Gieysztor, Regina

Regina Gieysztor

pseud. Hajduczek

Dane osobowe
Nazwisko panieńskie:Kurusza-Worobjew
Inne nazwiska w czasie okupacji lub po wojnie:
Płeć:kobieta
Data urodzenia: 1923-10-05
Miejsce urodzenia:
Data śmierci:1995-02-07
Miejsce śmierci:Piaseczno
Miejsce pochówku: Piaseczno, cmentarz komunalny
Rodzice
Imię ojca:
Imię matki:
Nazwisko panieńskie matki:
Stopień wojskowy uzyskany przed II wojną światową:
Data:
Starszeństwo:
Organ nadający:
Stopień wojskowy uzyskany w konspiracji:
Data:
Starszeństwo:
Organ nadający:
Stopień wojskowy uzyskany po wojnie:
Data:
Starszeństwo:
Organ nadający:
Wykształcenie cywilne
Przed wojną:
W czasie wojny:
Po wojnie:
Służba wojskowa
Przed wojną:
W czasie wojny:
Po wojnie:
Miejsce pracy
Przed wojną:
W czasie wojny:
Po wojnie:

Pracowała jako nauczycielka, bibliotekarka oraz tłumaczka poezji rosyjskiej, specjalizująca się głównie w przekładach wierszy Anny Achmatowej, Lwa Gumilowa i Osipa Mandelsztama.

Działalność społeczna, związkowa i polityczna
Przed wojną:
W czasie wojny:
Po wojnie:
Działalność w ruchu kombatanckim
Opis działań:
Przynależność i udział w pracach innych organizacji i instytucji podziemnych
Przed scaleniem i wstąpieniem do ZWZ-AK, jak i „równolegle”:
Przynależność do ZWZ-AK na Kresach
Działalność:

Wchodziła w skład zespołu redakcyjnego pisma „Szlakiem Narbutta”

Data zaprzysiężenia:
Czasookres:
Pełnione funkcje:
Oddział względnie pion organizacyjny:II/77 pp AK, 4 komp.
Okręg:Okręg Nowogródek
Przydział: Zgrupowanie Północ Okręgu Nowogródek AK, Akcja „Burza” w Okręgu Wileńsko-Nowogródzkim AK
II/77 pp AK
Zgrupowanie Bojowe nr 4 „Południe”
II/77 pp AK
Przynależność do ZWZ-AK poza Kresami
Działalność:
Data zaprzysiężenia:
Czasookres:
Pełnione funkcje:
Oddział względnie pion organizacyjny:
Działalność w podziemiu antykomunistycznym:
Opis działań:
Udział w akcji "Burza"
Opis działań:
Konspiracyjni współpracownicy
Przełożeni, podwładni i organizacyjni koledzy:
Członkowie rodziny zaangażowani w konspirację:
Służba w innych formacjach wojskowych
Polskich:
Niepolskich:
Represje
Represje stosowane przez Niemców (pobyt w niemieckich więzieniach i obozach koncentracyjnych - daty i miejsce, nazwiska współwięźniów):
Represje stosowane przez Związek Sowiecki (pobyt w sowieckich więzieniach i łagrach - daty i miejsce, nazwiska współwięźniów):
Represje ze strony polskiego komunistycznego aparatu bezpieczeństwa
Autorstwo wspomnień, relacji, pamiętników, dzieł literackich, opracowań naukowych, działalność redakcyjna
Poświęconych historii a w szczególności ZWZ-AK:
Poświęconych innym dziedzinom nauki i sztuki lub publicystyki:
Źródła archiwalne i literatura do noty biograficznej

Balbus, T., Oddziały pozorowane dywersji pozafrontowej NKGB w akcji. Casus Ławż koło Oszmiany, „Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego2019, nr 1 (10), s. 172–185;

Krajewski K., Jan Borysewicz „Krysia” „Mściciel” 1913-1945, Warszawa 2013, s. 103, 104, 112;

Krajewski K., „Szlakiem Narbutta”, Warszawa 2015, s. 45, 48, 66, 68, 69, 83, 86, 101;

Regina Gieysztorowa [online:] https://timenote.info/pl/Gina-Gieysztor (dostęp 06.03.2025 r.);

Szyszko-Grzywacz A., Łagierniczka. Relacja z Workuty 1945-1956, Warszawa 2022, s. 11-14.

Ikonografia
Ewentualne uwagi

Według relacji Anny Szyszko-Grzywacz zawartej w książce „Łagierniczka”, „Hajduczek” została aresztowana przez Sowietów i uwięziona na Łukiszkach w Wilnie. Po pewnym czasie wyszła na wolność, tłumacząc, że nie mogli jej nic zarzucić ze względu na działalność antyniemiecką. Później dołączyła do resztek oddziału „Fakira”, który po śmierci swojego dowódcy przeszedł pod rozkazy Włodzimierza Mikucia „Jaremy”. 23 lutego 1945 roku partyzanci AK udali się do wsi Łukszany na spotkanie z grupą „własowców” – oddziałem, który podawał się za antykomunistycznych partyzantów, ale w rzeczywistości był prowokacyjną jednostką NKGB. Wśród obecnych w tej grupie znajdowała się kobieta-żołnierz, z którą „Hajduczek” miała przyjazne relacje. Podczas przygotowanej przez Sowietów uczty „Hajduczek” niemal siłą miała zmusić Annę Grzywacz – żołnierza AK, by wsiadła do innych sań niż planowała, co mogło być już elementem zaplanowanej prowokacji​. Po wyjeździe ze wsi oddział AK wpadł w zasadzkę. Pierwszy został zastrzelony młody łącznik „Lisek”. Reszta została błyskawicznie obezwładniona, a partyzanci przy karabinie maszynowym zadźgani nożami. „Hajduczek” w momencie przyjazdu do Oszmiany znajdowała się w grupie oficerów NKWD, co wskazuje, że przeszła na ich stronę. Według informacji zawartych w opracowaniu Tomasza Balbusa, wydarzenia te doprowadziły do masakry w Ławżach, gdzie pozorowany oddział NKGB wymordował żołnierzy AK oraz ludność cywilną. Konsekwencją tej zdrady była nie tylko śmierć żołnierzy AK w zasadzce, ale także masakra, która rozegrała się we wsi Ławże. Oddział NKGB otoczył miejscowość, po czym rozpoczęła się brutalna pacyfikacja. Spalono zabudowania, strzelano do cywilów, w tym kobiet i dzieci. Ciała niektórych ofiar wrzucono do studni, innych pogrzebano w zbiorowych mogiłach. W wyniku tej operacji życie straciło około 80 osób – zarówno partyzantów, jak i mieszkańców wsi. Z relacji uczestników wynika, że początkowo nikt nie podejrzewał „Hajduczek” o zdradę, ponieważ była cenioną łączniczką w czasie okupacji niemieckiej.

Fotografie
Skany załączonych dokumentów
Pobierz jako plik tekstowy

Chcesz zgłosić uwagę do biogramu?