Karol Smoczkiewicz
pseud. Smok (1941-1945 ), Wataszka (1945 - 1947)
Dane osobowe | |
Nazwisko panieńskie: | Smoczkiewicz |
Inne nazwiska w czasie okupacji lub po wojnie: | Jezielnicki Marian (1945-12-00 - 1947-04-00) |
Płeć: | mężczyzna |
Data urodzenia: | 1925-04-18 |
Miejsce urodzenia: | Włodzimierka (2 km od Żurawna) |
Data śmierci: | 1998-10-28 |
Miejsce śmierci: | Opole |
Miejsce pochówku: | Opole |
Rodzice | |
Imię ojca: | Ludwik |
Imię matki: | Katarzyna |
Nazwisko panieńskie matki: | |
Stopień wojskowy uzyskany przed II wojną światową: | |
Data: | |
Starszeństwo: | |
Organ nadający: | |
Stopień wojskowy uzyskany w konspiracji: | |
Data: | |
Starszeństwo: | |
Organ nadający: | |
Stopień wojskowy uzyskany po wojnie: | |
Data: | |
Starszeństwo: | |
Organ nadający: | |
Wykształcenie cywilne | |
Przed wojną: | Ukończył 7 klas szkoły powszechnej w Żurawnie i Drohobyczu. |
W czasie wojny: | Zrobił tzw. małą maturę. |
Po wojnie: | |
Służba wojskowa | |
Przed wojną: | |
W czasie wojny: | |
Po wojnie: | |
Miejsce pracy | |
Przed wojną: | |
W czasie wojny: | |
Po wojnie: | Od 1969 roku prowadził zakład fotograficzny w Opolu. |
Działalność społeczna, związkowa i polityczna | |
Przed wojną: | Drużynowy drużyny harcerskiej ZHP im. Jana III Sobieskiego w Żurawnie. |
W czasie wojny: | |
Po wojnie: | W latach 1980–1981 był aktywnym działaczem Solidarności Rzemieślniczej. Od marca 1981 roku pełnił funkcję członka Tymczasowej Komisji Koordynacyjnej NSZZ Indywidualnego Rzemiosła „Solidarność” w województwie opolskim. Równolegle angażował się w niezależny ruch harcerski — w styczniu 1981 roku został redaktorem pierwszego numeru pisma Harcerz Opolski, a w marcu tego samego roku współredaktorem Echa Harcerza. W latach 1980–1981 współorganizował niezależny ruch kombatancki Armii Krajowej, związany ideowo z „Solidarnością”. W 1981 roku uczestniczył w organizacji ogólnopolskich zjazdów Solidarności Rzemieślniczej. Pełnił także funkcję redaktora czasopism Solidarność Rzemieślnicza Opolszczyzny oraz Wideta — pisma Koła Kombatantów Regionu Śląska Opolskiego „S”. Po wprowadzeniu stanu wojennego 13 grudnia 1981 roku współorganizował pomoc dla osób internowanych i aresztowanych z powodów politycznych. Zainicjował też powstanie konspiracyjnej struktury o nazwie „Solidarność Narodowa” i w 1982 roku był redaktorem jej podziemnego pisma. 2 września 1984 roku, podczas rewizji, skonfiskowano mu feretron upamiętniający działania zbrojne Armii Krajowej na Kresach Wschodnich — będący własnością klasztoru na Jasnej Górze. 25 listopada 1985 roku Sąd Rejonowy w Katowicach orzekł jego przepadek na rzecz Skarbu Państwa. W kwietniu 1985 roku brał udział w rotacyjnej głodówce w kościele pw. Najświętszej Maryi Panny w Krakowie-Bieżanowie Starym. |
Działalność w ruchu kombatanckim | |
Opis działań: | |
Przynależność i udział w pracach innych organizacji i instytucji podziemnych | |
Przed scaleniem i wstąpieniem do ZWZ-AK, jak i „równolegle”: | |
Przynależność do ZWZ-AK na Kresach | |
Działalność: | W czasie okupacji sowieckiej, wraz z członkami swojej drużyny harcerskiej, prowadził akcję zbierania i ukrywania broni oraz udzielał pomocy rodzinom ukrywającym się przed deportacją na Syberię. W 1941 roku do grupy dołączyły harcerki, które również włączyły się w działalność konspiracyjną pod kierownictwem por. Karola Smoczkiewicza ps. „Smok”. Na początku 1942 roku wstąpił do Związku Walki Zbrojnej. Wkrótce potem, po dekonspiracji grupy harcerskiej, wraz z jej członkami otrzymał rozkaz opuszczenia Żurawna. Część z nich, pod dowództwem „Smoka”, została zakonspirowana jako pracownicy bazy traktorowo-maszynowej w jednej z wsi w pobliżu Kochawiny (prawdopodobnie Łówczyce). W ramach struktur Kedywu zorganizował pluton zwiadowczy. Brał udział m.in. w odbiorze zrzutów alianckich, akcji obrony Dunajca Polskiego, akcji odwetowej we wsi Zuzanówka oraz w przerzutach ludzi i zaopatrzenia. Współpracował z oddziałami węgierskimi. Był żołnierzem samoobrony w Łukawcu oraz 11. Karpackiej Dywizji Piechoty Armii Krajowej. W nocy z 12 na 13 czerwca 1944 roku wieś Dunajec Polski, będąca bazą 40. pułku piechoty AK w Inspektoracie Stryj, została zaatakowana z czterech kierunków przez oddziały UPA i Własowców — łącznie około 215 napastników. W obronie wsi stanęło 48 partyzantów AK oraz członkowie lokalnej samoobrony. Dowództwo nad oddziałami AK sprawował mjr Tadeusz Stecki ps. „Dąb”, a poszczególnymi plutonami dowodzili por. „Tancerka”, por. Karol Smoczkiewicz ps. „Smok” oraz por. „Ryśiek”. Komendantem bazy i samoobrony był por. Józef Omelak ps. „Orzech”. Wieś była szturmowana kilkakrotnie od godziny 21:00 do północy. Po odparciu ataku, około godziny 2:00, na wieś uderzył oddział Wehrmachtu przybyły z Żurawna. Walki trwały do świtu, czyli do około godziny 5:00 rano. Dzięki skutecznej obronie udało się uratować ludność cywilną przy minimalnych stratach własnych (3 zabitych) i poważnych stratach wroga (30 zabitych, 26 rannych). |
Data zaprzysiężenia: | |
Czasookres: | |
Pełnione funkcje: | Adiutant dowódcy 11 DP AK Zdzisława Pacak Kuźmierskiego |
Oddział względnie pion organizacyjny: | 11 DP AK |
Okręg: | Okręg Stanisławów |
Przydział: | Okręg AK Stanisławów, Samodzielne placówki samoobrony (AK) |
Inspektorat AK Stryj | |
Obwód AK Żydaczów | |
Przynależność do ZWZ-AK poza Kresami | |
Działalność: | |
Data zaprzysiężenia: | |
Czasookres: | |
Pełnione funkcje: | |
Oddział względnie pion organizacyjny: | |
Działalność w podziemiu antykomunistycznym: | |
Opis działań: | W 1945 roku pełnił funkcję dowódcy niewielkiego oddziału partyzanckiego działającego w strukturach Wojskowej Służby Garnizonowej Ochrony „Warta” (WSGO „Warta”). |
Udział w akcji "Burza" | |
Opis działań: | |
Konspiracyjni współpracownicy | |
Przełożeni, podwładni i organizacyjni koledzy: | Zdzisław Pacak- Kuźmirski. |
Członkowie rodziny zaangażowani w konspirację: | |
Służba w innych formacjach wojskowych | |
Polskich: | |
Niepolskich: | Po zajęciu terenów województwa stanisławowskiego wcielony do Istriebitielnego Batalionu w którym walczy z UPA. W marcu 1945 roku wyjeżdża do Wielkopolski. W latach 1947-1948 wcielony przymusowo do KBW, walczył z oddziałami UPA na Łemkowszczyźnie. |
Represje | |
Represje stosowane przez Niemców (pobyt w niemieckich więzieniach i obozach koncentracyjnych - daty i miejsce, nazwiska współwięźniów): | |
Represje stosowane przez Związek Sowiecki (pobyt w sowieckich więzieniach i łagrach - daty i miejsce, nazwiska współwięźniów): | |
Represje ze strony polskiego komunistycznego aparatu bezpieczeństwa | Po raz pierwszy aresztowany przez Urząd Bezpieczeństwa, został poddany brutalnemu śledztwu. Podczas pobytu w więzieniu zachorował na tyfus. Przeniesiony do więziennego szpitala, wykorzystał okazję do ucieczki, która zakończyła się sukcesem. W 1947 roku, w czasie obowiązywania amnestii, zdecydował się na ujawnienie. W 1950 roku został ponownie aresztowany przez UB i spędził 10 miesięcy w więzieniu. Trzeci raz zatrzymano go w 1952 roku w Pokrzywnej; śledztwo prowadzono w Opolu. Został skazany za działalność antyustrojową na 13 lat pozbawienia wolności. Karę odbywał w zakładach karnych w Strzelcach Opolskich, Wronkach oraz w kolonii karnej w Mrowinie. Po zwolnieniu z więzienia pozostawał pod stałą obserwacją Służby Bezpieczeństwa. |
Ordery i odznaczenia | |
Lista odznaczeń | Za udział w obronie wsi Zuzanówka został odznaczony Krzyżem Virtuti Militari V klasy. |
Autorstwo wspomnień, relacji, pamiętników, dzieł literackich, opracowań naukowych, działalność redakcyjna | |
Poświęconych historii a w szczególności ZWZ-AK: | |
Poświęconych innym dziedzinom nauki i sztuki lub publicystyki: | |
Źródła archiwalne i literatura do noty biograficznej | https://encysol.pl/es/encyklopedia/biogramy/18700,Smoczkiewicz-Karol.html (dostęp 03-28-2023 r); http://listawykletych.pl /katalog/smoczkiewicz-karol/ (dostęp 03-28-2023 r.); Informacje dot. walk o Dunajec Polski spisał w 1969 r. Karol Smoczkiewicz na polecenie i prośbę Szefa Okręgu Stanisławowskiego Władysława Hermana ps. Żuraw oraz swojego dowódcy Zdzisława Pacaka-Kuźmirskiego ps. “Andrzej”, a przekazał je Zespołowi Bazy syn “Smoka” – Dariusz – relacja syna Dariusza oraz dokumenty w jego posiadaniu. |
Ikonografia | |
Ewentualne uwagi | |
Fotografie | |
Skany załączonych dokumentów | |
Pobierz jako plik tekstowy |
Chcesz zgłosić uwagę do biogramu?