Jadwiga Dziekońska
pseud. Jadzia
| Dane osobowe | |
| Inne nazwiska w czasie okupacji lub po wojnie: | |
| Płeć: | kobieta |
| Data urodzenia: | 20.07.1916 |
| Miejsce urodzenia: | Konarzyce |
| Data śmierci: | 19.05.1943 |
| Miejsce śmierci: | Białystok |
| Miejsce pochówku: | |
| Rodzice | |
| Imię ojca: | Ignacy |
| Imię matki: | Marianna |
| Nazwisko panieńskie matki: | |
| Stopień wojskowy uzyskany przed II wojną światową: | |
| Data: | |
| Starszeństwo: | |
| Organ nadający: | |
| Stopień wojskowy uzyskany w konspiracji: | podporucznik |
| Data: | |
| Starszeństwo: | |
| Organ nadający: | |
| Stopień wojskowy uzyskany po wojnie: | |
| Data: | |
| Starszeństwo: | |
| Organ nadający: | |
| Wykształcenie cywilne | |
| Przed wojną: | Uczyła się w Szkole Podstawowej w Konarzycach oraz w Publicznej Szkole Przysposobienia Gospodarstwa Wiejskiego w Kukowie (powiat suwalski). Następnie studiowała na Uniwersytecie Ludowym w Żernej (powiat wołkowyski). |
| W czasie wojny: | |
| Po wojnie: | |
| Służba wojskowa | |
| Przed wojną: | |
| W czasie wojny: | |
| Po wojnie: | |
| Miejsce pracy | |
| Przed wojną: | |
| W czasie wojny: | |
| Po wojnie: | |
| Działalność społeczna, związkowa i polityczna | |
| Przed wojną: | Była aktywnym członkiem Związku Młodzieży Wiejskiej „Siew”. Od najmłodszych lat działała w harcerstwie. Po ukończeniu edukacji pracowała jako instruktorka terenowa, zakładając drużyny harcerskie w szkołach wiejskich na Kurpiach (m.in. w Turośli). |
| W czasie wojny: | |
| Po wojnie: | |
| Działalność w ruchu kombatanckim | |
| Opis działań: | |
| Przynależność i udział w pracach innych organizacji i instytucji podziemnych | |
| Przed scaleniem i wstąpieniem do ZWZ-AK, jak i „równolegle”: | W 1941 roku została członkiem Polskiej Organizacji Zbrojnej (POZ). Od lata 1941 roku pracowała w tajnej kolportażowej prasie podziemnej, jako kurierka POZ |
| Przynależność do ZWZ-AK na Kresach | |
| Działalność: | Działała w Wojskowej Służbie Kobiet. Pełniła funkcję łączniczki i kurierki na trasie Warszawa-Białystok, odpowiedzialnej za zaopatrzenie w prasę konspiracyjną. Następnie została odkomenderowana do Białegostoku, gdzie organizowała oddziały partyzanckie i brała udział w akcjach dywersyjnych. 15 listopada 1942 roku brała udział w uwolnieniu więźniów z siedziby gestapo w Białymstoku (przy ul. Sienkiewicza 15). Wraz z kpt. Józefem Ochmanem „Ligonem” zbudowała siatkę konspiracyjną m.in. w Białymstoku, Grodnie, Wołkowysku, powiecie ełckim, wysokim mazowieckim i łomżyńskim. Baza kontaktowa znajdowała się m.in. w gospodarstwie jej matki w Konarzycach. |
| Data zaprzysiężenia: | |
| Czasookres: | 1941-1943 |
| Pełnione funkcje: | Kurierka, łączniczka Sztabu Okręgu |
| Oddział względnie pion organizacyjny: | |
| Okręg: | Okręg Białystok |
| Przydział: | |
| Przynależność do ZWZ-AK poza Kresami | |
| Działalność: | |
| Data zaprzysiężenia: | |
| Czasookres: | |
| Pełnione funkcje: | |
| Oddział względnie pion organizacyjny: | |
| Działalność w podziemiu antykomunistycznym: | |
| Opis działań: | |
| Udział w akcji "Burza" | |
| Opis działań: | |
| Konspiracyjni współpracownicy | |
| Przełożeni, podwładni i organizacyjni koledzy: | kpt. Józef Ochman „Ligon” |
| Członkowie rodziny zaangażowani w konspirację: | Siostra Helena Dziekońska ps. „Sabina” |
| Służba w innych formacjach wojskowych | |
| Polskich: | |
| Niepolskich: | |
| Represje | |
| Represje stosowane przez Niemców (pobyt w niemieckich więzieniach i obozach koncentracyjnych - daty i miejsce, nazwiska współwięźniów): | 19 maja 1943 roku została aresztowana i zastrzelona przez żandarmów niemieckich przy ul. Polnej w Białymstoku. |
| Represje stosowane przez Związek Sowiecki (pobyt w sowieckich więzieniach i łagrach - daty i miejsce, nazwiska współwięźniów): | |
| Represje ze strony polskiego komunistycznego aparatu bezpieczeństwa | |
| Ordery i odznaczenia | |
| Lista odznaczeń | Krzyż Walecznych – 20.08.1943 r. Virtuti Militari V klasy – pośmiertnie 11.11.1944 r. |
| Autorstwo wspomnień, relacji, pamiętników, dzieł literackich, opracowań naukowych, działalność redakcyjna | |
| Poświęconych historii a w szczególności ZWZ-AK: | |
| Poświęconych innym dziedzinom nauki i sztuki lub publicystyki: | |
| Źródła archiwalne i literatura do noty biograficznej | BZNiOS, sygn. 16690/II, k. 27, 34, 126. Córka tej ziemi [online:] http://www.bursa1.lomza.eta.pl/corka-tej-ziemi.html (dostęp: 18.02.2025 r.). |
| Ikonografia | |
| Ewentualne uwagi | 3 maja 2003 roku odsłonięto jej pomnik na miejscu egzekucji w Białymstoku. W 1981 roku, dzięki staraniom żołnierza AK Pawła Borowskiego, jej imieniem nazwano skwer przy kościele św. Rocha w Białymstoku. W gmachu szkolnym w Konarzycach umieszczono tablicę pamiątkową (odsłonięto ją 3 maja 2003 roku). Szkoła Podstawowa w Konarzycach otrzymała sztandar i imię podporucznik Jadwigi Dziekońskiej ps. „Jadzia”. W 2015 roku jedno z rond w Łomży otrzymało jej imię dzięki inicjatywie Klubu Myśli Patriotycznej Rady Miejskiej w Łomży. W rodzinnej wsi Konarzyce postawiono baner pamiątkowy zaprojektowany przez płk Leona Wagnera-Sybiaka. Wokalistka i raperka Sara Konert z Łomży napisała o niej piosenkę „Ty mnie żywej nie weźmiesz”, do której nagrano teledysk. Z okazji 100-lecia niepodległości Polski, pod kierownictwem Rafała Roskowińskiego, powstał w Łomży mural przedstawiający m.in. Jadwigę Dziekońską. Co roku społeczność Szkoły Podstawowej w Konarzycach uroczyście obchodzi „Imieniny Jadzi”. |
| Fotografie | |
| Skany załączonych dokumentów | |
| Pobierz jako plik tekstowy | |
Chcesz zgłosić uwagę do biogramu?
