Lis, Zbigniew

Zbigniew Lis

pseud. Zosik

Dane osobowe
Inne nazwiska w czasie okupacji lub po wojnie:
Płeć:mężczyzna
Data urodzenia: 1911-00-00
Miejsce urodzenia:Skajki nad Zbruczem
Data śmierci:
Miejsce śmierci:
Miejsce pochówku:
Rodzice
Imię ojca:
Imię matki:
Nazwisko panieńskie matki:
Stopień wojskowy uzyskany przed II wojną światową: podchorąży
Data:
Starszeństwo:
Organ nadający:
Stopień wojskowy uzyskany w konspiracji: podporucznik
Data:
Starszeństwo:
Organ nadający:
Stopień wojskowy uzyskany po wojnie:
Data:
Starszeństwo:
Organ nadający:
Wykształcenie cywilne
Przed wojną:

Uczęszczał do szkoły podstawowej w Tarnopolu, a następnie do II Gimnazjum.

W czasie wojny:
Po wojnie:
Służba wojskowa
Przed wojną:

Wstąpił do wojska i tam ukończył gimnazjum oraz zdał maturę, następnie uczęszczał do szkoły oficerskiej w Bydgoszczy. Do wybuchu wojny służył w 12 Pułku Artylerii Lekkiej w Złoczowie. W 1939 r. był na kursie Wyższej Szkoły Jazdy Konnej w Grudziądzu.

W czasie wojny:

W sierpniu 1939 r. został powołany do 12 p. a. l. i dowodził plutonem w 3 baterii. Po rozbiciu Pułku z 9/10 września został później przydzielony do obrony przeciwpancernej w 51 pp. Po rozbiciu i tego oddziału zaczął się wycofywać z grupą żołnierzy aż po Lwów, gdzie dotarł 24 września 1939 r. Gdy dowiedział się, że Armia Czerwona zajęła Lwów, udał się w następnej kolejności w okolice Zbrucza.

Po wojnie:
Miejsce pracy
Przed wojną:
W czasie wojny:

Podczas wojny ukończył kurs szoferski, który pozwolił mu na jazdę samochodem. Zaczął pracować jako kierowca, m.in. woził kamień dla sowietów, którzy budowali tymczasowe lotnisko w okolicach Tarnopola. Po przybyciu do Podhajec w 1943 r. pracował jako buchalter w gospodarstwie rybnym.

Po wojnie:

Pracował w jednym z wrocławskich zakładów pracy.

Działalność społeczna, związkowa i polityczna
Przed wojną:
W czasie wojny:
Po wojnie:
Działalność w ruchu kombatanckim
Opis działań:
Przynależność i udział w pracach innych organizacji i instytucji podziemnych
Przed scaleniem i wstąpieniem do ZWZ-AK, jak i „równolegle”:

Zaczął tworzyć zalążki własnej konspiracji, jednak po przybyciu płk. Studzińskiego do Tarnopola mu się podporządkował. Został oddelegowany na stanowisko dowódcy zorganizowanej przez siebie 4 kompanii “Sowiński” w Chodaczkowie Wielkim.

Przynależność do ZWZ-AK na Kresach
Działalność:

Został w 1942 r. rozpracowany przez wywiad ukraiński i decyzją komendanta Okręgu został przeniesiony do Brzeżan, gdzie chwilowo działał w Kedywie. Dostał także polecenie od Sądu Specjalnego AK, aby pozbył się Józefa Sobiesiaka za mordy, gwałt i kradzież. W 1943 r. ze względu na dekonspirację został przeniesiony do Podhajec i tam po czasie zaczął piastować stanowisko komendanta Obwodu.

 

Data zaprzysiężenia:
Czasookres:
Pełnione funkcje:

Zastępca komendanta Obwodu, komendant Obwodu

Oddział względnie pion organizacyjny:Komenda Obwodu Podhajce
Okręg:Okręg Tarnopol
Przydział: Okręg AK Tarnopol
Inspektorat AK Brzeżany
Obwód AK Podhajce
Przynależność do ZWZ-AK poza Kresami
Działalność:
Data zaprzysiężenia:
Czasookres:
Pełnione funkcje:
Oddział względnie pion organizacyjny:
Działalność w podziemiu antykomunistycznym:
Opis działań:

Po wkroczeniu Armii Czerwonej do Podhajec zaangażował się w działalność antykomunistyczną organizacji “NIE”.

Udział w akcji "Burza"
Opis działań:

Podczas “Burzy” dowodził samoobroną w Podhajcach. 12 lipca 1944 r. ujawnił się razem ze swoim oddziałem przed dowództwem Armii Czerwonej.

Konspiracyjni współpracownicy
Przełożeni, podwładni i organizacyjni koledzy:
Członkowie rodziny zaangażowani w konspirację:
Służba w innych formacjach wojskowych
Polskich:
Niepolskich:
Represje
Represje stosowane przez Niemców (pobyt w niemieckich więzieniach i obozach koncentracyjnych - daty i miejsce, nazwiska współwięźniów):
Represje stosowane przez Związek Sowiecki (pobyt w sowieckich więzieniach i łagrach - daty i miejsce, nazwiska współwięźniów):

Został aresztowany przez NKWD w grudniu 1944 r. i został uwięziony w Czortkowie. Za swoją działalność dostał 20 lat katorgi i 5 lat pozbawienia praw. 12 lat przebywał w Workucie. Po wydaniu wyroku w 1945 r. został wysłany do Dniepropietrowska, a później do Moskwy a stamtąd do Workuty, gdzie przybył 19 marca 1946 r. Pracował w kopalni nr 40, z obozu został zwolniony w kwietniu 1956 r.

Represje ze strony polskiego komunistycznego aparatu bezpieczeństwa
Autorstwo wspomnień, relacji, pamiętników, dzieł literackich, opracowań naukowych, działalność redakcyjna
Poświęconych historii a w szczególności ZWZ-AK:
Poświęconych innym dziedzinom nauki i sztuki lub publicystyki:
Źródła archiwalne i literatura do noty biograficznej

BJ, sekcja rękopisów, P. Woźniak, Z niw i ugorów mego życia, t. II, sygn. akc. 9/85, s. 185;

CDCN, Archiwum Tarnopolskie Czesława Blicharskiego, P. Woźniak, Armia Krajowa Okręg Tarnopolski, sygn. akc. 1320/5/5, s. 178, 181, 182, 211;

FOK, Archiwum Wschodnie, sygn. AW I/0457;

FOK, Archiwum Wschodnie, sygn. AW I/0879;

Markowski D. K., Lwów 1944, Warszawa 2021, s. 79;

Węgierski J., Armia Krajowa w okręgach Stanisławów i Tarnopol, Kraków 1996, s. 153, 210, 250, 260.

Ikonografia
Ewentualne uwagi

Zdał relacje z akcji “Burza” w Obwodzie Podhajce.

Fotografie
Skany załączonych dokumentów
Pobierz jako plik tekstowy

Chcesz zgłosić uwagę do biogramu?