Zbigniew, Dionizy Ścibor-Rylski
pseud. Motyl, Stanisław, Stefan
Dane osobowe | |
Inne nazwiska w czasie okupacji lub po wojnie: | Zbigniew Jankowski |
Płeć: | mężczyzna |
Data urodzenia: | 1917-03-10 |
Miejsce urodzenia: | Browki |
Data śmierci: | 2018-08-03 |
Miejsce śmierci: | Warszawa |
Miejsce pochówku: | Warszawa. Cm. Powązkowski |
Rodzice | |
Imię ojca: | Oskar |
Imię matki: | Maria |
Nazwisko panieńskie matki: | Raciborowska |
Stopień wojskowy uzyskany przed II wojną światową: | podporucznik |
Data: | 1939-08-04 |
Starszeństwo: | |
Organ nadający: | |
Stopień wojskowy uzyskany w konspiracji: | major |
Data: | 1944-10-02 |
Starszeństwo: | |
Organ nadający: | |
Stopień wojskowy uzyskany po wojnie: | generał brygady |
Data: | 2005-05-07 |
Starszeństwo: | |
Organ nadający: | |
Wykształcenie cywilne | |
Przed wojną: | Uczęszczał do Realnego Gimnazjum Męskiego im. Jana Zamojskiego w Zamościu, oraz Gimnazjum Sułkowskich w Rydzynie, a od 1935 r. do Państwowego Gimnazjum im. Tadeusza Kościuszki w Kaliszu, gdzie maju 1937 złożył egzamin maturalny. |
W czasie wojny: | |
Po wojnie: | |
Służba wojskowa | |
Przed wojną: | Szkoła Podchorążych Lotnictwa w Warszawie, Grupa Techniczna. Po promocji dostał przydział do 1 Pułku Lotniczego. |
W czasie wojny: | |
Po wojnie: | |
Miejsce pracy | |
Przed wojną: | |
W czasie wojny: | |
Po wojnie: | W 1946 r. podjął pracę w Biurze Samochodów Remontowanych „Motozbyt”. W 1956 r. został inspektorem technicznym w Zjednoczonych Zakładach Gospodarczych INCO. |
Działalność społeczna, związkowa i polityczna | |
Przed wojną: | |
W czasie wojny: | |
Po wojnie: | Należał do Związku Bojowników o Wolność i Demokrację. W sierpniu 1984 został członkiem Obywatelskiego Komitetu Obchodów 40. rocznicy Powstania Warszawskiego. Na przełomie sierpnia i września 1989 powstała grupa inicjatywna Związku powstańców Warszawskich. W 1990 Ścibor-Rylski został wybrany na prezesa związku Funkcję prezesa pełnił do śmierci w 2018. W 2012 ujawniono, że według akt IPN gen. Zbigniew Ścibor-Rylski współpracował po wojnie ze służbami komunistycznymi. Prokurator pionu lustracyjnego IPN Piotr Dąbrowski wniósł o lustrację generała jako członka Kapituły Orderu Wojennego Virtuti Militari. Zarzucono mu, że w oświadczeniu lustracyjnym z 2007 zataił swoje związki ze służbami. W 2016 rozpoczęto proces lustracyjny, przerwany jednak został już w listopadzie 2016 z uwagi na zły stan zdrowia oskarżonego. Oddziałowe Biuro Lustracyjne IPN w Warszawie starało się wznowić zawieszoną sprawę we wrześniu 2017 oraz w marcu 2018 po doniesieniach medialnych, że 101-letni generał dobrze się czuje. Według źródeł IPN-u Ścibor-Rylski był w latach 1947–1964 tajnym współpracownikiem poznańskiego UB o pseudonimie „Zdzisławski”, a potem, po przeprowadzeniu się z rodziną do Warszawy (1963), miał podjąć współpracę z wywiadem, którą kontynuował aż do 1981. Podczas obchodów 72. rocznicy wybuchu powstania warszawskiego (2016) głos w sprawie powojennych związków gen. Ścibora-Rylskiego ze służbami komunistycznymi zabrał wiceprezes Związku Powstańców Warszawskich, Zbigniew Galperyn Powiedział: „Podtrzymywanie kontaktów generała, jako oficera wywiadu AK z Urzędem Bezpieczeństwa odbywało się na rozkaz i za wiedzą jego przełożonych z konspiracji. Nie była to współpraca z UB. Było to realizowanie rozkazu, a celem było pozyskiwanie informacji ważnych dla byłych żołnierzy AK. Niestety, nie żyje już nikt, kto mógłby poświadczyć, że generał otrzymał takie polecenie. (…) Mamy świadomość, że teraz jest to tylko słowo przeciw słowu oficera. Generał wykazał się w tamtych trudnych czasach odwagą i poprzez swoje działania uratował wiele osób |
Działalność w ruchu kombatanckim | |
Opis działań: | ŚZŻAK |
Przynależność i udział w pracach innych organizacji i instytucji podziemnych | |
Przed scaleniem i wstąpieniem do ZWZ-AK, jak i „równolegle”: | |
Przynależność do ZWZ-AK na Kresach | |
Działalność: | 15.06.1943 r. wydelegowany został w celu przygotowania zrzutów oraz odpowiednich miejsc dla przyszłych zrzutowisk na Wołyń do Kowla. Otrzymał nowe dokumenty, tym razem występował jako „Zbigniew Jankowski”. Na miejscu został kierownikiem obsługi zrzutów, był także oficerem w Sztabie Okręgu Wołyń. |
Data zaprzysiężenia: | 1940-09-01 |
Czasookres: | |
Pełnione funkcje: | |
Oddział względnie pion organizacyjny: | 27 WDP AK, I/50 pp 2 komp. |
Okręg: | Okręg Wołyń |
Przydział: | Okręg AK Wołyń (1942-1944), 27 WDP AK |
Komenda Okręgu AK Wołyń, Inspektorat Rejonowy AK Kowel „Kuźnia”, „Gromada” | |
Zgrupowanie „Gromada” 27 WDP AK | |
Batalion „Sokoła” I/50 pp 27 WDP AK | |
Przynależność do ZWZ-AK poza Kresami | |
Działalność: | |
Data zaprzysiężenia: | |
Czasookres: | |
Pełnione funkcje: | |
Oddział względnie pion organizacyjny: | |
Działalność w podziemiu antykomunistycznym: | |
Opis działań: | |
Udział w akcji "Burza" | |
Opis działań: | |
Konspiracyjni współpracownicy | |
Przełożeni, podwładni i organizacyjni koledzy: | |
Członkowie rodziny zaangażowani w konspirację: | |
Służba w innych formacjach wojskowych | |
Polskich: | |
Niepolskich: | |
Represje | |
Represje stosowane przez Niemców (pobyt w niemieckich więzieniach i obozach koncentracyjnych - daty i miejsce, nazwiska współwięźniów): | Od 1939-10-06 do 1940-07-01 przebywał w obozie jenieckim w Stargardzie. |
Represje stosowane przez Związek Sowiecki (pobyt w sowieckich więzieniach i łagrach - daty i miejsce, nazwiska współwięźniów): | |
Represje ze strony polskiego komunistycznego aparatu bezpieczeństwa | |
Ordery i odznaczenia | |
Lista odznaczeń | Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Miilitari; Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski; Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski – 1999; Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski; Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski; Krzyż Walecznych (dwukrotnie w 1944); Krzyż Partyzancki; Krzyż Armii Krajowej; Warszawski Krzyż Powstańczy; Brązowy Medal za Zasługi dla Kraju; Odznaka Mechanika Lotniczego; Medal „Za zasługi dla Fundacji Warszawa Walczy 1939–1945” – 2012;
|
Autorstwo wspomnień, relacji, pamiętników, dzieł literackich, opracowań naukowych, działalność redakcyjna | |
Poświęconych historii a w szczególności ZWZ-AK: | |
Poświęconych innym dziedzinom nauki i sztuki lub publicystyki: | |
Źródła archiwalne i literatura do noty biograficznej | ŚZŻAK Okręg Wołyń (Warszawa), teczka osobowa Zbigniewa Ścibora-Rylskiego; Filar W., „Burza” na Wołyniu, Warszawa 2010, s. 101, 127, 157, 158, 241, 244, 267, 271; Żołnierze Wołynia: działalność powojenna żołnierzy 27. Wołyńskiej Dywizji Piechoty AK, (red.) Bakuniak E., Dyszkiewicz E., Warszawa 2002, s. 275. |
Ikonografia | |
Ewentualne uwagi | |
Fotografie | |
Skany załączonych dokumentów | |
Pobierz jako plik tekstowy |
Chcesz zgłosić uwagę do biogramu?