Galska, Antonina

Antonina Galska

pseud. Szarotka

Dane osobowe
Inne nazwiska w czasie okupacji lub po wojnie:Marguż
Płeć:kobieta
Data urodzenia: 1896-05-14
Miejsce urodzenia:Grodno
Data śmierci:1980-09-21
Miejsce śmierci:Milanówek
Miejsce pochówku: Grodzisk Mazowiecki
Rodzice
Imię ojca:Jan
Imię matki:Maria
Nazwisko panieńskie matki:Modzelewska
Stopień wojskowy uzyskany przed II wojną światową:
Data:
Starszeństwo:
Organ nadający:
Stopień wojskowy uzyskany w konspiracji: podporucznik
Data:
Starszeństwo:
Organ nadający:
Stopień wojskowy uzyskany po wojnie:
Data:
Starszeństwo:
Organ nadający:
Wykształcenie cywilne
Przed wojną:

Szkoła gimnazjalna (1907-1914), następnie od 1.09.1921 do 26.06.1922 uczęszczała na Państwowe Kursy Nauczycielskie w Krakowie. W późniejszym okresie ukończyła Wyższe Kursy Nauczycielskie w Warszawie.

W czasie wojny:
Po wojnie:
Służba wojskowa
Przed wojną:
W czasie wojny:
Po wojnie:
Miejsce pracy
Przed wojną:

W 1924 r. razem z matką wyjechała do Francji i tam do 1926 pracowała w Lille jako nauczycielka j. polskiego dzieci górników polskich. W późniejszym okresie pracował w Szkole Ćwiczeń przy  Państwowym Męskim Seminarium Nauczycielskim w Grodnie, a następnie w Szkole Powszechnej Nr 5 im. Królowej Jadwigi przy ul. Północnej w Grodnie (l.30.).

 

W czasie wojny:

W czasie wojny pracowała w Grodnie w fabryce marmolady.

Po wojnie:

Od 1955 r. pracowała w pralni w Grodnie. W późniejszym okresie pracowała jako katechetka w Piastowie a następnie jako Bibliotekarka w Szkole Podstawowej nr 2 w Milanówku.

 

Działalność społeczna, związkowa i polityczna
Przed wojną:

W 1908 r. jako uczennica gimnazjum angażowała się w tajną pracę samokształceniową. Tworzyła tajne szkółki polskie za czasów zaboru.

W latach 1918-1919 udzielała się na rzecz Polskiej Organizacji Wojskowej w Grodnie. Udzielała schronienia peowiakom.

Polska Macierz Szkolna (członek rzeczywisty od 01.01.1939)

W czasie wojny:

W czasie obrony Grodna we wrześniu 1939 r. organizowała oraz kierowała patrolami sanitarnymi.

Po wojnie:
Działalność w ruchu kombatanckim
Opis działań:
Przynależność i udział w pracach innych organizacji i instytucji podziemnych
Przed scaleniem i wstąpieniem do ZWZ-AK, jak i „równolegle”:
Przynależność do ZWZ-AK na Kresach
Działalność:

Po zajęciu Grodna przez wojska sowieckie ukrywała u siebie i przerzucała ocalałych żołnierzy polskich, a w 1940 r. utworzyła w swoim domu punkt zbiórki paczek dla zesłanych do Kazachstanu.

W czasie działalności w AK od sierpnia 1941 r. dostała polecenie, aby organizować tajne komplety nauczania na poziomie szkoły powszechnej w Grodnie. Organizowała wieczory literackie dla młodzieży na poziomie szkoły średniej. Zajmowała się także podrabianiem dokumentów tożsamości dla Polaków pracujących w konspiracji i ukrywających się przed Niemcami. Brała udział w przygotowaniu i realizacji ucieczki z więzienia niemieckiego w Brześciu dwóch skazanych na śmierć żołnierzy AK. Organizowała kwatery konspiracyjne dla oficerów AK, m.in. w 1942 r. dla Bronisława Trońskiego w majątku p. Dunin, krewnej gen. J. Hallera, koło Skidla. Ponadto organizowała opiekę nad dziećmi, których ojcowie zostali rozstrzelani, kursy sanitarne dla młodzieży szkolnej, zaopatrzenie w ciepłe ubrania i bieliznę polskich oddziałów partyzanckich, dostarczała żywność do getta grodzieńskiego. Organizowała także ucieczki pojedynczych osób z getta do oddziałów leśnych. Uczestniczyła latem 1943 r. w “przekazaniu” do Warszawy wydobytego z więzienia w Grodnie Bronisława Trońskiego. Później dzięki jej pomocy z Grodna do Warszawy trafili także Ludosław Kozłowski, redaktor pisma “Dekada” oraz Izabela Wilczyńska.

Data zaprzysiężenia:
Czasookres:
Pełnione funkcje:

Komendantka Wojskowej Służby Kobiet w Obwodzie “Prawy Niemen”

Oddział względnie pion organizacyjny:WSK
Okręg:Okręg Białystok
Przydział: Inspektorat Grodno AK-AKO (1942-1945)
Obwód Grodno „Prawy Niemen” AK-AKO
Komenda Obwodu Grodno „Prawy Niemen” AK-AKO
Przynależność do ZWZ-AK poza Kresami
Działalność:
Data zaprzysiężenia:
Czasookres:
Pełnione funkcje:
Oddział względnie pion organizacyjny:
Działalność w podziemiu antykomunistycznym:
Opis działań:

Po ponownym wejściu do Grodna wojsk sowieckich w 1944 r. kontynuowała działalność konspiracyjną. W jej mieszkaniu były przygotowywane paczki wysyłane do więzień sowieckich i łagrów.

Udział w akcji "Burza"
Opis działań:
Konspiracyjni współpracownicy
Przełożeni, podwładni i organizacyjni koledzy:

por. Stanisław Zarzycki, Bronisław Troński, Ludosław Kozłowski „Ludek”, Izabella Wilczyńska „Plater”,
Irena Krajewska, Teresa Zielińska – Pawłowska.

Członkowie rodziny zaangażowani w konspirację:
Służba w innych formacjach wojskowych
Polskich:
Niepolskich:
Represje
Represje stosowane przez Niemców (pobyt w niemieckich więzieniach i obozach koncentracyjnych - daty i miejsce, nazwiska współwięźniów):
Represje stosowane przez Związek Sowiecki (pobyt w sowieckich więzieniach i łagrach - daty i miejsce, nazwiska współwięźniów):

W 1941 r. została aresztowana przez NKWD, oskarżona o szpiegostwo i osadzona w Mińsku oraz Mohylowie, miała być wywieziona do łagru, ale odzyskała wolność wskutek najazdu Niemiec.

Została aresztowana przez NKWD w grudniu 1944 r. lub styczniu 1945 r. Podczas pobytu w więzieniu była bita i torturowana. W maju 1945 r. została skazana na 25 lat ciężkich robót (zmniejszone do 10 lat i 5 lat pozbawienia praw). W czerwcu 1945 r. przeniesiona do więzienia w Orszy, a następnie do łagru Chocinicze nad Bugiem (k. Witebska), w którym przebywała przez rok. W późniejszym czasie przeniesiona została do Mińsku Litewskim, łagrze Poćmnie – z łagrów zwolniona dopiero 12 marca 1955 r.

Represje ze strony polskiego komunistycznego aparatu bezpieczeństwa
Ordery i odznaczenia
Lista odznaczeń

Order Wojenny Virtuti Militari V kl. (15.08.1944 r., zweryfikowane w Londynie 11.11.1948 r., nr 13204)

Srebrny Krzyż Zasługi z Mieczami (3.05.1943 r., zweryfikowany w Londynie 30.12.1949 r. oraz przez MON 12.07.1967 r.)

Brązowy medal za Długoletnią Służbę (Wilno, 31.01.1939 r.)

Krzyż AK (Londyn, 20.06.1972)

Autorstwo wspomnień, relacji, pamiętników, dzieł literackich, opracowań naukowych, działalność redakcyjna
Poświęconych historii a w szczególności ZWZ-AK:
Poświęconych innym dziedzinom nauki i sztuki lub publicystyki:
Źródła archiwalne i literatura do noty biograficznej

BZNiOS, sygn. 16689/II, T.1, k. 7, 20;

BZNiOS, sygn. 16690/II, k. 93, 108, 126;

Teczka osobowa Antoniny Galskiej, w zbiorach Archiwum Fundacji Generał Elżbiety Zawackiej;

Żarski-Zajdler W., Ruch oporu w latach 1939-1944 na Białostocczyźnie: referat materiałowy, cz. 3, Warszawa 1966, s. 230, 244, 278.

Ikonografia
Ewentualne uwagi
Fotografie
Skany załączonych dokumentów
Pobierz jako plik tekstowy

Chcesz zgłosić uwagę do biogramu?