Zdzisław Pacak-Kuźmirski
pseud. Andrzej, Jarema, Mandaryn
Dane osobowe | |
Inne nazwiska w czasie okupacji lub po wojnie: | Kuźmirski-Pacak, Kuźmiński, Andrzej Kuźmirski |
Płeć: | mężczyzna |
Data urodzenia: | 1911-01-06 |
Miejsce urodzenia: | Bybło/ pow. Rohatyń |
Data śmierci: | 1981-01-27 |
Miejsce śmierci: | Kraków |
Miejsce pochówku: | Cmentarz Rakowicki w Krakowie, kwatera wojskowa |
Rodzice | |
Imię ojca: | Marceli |
Imię matki: | Ludwika |
Nazwisko panieńskie matki: | Wierzbicka |
Stopień wojskowy uzyskany przed II wojną światową: | porucznik |
Data: | 1936-01-01 |
Starszeństwo: | |
Organ nadający: | Prezydent RP |
Stopień wojskowy uzyskany w konspiracji: | porucznik |
Data: | 1944-05-03 |
Starszeństwo: | |
Organ nadający: | |
Stopień wojskowy uzyskany po wojnie: | podpułkownik |
Data: | |
Starszeństwo: | |
Organ nadający: | |
Wykształcenie cywilne | |
Przed wojną: | W latach 1922-1930 uczęszczał do gimnazjum w Rohatynie, gdzie uzyskał maturę. |
W czasie wojny: | |
Po wojnie: | Studiował na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego. |
Służba wojskowa | |
Przed wojną: | W latach 1931–1933 odbył kurs Szkoły Podchorążych Piechoty w Ostrowi-Komorowie. 15 sierpnia 1933 r. uzyskał stopień podporucznika i przydział do 40. Pułku Piechoty „Dzieci Lwowskich” we Lwowie |
W czasie wojny: | Podczas kampanii wrześniowej uczestniczył w obronie Warszawy dowodząc 8 kompanią 40 Pułku Piechoty. Wsławił się obroną Reduty nr 56 przy ul. Wolskiej przed 4 Dywizją Pancerną. W czasie walki z jego rozkazu rozlano terpentynę, która w czasie ataku niemieckich czołgów została podpalona. W wyniku bohaterskiej walki zniszczono 13 czołgów oraz 20 innych pojazdów wroga. 26 września 1939 r. dowodził udanym atakiem na parowozownię na Czystym. |
Po wojnie: | |
Miejsce pracy | |
Przed wojną: | |
W czasie wojny: | |
Po wojnie: | Pracował jako urzędnik w Urzędzie Zielarskim w Krakowie. Był kierownikiem Spółdzielni Zootechnicznej. |
Działalność społeczna, związkowa i polityczna | |
Przed wojną: | |
W czasie wojny: | |
Po wojnie: | Członek PPS |
Działalność w ruchu kombatanckim | |
Opis działań: | Działał aktywnie w ZBoWiD. W Krakowie zorganizował Klub Woldenberczyków, opiekował się grobami zmarłych kolegów. |
Przynależność i udział w pracach innych organizacji i instytucji podziemnych | |
Przed scaleniem i wstąpieniem do ZWZ-AK, jak i „równolegle”: | |
Przynależność do ZWZ-AK na Kresach | |
Działalność: | Został przeniesiony na teren Okręgu Stanisławów AK we wrześniu 1943 r. Objął tu funkcję Komendanta Inspektoratu Rejonowego Stryj AK. Zaangażowany w konspirację, położył duże zasługi w organizacji Inspektoratu i samoobrony na tym terenie. Był przewidziany na dowódcę odtwarzanego 53 Pułku Piechoty w ramach AK. W okresie 1943-1944 dowodził Partyzancką Dywizją Karpacką w Obszaru Lwów AK. Dowódca Zgrupowania 48 Pułku Piechoty AK w Inspektoracie Stanisławów. |
Data zaprzysiężenia: | |
Czasookres: | 1943-09-00 - 1944-00-00 |
Pełnione funkcje: | Komendant Inspektoratu Stryj (09.1943 r. – 05.08.1944 r.) |
Oddział względnie pion organizacyjny: | Inspektorat Stryj AK, 48 pp AK |
Okręg: | Okręg Stanisławów |
Przydział: | Okręg AK Stanisławów |
Inspektorat AK Stryj | |
Obwód AK Stryj | |
Przynależność do ZWZ-AK poza Kresami | |
Działalność: | Po ucieczce z niemieckiego obozu dotarł do Warszawy i wstąpił w szeregi Armii Krajowej. Do listopada 1942 r. był zastępcą dowódcy zastępcą dowódcy i szefa operacyjnego Komendy Głównej AK, „Osa-Kosa” – Organizacji Specjalnych Akcji Bojowych/ “Kosy 30”. Na przełomie lutego i marca 1943 r. pełnił funkcję dowódcy Oddziału Specjalnego. Należał także do zespołu kierującego przygotowaniami do nieudanego zamachu na gubernatora Hansa Franka w Krakowie. |
Data zaprzysiężenia: | |
Czasookres: | 1942-11-00 - 1943-09-00 |
Pełnione funkcje: | Zastępca dowódcy oddziału “Osa-Kosa”. |
Oddział względnie pion organizacyjny: | "Osa-Kosa" |
Działalność w podziemiu antykomunistycznym: | |
Opis działań: | Po wejściu wojsk sowieckich na teren podległego mu inspektoratu pozostał w konspiracji antykomunistycznej. Poszukiwany przez NKWD często zmieniał kwatery. Kierował pracami konspiracyjnymi do połowy marca 1945 r. |
Udział w akcji "Burza" | |
Opis działań: | |
Konspiracyjni współpracownicy | |
Przełożeni, podwładni i organizacyjni koledzy: | |
Członkowie rodziny zaangażowani w konspirację: | |
Służba w innych formacjach wojskowych | |
Polskich: | |
Niepolskich: | |
Represje | |
Represje stosowane przez Niemców (pobyt w niemieckich więzieniach i obozach koncentracyjnych - daty i miejsce, nazwiska współwięźniów): | Po kampanii wrześniowej trafił do obozu jenieckiego – Woldenberg, Oflag II C. Podjął dwie zakończone niepowodzeniem próby ucieczki, jednak nie zrezygnował. Za trzecim razem wybrał nietypowy sposób. Jego towarzyszami w tej próbie byli porucznik Jerzy Kleczkowski, porucznik Edward Madej, porucznik Kazimierz Nowosławski i podporucznik Zygmunt Siekierski. W nocy z 18 na 19 marca 1942 r. jeden z Polaków został przebrany za „konwojenta” i uzbrojony w drewnianą imitację karabinu Mauser wyprowadził przez bramę pozostałych oficerów. Za ucieczkę z obozu jenieckiego w 1967 r. otrzymał Krzyż Złoty Orderu Virtuti Militari. |
Represje stosowane przez Związek Sowiecki (pobyt w sowieckich więzieniach i łagrach - daty i miejsce, nazwiska współwięźniów): | Wiosną 1945 r. na skutek dekonspiracji przez byłego żołnierza AK Czesława Rutkowskiego został aresztowany przez NKWD. Przewieziono go do Moskwy i zmuszono do składania zeznań na procesie szesnastu. Zeznawał w jako świadek na procesie gen. Okulickiego. W 1946 r. wrócił do Polski. |
Represje ze strony polskiego komunistycznego aparatu bezpieczeństwa | Aresztowany powtórnie w 1948 r. Zarzucono mu próbę nielegalnego przekroczenia granicy z Czechosłowacją oraz działalność w nielegalnej organizacji konspiracyjnej “Komitet Wolnych Polaków”. W 1951 r. skazano go na dziesięć lat pozbawienia wolności, po amnestii złagodzona do 6 lat. Więzienie opuścił w 1956 r. Więziony we Wronkach i Rawiczu. |
Ordery i odznaczenia | |
Lista odznaczeń | Krzyż Złoty Orderu Virtuti Militari Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Walecznych |
Autorstwo wspomnień, relacji, pamiętników, dzieł literackich, opracowań naukowych, działalność redakcyjna | |
Poświęconych historii a w szczególności ZWZ-AK: | Autor artykułów wspomnieniowych o obronie Warszawy i książki Reduta 56. |
Poświęconych innym dziedzinom nauki i sztuki lub publicystyki: | |
Źródła archiwalne i literatura do noty biograficznej | FOK, Archiwum Wschodnie, sygn. AW I/0283; Mazur G., Konspiracja w Stanisławowie, TP II, 1988; Pempel S., W sprawie lwowskiej burzy, “Lwów i Kresy”, nr 4 (57), październik 1988, s. 30; Radomski J., Z lwowskiej Armii Krajowej przez Czerwoną Armię do niewoli niemieckiej, Kraków 2002, s. 32-33; Rychter J., Spis dowódców ZWZ-AK, (bdmw), rękopis w zbiorach MAK; Stański J., Z podkarpackich oddziałów Armii Krajowej na Kołymę, Kraków 2004, s.23; Węgierski J., Obsada osobowa lwowskiego obszaru SZP-ZWZ-AK-NIE w latach 1939-1945, Kraków 2000, s. 103; Węgierski J., W lwowskiej Armii Krajowej, Warszawa 1989, s. 194; Żołnierze Wołynia, praca zbiorowa, Warszawa 2002, s. 260. |
Ikonografia | |
Ewentualne uwagi | |
Fotografie | |
Skany załączonych dokumentów | |
Pobierz jako plik tekstowy |
Chcesz zgłosić uwagę do biogramu?