Kopisto, Wacław

Wacław Kopisto

pseud. Gil, Kra

Dane osobowe
Inne nazwiska w czasie okupacji lub po wojnie:Roman Diaczek, Tadeusz Kostecki, Zygmunt Radecki, Wacław Jaworski
Płeć:mężczyzna
Data urodzenia: 1911-02-08
Miejsce urodzenia:Hrycenki
Data śmierci:1993-02-21
Miejsce śmierci:Rzeszów
Miejsce pochówku: Cmentarz komunalny Wilkowyja
Rodzice
Imię ojca:Wiktor
Imię matki:Wacława
Nazwisko panieńskie matki: Orłoś
Stopień wojskowy uzyskany przed II wojną światową: podporucznik
Data: 1938-01-01
Starszeństwo: ze starszeństwem
Organ nadający:
Stopień wojskowy uzyskany w konspiracji: kapitan
Data: 1944-05-03
Starszeństwo:
Organ nadający:
Stopień wojskowy uzyskany po wojnie: major
Data:
Starszeństwo:
Organ nadający:
Wykształcenie cywilne
Przed wojną:

Od 1926 r. rozpoczął naukę w 4 klasie Państwowego Gimnazjum im. H. Sienkiewicza w Łańcucie. Maturę zdał w 1931 r. W 1936 r. lub 1937 r. ukończył studia w Wyższej Szkole Handlu Zagranicznego.

W czasie wojny:
Po wojnie:
Służba wojskowa
Przed wojną:

W latach 1934-1935 uczył się w Szkole Podchorążych Rezerwy Piechoty w Zambrowie przy 54 Pułku Piechoty Strzelców Kresowych w Tarnopolu.  W stopniu podporucznika rezerwy służył w 39 Pułku Piechoty w Jarosławiu, pełniąc funkcję dowódcy plutonu.

W czasie wojny:

We wrześniu 1939 r. walczył w 7 kompanii III batalionu 154 Pułku Piechoty – był dowódca 2 plutonu. Po agresji Związku Radzieckiego na Polskę przekroczył wraz z oddziałem 19 września 1939 r. granicę polsko-węgierską i został internowany w Komarom-Belsovar na Węgrzech, gdzie pełnił funkcję dowódcy kompanii. W lutym 1940 r. zbiegł z obozu i dotarł do Jugosławii, skąd wyruszył drogą morską do Francji i dołączył do francuskiej armii. Po kapitulacji Francji ewakuowany do Wielkiej Brytanii. Po odbyciu przeszkolenia w dywersji został zaprzysiężony 7 kwietnia 1942 r. i przydzielony do Oddziału VI Sztabu Naczelnego Wodza.  Do Polski został zrzucony w nocy z 1 na 2 września 1942 r. w ramach operacji lotniczej o kryptonimie „Smallpox” i przydzielony do Odcinka II “Wachlarza”, jednak przydział ten nie został zrealizowany i pozostał w dyspozycji Komendy “Wachlarza”.

Po wojnie:
Miejsce pracy
Przed wojną:

Od 1937 r. pracował w ordynacji hr. Alfreda Potockiego w Łańcucie w biurze prawno-administracyjnym.

W czasie wojny:
Po wojnie:

Od 1 stycznia 1956 r. pracował jako księgowy w tuczarni w Załężu.

Od kwietnia 1956 r. do stycznia 1958 r. pracował w Rzeszowskich Okręgowych Zakładach Tuczu Przemysłowego.

1 stycznia 1958 r. pracował jako starszy księgowy w Okręgowym Przedsiębiorstwie Gospodarki Zwierzętami Rzeźnymi.

Od 1 stycznia 1959 r. starszy instruktor księgowości w Wojewódzkim Zjednoczeniu Przemysłu Mięsnego, od 1 maja 1962 r. – jako zastępca głównego księgowego, od stycznia 1969 – główny księgowy.

1 lipca 1976 r. przeszedł na emeryturę.

Działalność społeczna, związkowa i polityczna
Przed wojną:
W czasie wojny:
Po wojnie:
Działalność w ruchu kombatanckim
Opis działań:

ZBoWiD, nr 0232879, z dn. 24.04.1984 r.

ŚZŻAK.

Przynależność i udział w pracach innych organizacji i instytucji podziemnych
Przed scaleniem i wstąpieniem do ZWZ-AK, jak i „równolegle”:
Przynależność do ZWZ-AK na Kresach
Działalność:

1 stycznia 1943 r. został przydzielony do akcji odbicia żołnierzy “Wachlarza” z więzienia w Pińsku. Na podstawie otrzymanych danych, sporządził szkic pińskiego więzienia. Akcja została z powodzeniem zrealizowana 18 stycznia 1943 r. przez trzy grupy bojowe, które były dowodzone przez Jana Piwnika „Ponurego”, Jana Rogowskiego „Czarki” i Michała Fijałki „Kawy”. Za udział w tej akcji został po raz pierwszy odznaczony Krzyżem Walecznych.

Następnie od kwietnia 1943 r. walczył jako oficer dywersji, szef Kedywu Inspektoratu Łuck Okręgu Wołyń. Powierzono mu między innymi: organizację i koordynację samoobrony przed UPA w Antonówce, Spaszczyźnie i Przebrażu, utworzenie patroli dywersyjnych a także współpracę w tworzeniu oddziałów partyzanckich „Piotrusia Małego” i „Olgierda”, szkolenia, walki z UPA oraz akcje likwidacyjne i dywersyjne.

27 lipca 1943 r. brał udział w walkach samoobrony Antonówka, zaatakowanej przez Ukraińców. Na podstawie samoobrony Antonówka-Aleksandrówka, zorganizował zalążek oddziału partyzanckiego, który następnie przekazał pod dowództwo por. Janowi Rerutko “Drzazdze”.

W kwietniu 1944 r. chciał przewieźć ukrytą broń i amunicję ze skrytki w okolicach Łucka i udać się do miejsca koncentracji 27 WDP AK. W czasie akcji 3 kwietnia 1944 r. został aresztowany przez NKWD.

Data zaprzysiężenia:1942-04-07
Czasookres:1942-09-02 - 1944-04-03
Pełnione funkcje:

Organizacja i koordynacja samoobrony przed UPA.

Oddział względnie pion organizacyjny:Cichociemny. 27 WDP AK, Odcinek II "Wachlarz"
Okręg:Okręg Wołyń
Przydział: Odcinek II „Wachlarza”, Okręg AK Wołyń (1942-1944), 27 WDP AK
Inspektorat Rejonowy AK Łuck „Łuna”, „Osnowa”
Zgrupowanie „Osnowa” 27 WDP AK
Oddział Partyzancki „Piotruś”
Przynależność do ZWZ-AK poza Kresami
Działalność:

Od październiku 1942 r. w dyspozycji Komendy “Wachlarza” w Warszawie, zajmował się szkoleniem zespołów dywersyjnych. Otrzymał przydział do II Odcinka, który nie został zrealizowany.

Data zaprzysiężenia:
Czasookres:
Pełnione funkcje:
Oddział względnie pion organizacyjny:
Działalność w podziemiu antykomunistycznym:
Opis działań:
Udział w akcji "Burza"
Opis działań:
Konspiracyjni współpracownicy
Przełożeni, podwładni i organizacyjni koledzy:
Członkowie rodziny zaangażowani w konspirację:
Służba w innych formacjach wojskowych
Polskich:

W marcu 1940 r. przedostał się do Francji, gdzie został skierowany do Rezerwowego Obozu Wyszkoleniowego Oficerów (ROWO) w Vichy i Legii Oficerskiej.

Po klęsce Francji ewakuował się do Wielkiej Brytanii, gdzie od lipca 1940 r. służył w 3 Batalionie Kadrowym Strzelców 3 Brygady Kadrowej Strzelców, przemianowanej 4.10.1941 r. na 1 Samodzielną Brygadę Spadochronową.

 

 

 

Niepolskich:
Represje
Represje stosowane przez Niemców (pobyt w niemieckich więzieniach i obozach koncentracyjnych - daty i miejsce, nazwiska współwięźniów):
Represje stosowane przez Związek Sowiecki (pobyt w sowieckich więzieniach i łagrach - daty i miejsce, nazwiska współwięźniów):

3 kwietnia 1944 r. został aresztowany przez NKWD. Po miesięcznym śledztwie wywieziony do więzienia Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego Ukrainy w Kijowie, gdzie trafił do izolatki. Po kilku miesiącach, 18 października 1944 r. został skazany przez trybunał wojenny na karę śmierci, która miała być wykonana przez rozstrzelanie. W styczniu 1945 r. wyrok zamieniono na 10 lat więzienia, który odbył w więzieniach w Kijowie (Łukianówka), Kaniowie, łagrach Kołymy, Komi i Magadanu (m.in. obozy w Kotłasie, Tajszecie). 3 maja 1953 r. karę zamieniono na przymusowe osiedlenie i podjęcie pracy na terenie Magadanu. Po 11 latach i 8 miesiącach wyruszył do Polski. Podróż trwała od października do grudnia 1955 r.

Represje ze strony polskiego komunistycznego aparatu bezpieczeństwa
Ordery i odznaczenia
Lista odznaczeń

Order Wojenny Krzyża Virtuti Militari kl. V, z dn. 1944-05-03, nr 13332

Krzyż Walecznych dwukrotnie, z 1943 r. i 1944 r., nr DK-06906/W

Krzyż Partyzancki, z dn. 14.09.1983 r.

Medal “Za udział w Wojnie Obronnej 1939”, z dn. 08.02.1982 r.

Krzyż Armii Krajowej, z dn. 22.06.1968 r.

Krzyż Czynu Bojowego Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, z dn. 30.01.1990 r.

Medal Zwycięstwa i Wolności 1945, z dn. 11.12.1985 r.

Medal Wojska Polskiego czterokrotnie, nr 21251

Autorstwo wspomnień, relacji, pamiętników, dzieł literackich, opracowań naukowych, działalność redakcyjna
Poświęconych historii a w szczególności ZWZ-AK:

Autor: Droga cichociemnego do łagrów Kołymy, Warszawa 1990

Poświęconych innym dziedzinom nauki i sztuki lub publicystyki:
Źródła archiwalne i literatura do noty biograficznej

Archiwum ŚZŻAK Warszawa.

Chlebowski C., Wachlarz. Monografia wydzielonej organizacji dywersyjnej Armii Krajowej (wrzesień 1941 – marzec 1943), Warszawa 1985;

Kopisto W., Droga cichociemnego do łagrów Kołymy , Warszawa 1990;

Moje pokręcone losy (niewydany maszynopis);

Rychter J., Spis dowódców ZWZ-AK, (bdmw), rękopis w zbiorach MAK;

Tochman  K. A., Major Wacław Kopisto-cichociemny, oficer AK, sybirak. Rzeszów 2010;

Tochman K., Słownik biograficzny, Rzeszów 2000, s. 84-87;

Tucholski J.,  Cichociemni, Warszawa 1984, s. 341;

Tucholski J., Cichociemni 1941–1945 – Sylwetki spadochroniarzy. Wojskowy Instytut Historyczny, s. 89;

Tucholski J.,  Cichociemni i spadochroniarze 1941-1956, Warszawa, 2009, s. 34, 45, 87;

Żołnierze Wołynia: działalność powojenna żołnierzy 27. Wołyńskiej Dywizji Piechoty AK, (red.) Bakuniak E., Dyszkiewicz E., Warszawa 2002, s. 246.

 

 

 

Ikonografia
Ewentualne uwagi
Fotografie
Skany załączonych dokumentów
Pobierz jako plik tekstowy

Chcesz zgłosić uwagę do biogramu?