Bohdan [Bogdan] Kruszyński

Po ukończeniu działań wojennych już w wyzwolonej Polsce ukończył szkołę średnią, a następnie Wyższą Szkołę Inżynierii Wojskowej w Warszawie.

W wieku 14 lat uciekł z domu i zgłosił się do II Brygady Legionów Polskich, w których walczył do końca I wś. W latach po ukończeniu szkoły w latach 30 XX wieku, już jako oficer łączności był dowódcą nasłuchu radiowego w Równem, a na przełomie 1938/39 przeniesiony do  Mołodeczna na podobne stanowisko. Do Jarosławia został przeniesiony w 1939 r. i  służył jako oficer mobilizacyjny 6 batalionu telegraficznego, następnie został oficerem zawodowym w KOP.

Walczył w Wojnie Obronnej w 1939 r.

W konspiracji pracował jako kolejarz w Bauinspektion II w Tarnopolu – Niemieckiej Kolei Wschodniej.

Po przyjeździe do Lwowa w 1943 r. został skierowany do Tarnopola, a stąd do Inspektoratu Czortków na stanowisko oficera łączności operacyjnej. Początkowo mieszkał w domu rodziców swojej przyszłej żony na ul. Niemcewicza, później na ul. Kotlarskiego, gdzie znajdował się punkt kontaktowy AK. W maju 1943 r. został mianowany komendantem Obwodu Tarnopol, a od września 1943 r. przeniesiony na stanowiska szefa Oddziału V b w Okręgu Tarnopol, którym pozostał do kwietnia 1944 r. W konspiracji jako kolejarz Niemieckiej Kolei Wschodniej w latach 1941-1944. Wiosną 1943 zorganizował Szkołę Podchorążych Piechoty w Czortkowie.

Oficer łączności operacyjnej, komendant Obwodu Tarnopol w okresie maj 1943 – wrzesień 1943 r., dowódca Oddziału V b od 15 września 1943 r. do kwietnia 1944 r.

Pu ucieczce z więzienia w Berdyczowie w 1941 r. udał się do Jarosławia i zaczął działać w tamtejszym ZWZ-AK. W 1943 r. został zdekonspirowany i wysłany do Lwowa.

Po dezercji z ludowego Wojska Polskiego ukrywał się w Łagiewnikach w okolicach Krasnego Stawu. Udało mu się nawiązać kontakt z płk. “Wujkiem” z komendy Obszaru Narodowych Sił Zbrojnych w Lublinie, gdzie później objął stanowisko szefa łączności i pełnił tę funkcję od maja do połowy lipca 1945 r. Po rozwiązaniu lubelskiego NSZ w sierpniu 1945 r., wraz z żoną Joanną jako Marian Dobrowolski osiadł w Bystrzycy Kłodzkiej.

Joanna Kruszyńska – żona, komendantka WSK.

W końcu kwietnia 1944 r. został wcielony do ludowego Wojska Polskiego, pod nazwiskiem Kazimierz Marczyński. Został wykładowcą w Oficerskiej Szkole w Riazaniu, następnie na własną prośbę został przeniesiony na stanowisko dowódcy batalionu łączności w Bystrzycy k. Lublina. W niecały miesiąc po objęciu stanowiska w październiku 1944 r. dochodzi między nim a jego zastępcą (radzieckim oficerem) do kłótni, w jej rezultacie dochodzi do strzelaniny oraz dezercji wszystkich oficerów – Polaków, jak i części żołnierzy.

Po wojnie obronnej został aresztowany przez NKWD przy próbie przedostania się do Rumunii. We Lwowie został skazany na 10 lat łagrów. Więziony w Berdyczowie, skąd udało mu się uciec podczas likwidacji więzienia w lipcu 1941 r.

Po rozwiązaniu NSZ oraz ze względu na pogarszający stan zdrowia wyjechał razem z żoną na Ziemie Zachodnie, otrzymał “Kenkartę” na nazwisko Marian Dobrowolski a jego żona na nazwisko – Joanna Dobrowolska, osiedlili się w Bystrzycy Kłodzkiej. Ze względu na pogarszający się stan zdrowia i brak papierów “Pomian” nie mógł znaleźć pracy. Gdy zamieszkał w Bystrzycy, był kilkukrotnie nękany przez UB nieustannie wzywany na przesłuchanie. Przez ciężkie warunki materialne i słaby stan zdrowia zmarł w czerwcu 1953 r. w Bystrzycy Kłodzkiej.

BJ, sekcja rękopisów, P. Woźniak, Z niw i ugorów mego życia, t. II, sygn. akc. 9/85, s. 167;

CDCN, Archiwum Tarnopolskie Czesława Blicharskiego, Cz. Blicharski, Słownik Biograficzny Tarnopolan, t. III, sygn. 1320/6/1C, s. 507;

CDCN, Archiwum Tarnopolskie Czesława Blicharskiego, P. Woźniak, Armia Krajowa Okręg Tarnopolski, sygn. akc. 1320/5/5, s. 75, 76, 91, 104;

Relacja Bronisława Żeglina, Elbląg 1988, maszynopis w zbiorach CDCN – BJ, sygn. 5/2, s. 8;

Relacja Stanisława Czarnieckiego. Organizacja Inspektoratu AK – Czortków, maszynopis w zbiorach CDCN – BJ, sygn. 5/2, s. 6;

Węgierski J., Armia Krajowa w okręgach Stanisławów i Tarnopol, Kraków 1996, s. 130, 218, 265.