyki na Uniwersytecie Warszawskim, które ukończyła w 1952 r. |
Służba wojskowa | |
Przed wojną: | |
W czasie wojny: | |
Po wojnie: | |
Miejsce pracy | |
Przed wojną: | |
W czasie wojny: | |
Po wojnie: | Po studiach pracowała jako wykładowca anglistyki na Uniwersytecie Warszawskim. W latach 1953-54 pracowała jako tłumacz przy Polskiej Misji Wojskowej w Korei. W 1964 r. uzyskała doktorat. W latach 1969-70 pełniła funkcję dziekana Wydziału Neofilologii UW. W latach 1970, 1980, 1985 i 1989 wykładała w USA na Colorade State University i Utah State University. Brała czynny udział w międzynarodowych sesjach naukowych. W 1991 r. przeszła na emeryturę. |
Działalność społeczna, związkowa i polityczna | |
Przed wojną: | Działała w Związku Harcerstwa Polskiego i Sodalicji Mariańskiej. 23 lub 24 sierpnia 1939 r. zastęp ZHP, do którego należała, przenosił w bezpieczne miejsce sprawozdania służb analiz wojskowych i archiwum gen. Kmicic-Skrzyńskiego w Białymstoku. Jej zastęp również pełnił służbę pomocniczą przy 14 Dywizjonie Artylerii Konnej. |
W czasie wojny: | |
Po wojnie: | |
Działalność w ruchu kombatanckim | |
Opis działań: | |
Przynależność i udział w pracach innych organizacji i instytucji podziemnych | |
Przed scaleniem i wstąpieniem do ZWZ-AK, jak i „równolegle”: | Do Grajewa przybyła w październiku 1939 r. W połowie listopada wraz z Henrykiem Misiewiczem założyła tajną organizację Młodzieży Gimnazjum Grajewskiego. Organizacja ta zajmowała się m.in. udzielaniem pomocy uciekinierom z niewoli sowieckiej, ukrywaniem się na bagnach Biebrzańskich przeprowadzając ich, a także zagrożonych aresztowaniem przez NKWD nauczycieli grajewskich. |
Przynależność do ZWZ-AK na Kresach | |
Działalność: | |
Data zaprzysiężenia: | |
Czasookres: | |
Pełnione funkcje: | |
Oddział względnie pion organizacyjny: | Obwód Grajewo; Placówka Boguszcze; Komenda Obwodu; WSK; 9 PSK |
Okręg: | Okręg Białystok |
Przydział: | Żołnierze Armii Krajowej Okręgu Białystok spoza Kresów |
Przynależność do ZWZ-AK poza Kresami | |
Działalność: | W lipcu 1941 r. po ucieczce z więzienia rozpoczęła służbę w ZWZ, zaprzysiężona przez por. W. Świackiego ps. Sęp. Zorganizowała sieć łączności i kolportażu komendy Obwodu Grajewo. Prowadziła także szkolenie sanitarne i wywiadowcze kobiet. W 1942 r. objęła funkcję referentki WSK Obwodu, pełniąc ją do końca okupacji niemieckiej. Zajmowała się też zdobywaniem amunicji z niemieckich magazynów w Osowcu i Podlasku dla oddziału „Sępa” stacjonującego na Bagnach Biebrzańskich. |
Data zaprzysiężenia: | 1941-01-01 |
Czasookres: | 1941-07-01 – 1944-00-00 |
Pełnione funkcje: | Organizacja sieci kurierskiej i kolportażowej. Szefowa WSK – organizowała kursy i szkolenia z łączności i pierwszej pomocy, kolportażu. Kierowała łącznością kobiet w oddziałach por. „Sępa” |
Oddział względnie pion organizacyjny: | Obwód Grajewo; Placówka Boguszcze; Komenda Obwodu; WSK; 9 PSK |
Działalność w podziemiu antykomunistycznym: | |
Opis działań: | Po zwolnieniu się z wojska i opuszczeniu koszar zamieszkała w Białymstoku i włączyła się do prac WSK Obwodu, utrzymując kontakt między żołnierzami AK wcielonymi do armii Berlinga a komendą Okręgu Białystok AK. Jej zadaniem było organizowanie dezercji żołnierzy armii Berlinga, dostarczanie im wyżywienia i kwater, dostarczanie do jednostki wojskowej w Dojlidach konspiracyjnej pracy i agitacyjnych ulotek. Pełniła też funkcję „Pomocy Żołnierzom”, przez ponad miesiąc zastępowała komendantkę WSK Okręgu. Dzięki jej akcjom ok. 80 żołnierzy AK opuściło koszary w Dojlidach. |
Udział w akcji "Burza" | |
Opis działań: | W okresie „Burzy” zorganizowała i kierowała łącznością terenową, oraz została dowódcą drużyny sanitarnej spieszonego 9 PSK. Brała czynny udział w bitwie tego pułku z Niemcami na Czerwonym Bagnie 8.09.1944 r., kiedy to mimo wielkich strat udało się przedrzeć przez pierścień wojsk niemieckich i przedostać przez rzekę Biebrzę do wojsk sowieckich. W czasie tej przeprawy została ranna. |
Konspiracyjni współpracownicy | |
Przełożeni, podwładni i organizacyjni koledzy: | Wiktor Konopk „Grom”, Władysław |
Członkowie rodziny zaangażowani w konspirację: | |
Służba w innych formacjach wojskowych | |
Polskich: | Po przedostaniu się do wojsk sowieckich została wcielona wraz z resztkami oddziału do 6 Zapasowego Batalionu Piechoty armii Berlinga w Dojlidach pod Białymstokiem. |
Niepolskich: | |
Represje | |
Represje stosowane przez Niemców (pobyt w niemieckich więzieniach i obozach koncentracyjnych - daty i miejsce, nazwiska współwięźniów): | |
Represje stosowane przez Związek Sowiecki (pobyt w sowieckich więzieniach i łagrach - daty i miejsce, nazwiska współwięźniów): | Została aresztowana 8.12.1939 r. wraz z innymi członkami jej organizacji. Przeszła ciężkie śledztwo, więziona najpierw w Grajewie, potem przez kilka miesięcy w więzieniu w Łomży. W lutym 1940 r. jej rodzina została zesłana na Syberię. Po wybuchu wojny Niemiecko-Sowieckiej, udało jej się uciec z więzienia wraz z innymi i powrócić do Grajewa. Została aresztowana 16.11.1944 r. przez NKWD-SMIERSZ w Białymstoku i przez 2 miesiące poddawana śledztwu. Skazana na karę śmierci, zmniejszoną decyzją sowieckiej prokuratury generalnej z 16.01.1945 r. na tzw. obóz dla internowanych. Została wywieziona do łagrów w rejonie Riazania i kopalń Stalinogorska. 12.1947 r. wróciła do Polski. |
Represje ze strony polskiego komunistycznego aparatu bezpieczeństwa | |
Ordery i odznaczenia | |
Lista odznaczeń | Order Virtuti Militari w 11.1944 r., zweryfikowano przez MON w 1999 r., nr leg. DK-22/99. Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami (08.1944 r.) Srebrny Krzyż Zasługi z Mieczami (1943 r.) Brązowy Krzyż Zasługi z Mieczami (1942 r.) Dwukrotnie Krzyż Walecznych (1943 r. i 1944 r.) Odznaka 9 PSK Armii Krajowej, 2001 r. |
Autorstwo wspomnień, relacji, pamiętników, dzieł literackich, opracowań naukowych, działalność redakcyjna | |
Poświęconych historii a w szczególności ZWZ-AK: | |
Poświęconych innym dziedzinom nauki i sztuki lub publicystyki: | |
Źródła archiwalne i literatura do noty biograficznej | BZNiOS, sygn. 16690/II, k. 38, 54, 126, 128, 130; Teczka osobowa Stanisławy Skrodzkiej, w zbiorach Archiwum Fundacji Generał Elżbiety Zawackiej. |
Ikonografia | |
Ewentualne uwagi | |
Fotografie | |
Skany załączonych dokumentów | |
Pobierz jako plik tekstowy |
Chcesz zgłosić uwagę do biogramu?