Karolina Lanckorońska
pseud. Aldona, Karla
Dane osobowe | |
Inne nazwiska w czasie okupacji lub po wojnie: | |
Płeć: | kobieta |
Data urodzenia: | 1898-08-11 |
Miejsce urodzenia: | Buchberg am Kamp, Austro-Węgry |
Data śmierci: | 2002-08-25 |
Miejsce śmierci: | Rzym |
Miejsce pochówku: | Cmentarz Campo Verano |
Rodzice | |
Imię ojca: | Karol |
Imię matki: | Małgorzata |
Nazwisko panieńskie matki: | Lichnowsky |
Stopień wojskowy uzyskany przed II wojną światową: | |
Data: | |
Starszeństwo: | |
Organ nadający: | |
Stopień wojskowy uzyskany w konspiracji: | porucznik |
Data: | |
Starszeństwo: | |
Organ nadający: | |
Stopień wojskowy uzyskany po wojnie: | |
Data: | |
Starszeństwo: | |
Organ nadający: | |
Wykształcenie cywilne | |
Przed wojną: | Po ukończeniu prywatnego gimnazjum podjęła studia z zakresu historii sztuki na Uniwersytecie Wiedeńskim w latach 1917 – 1921, gdzie w 1926 r. zrobiła doktorat pod kierunkiem Maxa Dvořaka i Juliusa von Schlossera. Jako pierwsza Polka habilitowała się na Uniwersytecie im. Jana Kazimierza we Lwowie w 1935 r. |
W czasie wojny: | |
Po wojnie: | |
Służba wojskowa | |
Przed wojną: | |
W czasie wojny: | |
Po wojnie: | |
Miejsce pracy | |
Przed wojną: | Od 1933 do 1940 r. pracowała na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie. W latach 1935 – 1939 była tam docentem historii sztuki nowożytnej, jednocześnie także pełniła funkcję sekretarza Towarzystwa Polskich Badań Historycznych we Lwowie. |
W czasie wojny: | Po wkroczeniu Armii Czerwonej do Lwowa kontynuowała karierę uniwersytecką i jednocześnie działała w konspiracji. W 1940 r. opuściła Lwów i wyjechała do Generalnej Guberni. |
Po wojnie: | Po wojnie zamieszkała na stałe w Rzymie, gdzie współorganizowała studia wyższe dla demobilizowanych we Włoszech i w Wielkiej Brytanii polskich żołnierzy. Od 1951 r. była profesorem Polskiego Uniwersytetu na Obczyźnie w Londynie. |
Działalność społeczna, związkowa i polityczna | |
Przed wojną: | |
W czasie wojny: | Polski Czerwony Krzyż Rada Główna Opiekuńcza |
Po wojnie: | Współzałożycielka Polskiego Instytutu Historycznego w Rzymie oraz dyrektor Fundacji im. Lanckorońskich, wspierającej naukę i kulturę polską. Od 1990 r. była członkiem Polskiej Akademii Umiejętności. |
Działalność w ruchu kombatanckim | |
Opis działań: | |
Przynależność i udział w pracach innych organizacji i instytucji podziemnych | |
Przed scaleniem i wstąpieniem do ZWZ-AK, jak i „równolegle”: | Rada Główna Opiekuńcza |
Przynależność do ZWZ-AK na Kresach | |
Działalność: | Przysięgę na rotę ZWZ złożyła we Lwowie na początku stycznia 1940 r. W obawie przed aresztowaniem wyjechała do Krakowa. W 1942 r. przyjechała do Stanisławowa, gdzie otrzymała zadanie zorganizowania filii Rady Głównej Opiekuńczej (tzw. Komitetu Polskiego). |
Data zaprzysiężenia: | 1940-01-02 |
Czasookres: | |
Pełnione funkcje: | |
Oddział względnie pion organizacyjny: | |
Okręg: | Okręg Stanisławów, Okręg Lwów |
Przydział: | Okręg ZWZ Stanisławów (1940-1941), Okręg AK Stanisławów |
Przynależność do ZWZ-AK poza Kresami | |
Działalność: | Nawiązała kontakt z gen. Tadeuszem Komorowskim “Borem” i za jego zgodą rozpoczęła pracę w Polskim Czerwonym Krzyżu oraz Radzie Głównej Opiekuńczej, angażując się w pomoc chorym i rannym. |
Data zaprzysiężenia: | |
Czasookres: | |
Pełnione funkcje: | |
Oddział względnie pion organizacyjny: | RGO |
Działalność w podziemiu antykomunistycznym: | |
Opis działań: | |
Udział w akcji "Burza" | |
Opis działań: | |
Konspiracyjni współpracownicy | |
Przełożeni, podwładni i organizacyjni koledzy: | |
Członkowie rodziny zaangażowani w konspirację: | |
Służba w innych formacjach wojskowych | |
Polskich: | II Korpus Polskich Sił Zbrojnych – oficer prasowy. |
Niepolskich: | |
Represje | |
Represje stosowane przez Niemców (pobyt w niemieckich więzieniach i obozach koncentracyjnych - daty i miejsce, nazwiska współwięźniów): | 12 maja 1942 r. została aresztowana w Kołomyi podczas zebrania RGO i przewieziona do więzienia w Stanisławowie. Podczas przesłuchania szef gestapo Hans Krüger przyznał się przed nią do zamordowania profesorów lwowskich w nocy z 3 na 4 lipca 1941 r. Sądząc, że zdradza tę tajemnicę przed skazaną już na śmierć. W ten sposób stała się jedynym polskim świadkiem zbrodni – zeznawała przeciw Krügerowi w 1967 r. w Münster, podczas procesu niemieckich oprawców cywilnej ludności Stanisławowa. Uniknęła śmierci dzięki wstawiennictwu u Himmlera członków włoskiej dynastii sabaudzkiej. Ze Stanisławowa przewieziono ją do Lwowa. W lwowskim więzieniu na ul. Łąckiego przebywała od 8 lipca do 27 listopada 1942 r. Ze Lwowa przewieziono ją do więzienia w Berlinie przy Alexanderplatz, skąd 8 stycznia 1943 r. trafiła do obozu w Ravensbrück. 5 kwietnia 1945 r., miesiąc przed zakończeniem wojny, została zwolniona z obozu dzięki interwencji Carla J. Burckhardta, ówczesnego przewodniczącego Czerwonego Krzyża. |
Represje stosowane przez Związek Sowiecki (pobyt w sowieckich więzieniach i łagrach - daty i miejsce, nazwiska współwięźniów): | |
Represje ze strony polskiego komunistycznego aparatu bezpieczeństwa | |
Ordery i odznaczenia | |
Lista odznaczeń | Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski (1991) Krzyż Walecznych (1942) Brązowy Krzyż Zasługi z Mieczami (1965) Krzyż Armii Krajowej (1968) Krzyż Kombatancki Stowarzyszenia Polskich Kombatantów (1988) Krzyż Oficerski Orderu Zasługi Republiki Włoskiej (1997) Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Świętego Grzegorza Wielkiego (1998) Złota odznaka honorowa Koła Lwowian w Londynie (1970) |
Autorstwo wspomnień, relacji, pamiętników, dzieł literackich, opracowań naukowych, działalność redakcyjna | |
Poświęconych historii a w szczególności ZWZ-AK: | Jest autorką książki: Wspomnienia wojenne 22 IX 1939 – 5 IV 1945. |
Poświęconych innym dziedzinom nauki i sztuki lub publicystyki: | Była redaktorem naczelnym serii źródeł do historii Polski, znajdujących się w zagranicznych archiwach “Elementa ad fontium editiones”. Autorka opracowań naukowych i artykułów autobiograficznych m.in. w “Tygodniku Powszechnym”, oraz licznych publikacji książkowych. Związana była z publikacją źródeł do dziejów polskich, jakie znajdują się w różnych zbiorach obcych, a przede wszystkim w archiwach watykańskich. |
Źródła archiwalne i literatura do noty biograficznej | Lanckorońska K., Wspomnienia wojenne 22 IX 1939 – 5 IV 1945, Kraków 2002, passim; Wójcik Z., Karolina Lanckorońska (11 VIII 1898 – 25 VIII 2002), “Kwartalnik Historyczny”, 2003, nr 2, s. 171–174. |
Ikonografia | |
Ewentualne uwagi | W 1994 r. jako ostatnia z rodu Lanckorońskich, podarowała odziedziczoną po ojcu unikatową kolekcję ponad stu wysokiej klasy obrazów i sześćdziesiąt innych dzieł sztuki na Zamki Królewskie w Krakowie i Warszawie. |
Fotografie | |
Skany załączonych dokumentów | |
Pobierz jako plik tekstowy |
Chcesz zgłosić uwagę do biogramu?