Lanckorońska, Karolina

Karolina Lanckorońska

pseud. Aldona, Karla

Dane osobowe
Inne nazwiska w czasie okupacji lub po wojnie:
Płeć:kobieta
Data urodzenia: 1898-08-11
Miejsce urodzenia:Buchberg am Kamp, Austro-Węgry
Data śmierci:2002-08-25
Miejsce śmierci:Rzym
Miejsce pochówku: Cmentarz Campo Verano
Rodzice
Imię ojca:Karol
Imię matki:Małgorzata
Nazwisko panieńskie matki:Lichnowsky
Stopień wojskowy uzyskany przed II wojną światową:
Data:
Starszeństwo:
Organ nadający:
Stopień wojskowy uzyskany w konspiracji: porucznik
Data:
Starszeństwo:
Organ nadający:
Stopień wojskowy uzyskany po wojnie:
Data:
Starszeństwo:
Organ nadający:
Wykształcenie cywilne
Przed wojną:

Po ukończeniu prywatnego gimnazjum podjęła studia z zakresu historii sztuki na Uniwersytecie Wiedeńskim w latach 1917 – 1921, gdzie w 1926 r. zrobiła doktorat pod kierunkiem Maxa Dvořaka i Juliusa von Schlossera. Jako pierwsza Polka habilitowała się na Uniwersytecie im. Jana Kazimierza we Lwowie w 1935 r.

W czasie wojny:
Po wojnie:
Służba wojskowa
Przed wojną:
W czasie wojny:
Po wojnie:
Miejsce pracy
Przed wojną:

Od 1933 do 1940 r. pracowała na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie. W latach 1935 – 1939 była tam docentem historii sztuki nowożytnej, jednocześnie także pełniła funkcję sekretarza Towarzystwa Polskich Badań Historycznych we Lwowie.

W czasie wojny:

Po wkroczeniu Armii Czerwonej do Lwowa kontynuowała karierę uniwersytecką i jednocześnie działała w konspiracji. W 1940 r. opuściła Lwów i wyjechała do Generalnej Guberni.

Po wojnie:

Po wojnie zamieszkała na stałe w Rzymie, gdzie współorganizowała studia wyższe dla demobilizowanych we Włoszech i w Wielkiej Brytanii polskich żołnierzy. Od 1951 r. była profesorem Polskiego Uniwersytetu na Obczyźnie w Londynie.

Działalność społeczna, związkowa i polityczna
Przed wojną:
W czasie wojny:

Polski Czerwony Krzyż

Rada Główna Opiekuńcza

Po wojnie:

Współzałożycielka Polskiego Instytutu Historycznego w Rzymie oraz dyrektor Fundacji im. Lanckorońskich, wspierającej naukę i kulturę polską.

Od 1990 r. była członkiem Polskiej Akademii Umiejętności.

Działalność w ruchu kombatanckim
Opis działań:
Przynależność i udział w pracach innych organizacji i instytucji podziemnych
Przed scaleniem i wstąpieniem do ZWZ-AK, jak i „równolegle”:

Rada Główna Opiekuńcza

Przynależność do ZWZ-AK na Kresach
Działalność:

Przysięgę na rotę ZWZ złożyła we Lwowie na początku stycznia 1940 r. W obawie przed aresztowaniem wyjechała do Krakowa. W 1942 r. przyjechała do Stanisławowa, gdzie otrzymała zadanie zorganizowania filii Rady Głównej Opiekuńczej (tzw. Komitetu Polskiego).

Data zaprzysiężenia:1940-01-02
Czasookres:
Pełnione funkcje:
Oddział względnie pion organizacyjny:
Okręg:Okręg Stanisławów, Okręg Lwów
Przydział: Okręg ZWZ Stanisławów (1940-1941), Okręg AK Stanisławów
Przynależność do ZWZ-AK poza Kresami
Działalność:

Nawiązała kontakt z gen. Tadeuszem Komorowskim “Borem” i za jego zgodą rozpoczęła pracę w Polskim Czerwonym Krzyżu oraz Radzie Głównej Opiekuńczej, angażując się w pomoc chorym i rannym.

Data zaprzysiężenia:
Czasookres:
Pełnione funkcje:
Oddział względnie pion organizacyjny:RGO
Działalność w podziemiu antykomunistycznym:
Opis działań:
Udział w akcji "Burza"
Opis działań:
Konspiracyjni współpracownicy
Przełożeni, podwładni i organizacyjni koledzy:
Członkowie rodziny zaangażowani w konspirację:
Służba w innych formacjach wojskowych
Polskich:

II Korpus Polskich Sił Zbrojnych – oficer prasowy.

Niepolskich:
Represje
Represje stosowane przez Niemców (pobyt w niemieckich więzieniach i obozach koncentracyjnych - daty i miejsce, nazwiska współwięźniów):

12 maja 1942 r. została aresztowana w Kołomyi podczas zebrania RGO i przewieziona do więzienia w Stanisławowie. Podczas przesłuchania szef gestapo Hans Krüger przyznał się przed nią do zamordowania profesorów lwowskich w nocy z 3 na 4 lipca 1941 r.  Sądząc, że zdradza tę tajemnicę przed skazaną już na śmierć. W ten sposób stała się jedynym polskim świadkiem zbrodni –  zeznawała przeciw Krügerowi w 1967 r. w Münster, podczas procesu niemieckich oprawców cywilnej ludności Stanisławowa. Uniknęła śmierci dzięki wstawiennictwu u Himmlera członków włoskiej dynastii sabaudzkiej. Ze Stanisławowa przewieziono ją do Lwowa. W lwowskim więzieniu na ul. Łąckiego przebywała od 8 lipca do 27 listopada 1942 r. Ze Lwowa przewieziono ją do więzienia w Berlinie przy Alexanderplatz, skąd 8 stycznia 1943 r. trafiła do obozu w Ravensbrück. 5 kwietnia 1945 r., miesiąc przed zakończeniem wojny, została zwolniona z obozu dzięki interwencji Carla J. Burckhardta, ówczesnego przewodniczącego Czerwonego Krzyża.

Represje stosowane przez Związek Sowiecki (pobyt w sowieckich więzieniach i łagrach - daty i miejsce, nazwiska współwięźniów):
Represje ze strony polskiego komunistycznego aparatu bezpieczeństwa
Ordery i odznaczenia
Lista odznaczeń

Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski (1991)

Krzyż Walecznych (1942)

Brązowy Krzyż Zasługi z Mieczami (1965)

Krzyż Armii Krajowej (1968)

Krzyż Kombatancki Stowarzyszenia Polskich Kombatantów (1988)

Krzyż Oficerski Orderu Zasługi Republiki Włoskiej (1997)

Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Świętego Grzegorza Wielkiego (1998)

Złota odznaka honorowa Koła Lwowian w Londynie (1970)

Autorstwo wspomnień, relacji, pamiętników, dzieł literackich, opracowań naukowych, działalność redakcyjna
Poświęconych historii a w szczególności ZWZ-AK:

Jest autorką książki: Wspomnienia wojenne 22 IX 1939 – 5 IV 1945. 

Poświęconych innym dziedzinom nauki i sztuki lub publicystyki:

Była redaktorem naczelnym serii źródeł do historii Polski, znajdujących się w zagranicznych archiwach “Elementa ad fontium editiones”. Autorka opracowań naukowych i artykułów autobiograficznych m.in. w “Tygodniku Powszechnym”, oraz licznych publikacji książkowych. Związana była z publikacją źródeł do dziejów polskich, jakie znajdują się w różnych zbiorach obcych, a przede wszystkim w archiwach watykańskich.

Źródła archiwalne i literatura do noty biograficznej

Lanckorońska K., Wspomnienia wojenne 22 IX 1939 – 5 IV 1945, Kraków 2002, passim;

Wójcik Z., Karolina Lanckorońska (11 VIII 1898 – 25 VIII 2002), “Kwartalnik Historyczny”, 2003, nr 2, s. 171–174.

Ikonografia
Ewentualne uwagi

W 1994 r. jako ostatnia z rodu Lanckorońskich, podarowała odziedziczoną po ojcu unikatową kolekcję ponad stu wysokiej klasy obrazów i sześćdziesiąt innych dzieł sztuki na Zamki Królewskie w Krakowie i Warszawie.

Fotografie
Skany załączonych dokumentów
Pobierz jako plik tekstowy

Chcesz zgłosić uwagę do biogramu?