Antonina Galska
pseud. Szarotka
Dane osobowe | |
Inne nazwiska w czasie okupacji lub po wojnie: | Marguż |
Płeć: | kobieta |
Data urodzenia: | 1896-05-14 |
Miejsce urodzenia: | Grodno |
Data śmierci: | 1980-09-21 |
Miejsce śmierci: | Milanówek |
Miejsce pochówku: | Grodzisk Mazowiecki |
Rodzice | |
Imię ojca: | Jan |
Imię matki: | Maria |
Nazwisko panieńskie matki: | Modzelewska |
Stopień wojskowy uzyskany przed II wojną światową: | |
Data: | |
Starszeństwo: | |
Organ nadający: | |
Stopień wojskowy uzyskany w konspiracji: | podporucznik |
Data: | |
Starszeństwo: | |
Organ nadający: | |
Stopień wojskowy uzyskany po wojnie: | |
Data: | |
Starszeństwo: | |
Organ nadający: | |
Wykształcenie cywilne | |
Przed wojną: | Szkoła gimnazjalna (1907-1914), następnie od 1.09.1921 do 26.06.1922 uczęszczała na Państwowe Kursy Nauczycielskie w Krakowie. W późniejszym okresie ukończyła Wyższe Kursy Nauczycielskie w Warszawie. |
W czasie wojny: | |
Po wojnie: | |
Służba wojskowa | |
Przed wojną: | |
W czasie wojny: | |
Po wojnie: | |
Miejsce pracy | |
Przed wojną: | W 1924 r. razem z matką wyjechała do Francji i tam do 1926 pracowała w Lille jako nauczycielka j. polskiego dzieci górników polskich. W późniejszym okresie pracował w Szkole Ćwiczeń przy Państwowym Męskim Seminarium Nauczycielskim w Grodnie, a następnie w Szkole Powszechnej Nr 5 im. Królowej Jadwigi przy ul. Północnej w Grodnie (l.30.).
|
W czasie wojny: | W czasie wojny pracowała w Grodnie w fabryce marmolady. |
Po wojnie: | Od 1955 r. pracowała w pralni w Grodnie. W późniejszym okresie pracowała jako katechetka w Piastowie a następnie jako Bibliotekarka w Szkole Podstawowej nr 2 w Milanówku.
|
Działalność społeczna, związkowa i polityczna | |
Przed wojną: | W 1908 r. jako uczennica gimnazjum angażowała się w tajną pracę samokształceniową. Tworzyła tajne szkółki polskie za czasów zaboru. W latach 1918-1919 udzielała się na rzecz Polskiej Organizacji Wojskowej w Grodnie. Udzielała schronienia peowiakom. Polska Macierz Szkolna (członek rzeczywisty od 01.01.1939) |
W czasie wojny: | W czasie obrony Grodna we wrześniu 1939 r. organizowała oraz kierowała patrolami sanitarnymi. |
Po wojnie: | |
Działalność w ruchu kombatanckim | |
Opis działań: | |
Przynależność i udział w pracach innych organizacji i instytucji podziemnych | |
Przed scaleniem i wstąpieniem do ZWZ-AK, jak i „równolegle”: | |
Przynależność do ZWZ-AK na Kresach | |
Działalność: | Po zajęciu Grodna przez wojska sowieckie ukrywała u siebie i przerzucała ocalałych żołnierzy polskich, a w 1940 r. utworzyła w swoim domu punkt zbiórki paczek dla zesłanych do Kazachstanu. W czasie działalności w AK od sierpnia 1941 r. dostała polecenie, aby organizować tajne komplety nauczania na poziomie szkoły powszechnej w Grodnie. Organizowała wieczory literackie dla młodzieży na poziomie szkoły średniej. Zajmowała się także podrabianiem dokumentów tożsamości dla Polaków pracujących w konspiracji i ukrywających się przed Niemcami. Brała udział w przygotowaniu i realizacji ucieczki z więzienia niemieckiego w Brześciu dwóch skazanych na śmierć żołnierzy AK. Organizowała kwatery konspiracyjne dla oficerów AK, m.in. w 1942 r. dla Bronisława Trońskiego w majątku p. Dunin, krewnej gen. J. Hallera, koło Skidla. Ponadto organizowała opiekę nad dziećmi, których ojcowie zostali rozstrzelani, kursy sanitarne dla młodzieży szkolnej, zaopatrzenie w ciepłe ubrania i bieliznę polskich oddziałów partyzanckich, dostarczała żywność do getta grodzieńskiego. Organizowała także ucieczki pojedynczych osób z getta do oddziałów leśnych. Uczestniczyła latem 1943 r. w “przekazaniu” do Warszawy wydobytego z więzienia w Grodnie Bronisława Trońskiego. Później dzięki jej pomocy z Grodna do Warszawy trafili także Ludosław Kozłowski, redaktor pisma “Dekada” oraz Izabela Wilczyńska. |
Data zaprzysiężenia: | |
Czasookres: | |
Pełnione funkcje: | Komendantka Wojskowej Służby Kobiet w Obwodzie “Prawy Niemen” |
Oddział względnie pion organizacyjny: | WSK |
Okręg: | Okręg Białystok |
Przydział: | Inspektorat Grodno AK-AKO (1942-1945) |
Obwód Grodno „Prawy Niemen” AK-AKO | |
Komenda Obwodu Grodno „Prawy Niemen” AK-AKO | |
Przynależność do ZWZ-AK poza Kresami | |
Działalność: | |
Data zaprzysiężenia: | |
Czasookres: | |
Pełnione funkcje: | |
Oddział względnie pion organizacyjny: | |
Działalność w podziemiu antykomunistycznym: | |
Opis działań: | Po ponownym wejściu do Grodna wojsk sowieckich w 1944 r. kontynuowała działalność konspiracyjną. W jej mieszkaniu były przygotowywane paczki wysyłane do więzień sowieckich i łagrów. |
Udział w akcji "Burza" | |
Opis działań: | |
Konspiracyjni współpracownicy | |
Przełożeni, podwładni i organizacyjni koledzy: | por. Stanisław Zarzycki, Bronisław Troński, Ludosław Kozłowski „Ludek”, Izabella Wilczyńska „Plater”, |
Członkowie rodziny zaangażowani w konspirację: | |
Służba w innych formacjach wojskowych | |
Polskich: | |
Niepolskich: | |
Represje | |
Represje stosowane przez Niemców (pobyt w niemieckich więzieniach i obozach koncentracyjnych - daty i miejsce, nazwiska współwięźniów): | |
Represje stosowane przez Związek Sowiecki (pobyt w sowieckich więzieniach i łagrach - daty i miejsce, nazwiska współwięźniów): | W 1941 r. została aresztowana przez NKWD, oskarżona o szpiegostwo i osadzona w Mińsku oraz Mohylowie, miała być wywieziona do łagru, ale odzyskała wolność wskutek najazdu Niemiec. Została aresztowana przez NKWD w grudniu 1944 r. lub styczniu 1945 r. Podczas pobytu w więzieniu była bita i torturowana. W maju 1945 r. została skazana na 25 lat ciężkich robót (zmniejszone do 10 lat i 5 lat pozbawienia praw). W czerwcu 1945 r. przeniesiona do więzienia w Orszy, a następnie do łagru Chocinicze nad Bugiem (k. Witebska), w którym przebywała przez rok. W późniejszym czasie przeniesiona została do Mińsku Litewskim, łagrze Poćmnie – z łagrów zwolniona dopiero 12 marca 1955 r. |
Represje ze strony polskiego komunistycznego aparatu bezpieczeństwa | |
Ordery i odznaczenia | |
Lista odznaczeń | Order Wojenny Virtuti Militari V kl. (15.08.1944 r., zweryfikowane w Londynie 11.11.1948 r., nr 13204) Srebrny Krzyż Zasługi z Mieczami (3.05.1943 r., zweryfikowany w Londynie 30.12.1949 r. oraz przez MON 12.07.1967 r.) Brązowy medal za Długoletnią Służbę (Wilno, 31.01.1939 r.) Krzyż AK (Londyn, 20.06.1972) |
Autorstwo wspomnień, relacji, pamiętników, dzieł literackich, opracowań naukowych, działalność redakcyjna | |
Poświęconych historii a w szczególności ZWZ-AK: | |
Poświęconych innym dziedzinom nauki i sztuki lub publicystyki: | |
Źródła archiwalne i literatura do noty biograficznej | BZNiOS, sygn. 16689/II, T.1, k. 7, 20; BZNiOS, sygn. 16690/II, k. 93, 108, 126; Teczka osobowa Antoniny Galskiej, w zbiorach Archiwum Fundacji Generał Elżbiety Zawackiej; Żarski-Zajdler W., Ruch oporu w latach 1939-1944 na Białostocczyźnie: referat materiałowy, cz. 3, Warszawa 1966, s. 230, 244, 278. |
Ikonografia | |
Ewentualne uwagi | |
Fotografie | |
Skany załączonych dokumentów | |
Pobierz jako plik tekstowy |
Chcesz zgłosić uwagę do biogramu?